بدون آینده‌نگری نمی‌توانیم پاسخگوی نیازهای جامعه باشیم
از ظرفیت اندیشه‌ای مراجع حاضر، برای اتقان طرح نظام جامع اندیشه اسلامی استفاده شود
به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله اراکی در این نشست به پیشینه تاریخی طرح جامع اندیشه اسلامی اشاره و ابراز کرد: ۳۰ سال پیش، مرکزی با محوریت بررسی احادیث بر مبنای نظام جامع اندیشه اسلامی راه‌اندازی شد. لازم است در ابتدا طرح برخوردار از نظام جامعی که بتواند اندیشه اسلامی را در یک منظومه به هم پیوسته ارائه دهد، مورد توجه قرار گیرد.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، بر اهمیت تهیه و تقویت طرح نظام جامع اندیشه اسلامی تأکید کرد و با بیان اینکه این طرح را می‌توان به‌عنوان برنامه آموزشی یا طرح مطالعاتی لحاظ نمود، خاطرنشان کرد: نیاز است تا از ظرفیت اندیشه‌ای مراجع حاضر برای اتقان طرح نظام جامع اندیشه اسلامی بهره برد؛ چراکه نوشته‌های مراجع حاضر به‌نوعی مبین و نظام‌مندساز اندیشه علمای پیشین است.
عضو خبرگان رهبری، رتبه‌بندی و زمان‌بندسازی فرایند عملیاتی این طرح را مهم ارزیابی کرد و بیان داشت: برای سطوح عالی حوزه به‌ویژه دروس خارج فقه نیز، می‌توان این طرح را عملیاتی نمود.

   جریان‌هایی می‌خواهند حوزه را به سمت سکولاریسم و نگاه تجزیه‌ای سوق دهند
آیت‌الله اعرافی هم در این نشست، آشنایی طلاب با کلان‌اندیشه اسلامی به‌صورت منظومه فکری و تمدنی را، امر بسیار مهمی دانست.

 مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه برای جبران خلأ منظوفه فکری و تمدنی اندیشه اسلامی در مباحث آموزشی، برنامه‌های ویژه‌ای در نظر گرفته شده است، اظهار داشت: با توجه به اهمیت بحث منظومه تمدنی اندیشه اسلامی، همچنان نیازمند پیگیری اقدامات جامع‌تری در حوزه هستیم.  آیت‌الله اعرافی طرح شهید مطهری و طرح ولایت را از جمله رویکردهای آشناسازی با کلان‌اندیشه اسلامی دانست و اذعان کرد: با توجه به تفاوت‌ها و مشترکات اندیشه‌ای، نیاز بود تا منظومه فکری منسجمی را مبتنی بر اندیشه برجسته‌ترین متفکران معاصر و برای سطوح مختلف تحصیلی طلاب گردآوری کنیم.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، ترمیم خلأ آموزشی حوزه در قالب برنامه‌ای آزاد، جذاب و مبتنی بر آراء اندیشمندان معاصر جهان اسلام را از رویکردهای ستاد راهبری نظام جامع اندیشه اسلامی برشمرد و خاطرنشان کرد: این ستاد برآن است تا از مشورت و نظر شخصیت‌هایی که جنبه حقیقی و حقوقی آنها از جایگاه مهم حوزوی برخوردار است، بهره‌مند شود تا تحت شورایی تخصصی، کلان این طرح را راهبری نمایند.
مدیر حوزه‌های علمیه بهره‌مندی طلاب از تفکر جامع نظام‌مند نسبت به اسلام را، مهمترین رسالت این طرح دانست.
آیت‌الله اعرافی در بخش دیگری از سخنان خود، بر اهمیت تأسیس شورای راهبری و سیاست‌گذاری نظام جامع اندیشه اسلامی تأکید و خاطرنشان کرد: جریان‌هایی می‌خواهند حوزه را به سمت سکولاریسم و نگاه تجزیه‌ای سوق دهند؛ این در حالی است که دین مبین اسلام، گفتمانی نظام‌مند و تمدن‌ساز است.
وی ضمن اشاره به برخی از ضعف‌های نظام آموزشی حوزه در پاسخگویی به نیازهای اجتماعی، خاطرنشان کرد: قطعاً تأمین نیازهای اندیشه‌ای متن حوزه، به عرصه‌های مختلف اجتماعی بسط خواهد یافت؛ چراکه طلاب فرزندان ملت، مبلغان و مبینان معارف ناب الهی هستند و نقش والایی در گسترش الزامات این طرح خواهند داشت.
آیت‌الله اعرافی ضمن تأکید بر رویکرد موضوع‌محوری نظام جامع اندیشه اسلامی، تصریح کرد: بدون تردید طرح نظام جامع اندیشه اسلامی، مبتنی بر اندیشه علمایی است که به‌لحاظ مناهج، دارای اندیشه‌ای استوار هستند.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه اظهار داشت: فرایند عملیاتی‌سازی این طرح به‌صورت حلقه‌ای دیده شده است؛ در حلقه اولی، بر کلیت مشترکات و مکملات اندیشه علمای معاصر اسلام اشاره خواهد شد.
وی عنصر اتصال طرح به عمل و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و هنر را جذاب ارزیابی نمود و خاطرنشان کرد: این طرح در ابتدا به‌صورت فوق برنامه طراحی خواهد شد؛ لذا طراحی‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که بتواند در آینده به‌عنوان متن، مورد توجه قرار گرفته و منظومه‌بخش و انسجام‌آفرین برنامه‌های فعلی باشد.
مدیر حوزه‌های علمیه بر تبیین دقیق مناسبات این طرح با برنامه‌های موجود تأکید و ابراز کرد: این طرح مکمل، می‌تواند آسیب تخصص‌گرایی و رشته‌های متنوع را جبران کند.
آیت‌الله اعرافی در پایان بر اهمیت توجه به اقتضائات خاص طلبگی، جنسیتی، ملیتی، صنفی و قومی طرح، تأکید نمود و یادآور شد: شورای علمی باید شورایی قوی و به‌صورت مشترک با فعالیت میدانی کارشناسان مجموعه‌های حوزوی تشکیل گردد.

