آیا خداوند میدانست كه نور از سیاهچالههای فضا عبور نمیكند؟!
با این حال خود را تمثیل به نور و منبع آن كرده است؟!
1. بر اساس باور مؤمنان بیتردید خداوند از همه چیز آگاه است و به همه پدیدهها احاطه علمی کامل دارد و حتی از سیاهچالههای فضایی که نور را در خود جلب میکند و در داخل خود فرو میبرد و آن را از هم متلاشی میکند، نیز آگاه است و بر اساس همان آگاهی و احاطه علمی، آنها را آفریده و آنگونه آفریده که میتوانند نور را در خود فرو ببرند و بهتعبیر گوینده محترم، نور نمیتواند از آنها عبور کند. قرآن کریم در خصوص علم خدا درباره اسرار پوشیده آسمان و زمین با تمام سیاهچالههای آنها میفرماید: «أَلَّا یَسْجُدُوا لِلَّـهِ الَّذِی یُخْرِجُ الْخَبْءَ فِیالسَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَ یَعْلَمُ مَا تُخْفُونَ وَ مَا تُعْلِنُونَ»؛1 یعنی چرا برای خداوندی سجده نمیکنند که آنچه را که در آسمانها و زمین پنهان است، خارج میکند و آنچه را مخفی میکنید و آشکار نمیسازید، میداند.واژه (خبأ) در آیه بهمعنای اشیاء پنهان و پوشیده است و در این آیه به احاطه علمی خداوند به غیب آسمان و زمین اشاره شده است.2 بنابراین هیچ چیز، حتی نحوه عمل کردن سیاهچالههای فضایی، از علم خدا پوشیده نیست.
2. واژه «نور» معانی و کاربردهای متعدد و مختلفی دارد.3 یکی از معانی نور، همان نور حسی است که مثلاً از خورشید پدید میآید و در واقع درخشش ذراتی است که از کره خورشید در فضا پخش میشود. این نور در سیاه-چالههای فضایی مدفون میشود و نمیتواند از آنها عبور کند؛ اما خداوند که نورالانوار و آفریدگار این همه نورها و خالق سیاهچالههای فضایی است، نوری است که در همه چیز نفوذ میکند و سیاهچالههای فضایی چون مخلوق او هستند، در واقع با تمام سیاهی جرمی که دارند، باز هم جلوه نور اویند؛ نور در لغت بهمعنای «الظاهر بنفسه و المظهر لغیره» است؛ یعنی نور، چیزی است که خود ذاتا پیداست و چیزهای دیگر را آشکار میکند. وجود خداوند نور است؛ زیرا ظاهر است و مظهر، خود بهمعنای حقیقی کلمه آشکار است و هرچه در پهنه هستی است، ظهورش را و وجودش را از او دارد. در آیه شریفه «الله نور السموات و الارض»، بر خلاف تصور ابتدایی، خداوند خود را به نور تشبیه نکرده است؛ بلکه خود را عین نور خوانده است. نور، چنانکه گفتیم، خود ظاهر است و دیگر اشیاء را ظاهرکننده؛ مصداق اتم و اکمل و بلکه مصداق حقیقی و یگانه نور، خداست که وجودش در کمال وضوح و ظهور است و ظهور دیگر موجودات، در گستره هستی شعاع و پرتوی از وجود او آنچنان ظاهر است که از فرط ظهورش ناپیداست!«یا من هو اختفی لفرط نورها الظاهر الباطن فی ظهوره»؛ یار بیپرده بر در و دیوار در تجلی است یا اولیالالباب
تمام عالم، حتی سیاهچالههای فضایی، جلوه نور وجود خداونداست.4 لذا در قرآن کریم فرمود: «الله نور السموات والارض»؛5 خداوند نور آسمانها و زمین است.