   فعالیت ۱۴ کمیته تخصصی ستاد راهبری نظام جامع اندیشه اسلامی
حجت‌الاسلام والمسلمین عالم‌زاده نوری نیز در این نشست، گفت: در سال ۹۷ طرح نظام جامع اندیشه اسلامی در راستای ترویج تفکر یکپارچه اسلامی و نظام جامع اندیشه در سطح حوزه‌های علمیه شکل گرفت و ستادی متشکل از معاونت‌های حوزه در این راستا، برنامه‌ریزی‌هایی را برای انتشار منظومه تعالیم دینی یکپارچه و مستند، ناظر به آثار اندیشمندان و متفکران اسلامی به‌ویژه امامین انقلاب، تشکیل و در نهایت منجر به برگزاری دو اردوی آموزشی یکی در سال ۹۸ و دیگری در سال ۱۴۰۰ به‌صورت حضوری و غیرحضوری شد.

معاون تهذیب و تربیت حوزه‌های علمیه، بر توسعه دبیرخانه این ستاد و ارائه برنامه‌های پژوهشی، ترویجی و گفتمان‌ساز تأکید و ابراز کرد: امیدواریم با توسعه این رویه بتوانیم، از استقبال توده مردم برای شناخت اندیشه جامع اسلامی استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه دبیرخانه‌ای ذیل معاونت تهذیب شکل گرفته است، خاطرنشان کرد: در برنامه یک‌ساله این ستاد، ضمن تشکیل شورای سیاست‌گذاری و کمیته علمی، دبیرخانه اجرایی تشکیل و ۱۴ کمیته راهبری ناظر به ظرفیت مراکز، تأسیس شده است.
وی با بیان اینکه متون درسی و محتواهای آموزشی ناظر به اندیشمندان بزرگ نظام‌اندیش انقلاب اسلامی، با فرمت خاص قیاس‌پذیر تولید خواهد شد، اظهار داشت: برگزاری همایش بین‌المللی برای سال‌های آتی و برپایی پیش‌نشست‌های علمی و ارائه برنامه‌های آموزشی متعدد در این راستا هدف‌گذاری شده است.
معاون تهذیب و تربیت حوزه‌های علمیه، با بیان اینکه در زمینه ترویج و گفتمان‌سازی، برنامه‌های ویژه‌ای تدارک دیده شده است، ضمن اشاره به دایره فعالیت ۱۴ کمیته تخصصی ستاد راهبری نظام جامع اندیشه اسلامی، ادامه داد: کمیته‌های «آموزش»، «پژوهش» «تبلیغ و ترویج» «هنری و رسانه‌ای»، «انتشارات و محصولات» «بین‌المللی» « نشست‌ها و همایش‌های حوزوی» «اردوهای علمی»، ‌»خواهران» «ارتباط با نظام»، ‌»شبکه‌سازی و هماهنگی» و «گفتمان‌سازی مدارس و مراکز حوزوی» با همکاری نهادهای مختلف شکل گرفته و ادبیات نظام جامع اندیشه اسلامی پیگیری می‌شود.

   استقبال مدیر حوزه‌های علمیه خواهران از اصلاح واحدهای درسی ناظر به نظام تعلیم و تربیت
حجت‌الاسلام والمسلمین بهجت‌پور هم در این نشست، با بیان اینکه افزودن درس‌ها، نگرانی چالش در عمق درس‌های اصلی ایجاد می‌کند، افزود: دوگانگی در ترجیحات نظام تحصیلی وجود دارد و لازم است تا اگر طرحی افزوده می‌شود، ناظر به جایگزینی‌ها دنبال گردد.

مدیر حوزه‌های علمیه خواهران، با بیان اینکه برخی از طرح‌های اصلی، باید از فوق‌برنامه خارج و در وادی نظام تحصیلی قرار گیرد، اظهار داشت: اصلاح واحدهای درسی ناظر به نظام تعلیم و تربیت از جمله رویکردهایی است که می‌توان مورد توجه قرار داد.
وی با بیان اینکه نظام جامع اندیشه، غیر از محوریت اندیشمندان است، خاطرنشان کرد: نیاز است تا از ظرفیت بزرگانی که توانسته‌اند، به سمت طراحی این نظام حرکت کنند، استفاده و طرح‌واره نظام‌مندی که قبلاً تدوین‌شده، بهره بگیریم. برای جامعیت و تأثیرگذاری آن، باید ناظر به مسائل اجتماعی، اقتضائات جنسیتی در طراحی‌ها مورد توجه قرار گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین بهجت‌پور، فهم مسئله را بزرگترین مشکل در طراحی نظامات دانست و اذعان داشت: مسائل اجتماعی را باید در آن چارچوب‌ها و نظام‌واره‌ها تبیین نمود. به‌میزانی که فهم دقیقی از مسئله داشته باشیم، عمق ورود ما به منابع و ارائه استدلال‌ها بیشتر خواهد بود.

   برخورداری طلاب از نگاه جامع اندیشه دینی و توسعه آن در سطح جامعه
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی هم در این نشست، بر اهمیت برخورداری طلاب از نگاه جامع اندیشه دینی و توسعه آن در سطح جامعه تأکید کرد.

رئیس جامعةالمصطفی‌العالمیه، با بیان اینکه محتواهای این طرح را می‌توان موضوع‌محور یا متفکرمحور تدوین نمود، اظهار داشت: موضوع‌محوری در تدوین محتواهای این طرح، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ خروجی‌های متخذ از اندیشه‌ها، نیازمند وفاق‌مند‌سازی و ارائه رویکرد واحد اندیشه‌ای است.
وی تشکیل تیم تخصصی برای گزینش و تدوین مطالب و استخراج نظام موضوعات و ارائه چارچوب دقیق علمی را مهم ارزیابی نمود و یادآور شد: مرحله‌بندی و گام‌بندی اجرای این طرح باید در تفاوت نگاه‌ها مورد توجه قرار گیرد.

   تا کنون سه دوره تخصصی اندیشه اسلامی برگزار شده است
حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی کوهساری هم در این نشست، گزارشی از دوره‌های تخصصی اندیشه اسلامی ارائه و ابراز کرد: تاکنون سه دوره به‌صورت حضوری و مجازی برگزار و ناظر به اقتضائات و بهره‌گیری از تجربیات، اصلاحاتی انجام شده است.

مسئول مرکز ارتباطات و بین‌الملل حوزه‌های علمیه، بر اهمیت احصای نگاه نظام‌مند دین نسبت به نظامات اجتماعی را مورد توجه قرار داد و اذعان کرد: این طرح را می‌توان ناظر به گام‌های نخستینی که صورت گرفته، لحاظ نمود و با توجه به لزوم تطبیق با نظامات آموزشی، به‌عنوان طرح کمک‌درسی در نظامات آموزشی وارد کرد.
وی استفاده از توان و ظرفیت مجموعه‌های فرهنگی چون رسانه ملی در عرصه‌های ترویجی را مهم ارزیابی نمود.

   قرآن‌محوری و ظرفیت‌های حدیثی در نظام جامع اندیشه اسلامی مورد توجه قرار گیرد

حجت‌الاسلام والمسلمین قمی نیز در این نشست، بر اهمیت توجه به غنای دانشی در عین نظام‌مند‌سازی اندیشه‌ها، تأکید و ابراز کرد: این طرح از اولویت‌ها و دغدغه‌های اصلی سازمان تبلیغات اسلامی نیز است.
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، گفتمان‌سازی و تعمیم این اندیشه را از وظایف این سازمان دانست و گفت: نیاز است تا چشم‌انداز واضح و دورنمای مشخصی ناظر به الزامات طرح، ترسیم و نقاط تمرکز و مهم طرح که ناظر به باز کردن گره‌هاست، برجسته‌تر شود.
وی قرآن‌محوری و توجه به ظرفیت‌های حدیثی را بسیار مهم ارزیابی نمود و یادآور شد: در برخی از موارد رویکردها و رویه‌ها در اندیشه اسلامی متفاوت بیان می‌گردد که باید به آن توجه شود. برخی از اندیشه‌ها نسبت به برخی دیگر، در مهجوریت تبیینی قرار دارند که باید نسبت به این موضوع نیز اهتمام داشت.