3. گرچه خداوند منبع همه انوار است؛ اما هیچ نوری شبیه و یا مثل نور او نیست. جالب است که در برخی دعاها، درباره توصیف نور بودن خدا چنین آمده: ای نور نورها، ای روشنیبخش روشناییها، ای آفریننده نور، ای تدبیرکننده نور، ای تقدیرکننده نور، ای نور همه نورها، ای نور قبل از هر نور، ای نور بعد از هر نور، ای نوری که برتر از هر نوری و ای نوری که همانند تو هیچ نوری نیست «یا نور لیس کمثله نور»6. از تعبیرات این دعا بهخوبی به دست میآید که خداوند، منبع و سرچشمه همه نورهاست و همه نورها از او مایه میگیرد و نورانیت آنها به ذات او ختم میشود؛ اما هیچ نوری هرگز شبیه و مثل نور او نیست.7 بنابراین مفهوم اینکه خداوند خود را منبع نور حسی معرفی کرده است که از سیاهچالههای فضا نمیتواند عبور کند، این است که خداوند، خالق آن نور است و خالق آن سیاهچالههاست و اطلاق نور بر خداوند با اطلاق آن بر نور حسی، تفاوت میان واجبالوجود و ممکنالوجود و خالق و مخلوق را دارد. هیچ محذور فلسفی و عقلی وجود ندارد که خداوند منبع و خالق نوری که در سیاهچالههای فضایی گرفتار میشود، توصیف شود. چون هم آن نور حسی و هم آن سیاهچاله فضایی هر دو؛ بلکه همه پدیدههای گوناگون هستی، مخلوق خداوند هستند و در واقع خداوند منبع وجود آنها و پیداکننده آنهاست. پس اگر خداوند خود را منبع نور معرفی کرده است، در حقیقت خود را خالق و پدیدهآورنده معرفی کرده است و این شاید زیباترین و گویاترین توصیف ممکن از وجود خداوند باشد؛ چون مسئله سیاهچالههای فضایی، بهفرض تحقق آن، (چراکه واقعیت این امور هنوز بهلحاظ فیزیک نجومی کاملاً روشن و اثباتشده نیست) نورهای حسی، مانند نور خورشید و امثال آن را در خود فرو میبرد و اینگونه نورها از آن نمیتوانند عبور کنند؛ اما خداوند فوق نور و خالق و مبدأ همه نورهاست و وجودش در همه اشیاء نافذ و بر همه اشیاء شهید و مهیمن است. قرآن کریم (فصلت/53) میفرماید: «أولم یکف بربّک انّه علی کلّ شئ شهید»؛ آیا برای خداوندگار تو همین بس نیست که بر هر چیز شاهد و حاضر است.مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم
..............................................
منابع بیشتر جهت مطالعه
1. طباطبایی، المیزان ج 15، ص 130 نشر دارالکتب الاسلامیه، 1372 ق؛
2. امام خمینی، تفسیر سوره حمد، نشر آثار امام. 3. الصدوق، التوحید، ص 155 نشر جامعه مدرسین قم.
..............................................
پینوشتها
1. سوره نمل،آیه 25؛
2. مکارم، تفسیر نمونه، ج 14، ص 444، نشر دارالکتبالاسلامیه، تهران، 1379 ش؛
3. لغتنامه دهخدا، ج 48، ص 858، نشر دانشگاه تهران، 1343 ش؛
4. همان؛
5. سوره نور،آیه 35؛
6. مفاتیحالجنان، دعای جوشن کبیر؛
7. ناصر مکارم، تفسیر نمونه، ج 14، ص 475 نشر پیشین.
- حمایت کامل حوزههای علمیه و روحانیت از اقدام غرورآفرین علیه رژیم صهیونیستی
- بیانیه جامعه مدرسین حوزه به مناسبت روز قدس / فریادهای خشم را نثار ستمگران کنید
- حوزه علمیه قم برگهای درخشانی به پرونده حوزههای علمیه اضافه کرد / نیاز عموم مردم و نخبگان تأمین شود
- سیزدهمین اجلاسیه خبرگان رهبری به کار خود پایان داد/جمهوری اسلامی نشان داد یک الگوی تمام عیار مردمسالاری دینی است
- حمایت کامل حوزههای علمیه و روحانیت از اقدام غرورآفرین علیه رژیم صهیونیستی
- بیانیه جامعه مدرسین حوزه به مناسبت روز قدس / فریادهای خشم را نثار ستمگران کنید
- حوزه علمیه قم برگهای درخشانی به پرونده حوزههای علمیه اضافه کرد / نیاز عموم مردم و نخبگان تأمین شود
- سیزدهمین اجلاسیه خبرگان رهبری به کار خود پایان داد/جمهوری اسلامی نشان داد یک الگوی تمام عیار مردمسالاری دینی است