با توجه به پایان‌یافتن دوره چشم‌انداز اول حوزه‌های علمیه در سال ۱۴۰۴ شمسی، آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه، دستور تدوین چشم‌انداز دوم را صادر کرد.
به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام کفیلی دبیر کارگروه تدوین سند چشم‌انداز دوم حوزه‌های علمیه، در جلسه این کارگروه اظهار کرد: تدوین این سند مهم، به پژوهشکده مطالعات راهبردی واگذار شده است.
وی اضافه کرد: با توجه به پایان‌یافتن دوره چشم‌انداز اول حوزه‌های علمیه در سال ۱۴۰۴ شمسی، آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه، دستور تدوین چشم‌انداز دوم را صادر کرده‌است. این چشم‌انداز جدید، به‌عنوان سند بالادستی، نقش محوری در هدایت فعالیت‌های حوزه‌های علمیه در دهه‌های آینده خواهد داشت.
دبیر کارگروه تدوین سند چشم‌انداز دوم حوزه‌های علمیه، از پیشرفت‌های چشم‌گیر در فرآیند تدوین این سند خبر داد و افزود: سند مذکور که به‌عنوان یک برنامه‌ریزی بلندمدت و بالادستی برای آینده حوزه‌های علمیه طراحی شده، بر پایه پیام تاریخی رهبر معظم انقلاب اسلامی به‌مناسبت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم و سایر بیانات ایشان، منشور روحانیت و رهنمودهای مراجع معظم تقلید تدوین می‌شود.
زمینه و ضرورت
تدوین چشم‌انداز دوم
وی ادامه داد: چشم‌انداز اول حوزه‌های علمیه که در سال‌های گذشته تدوین و اجرا شده بود، بر اساس نیازهای آن دوره طراحی گردید و اکنون با نزدیک‌شدن به پایان آن در سال جاری (۱۴۰۴ شمسی)، ضرورت بازنگری و تدوین یک چشم‌انداز نوین احساس می‌شود. این سند جدید، با تمرکز بر تحولات جهانی، چالش‌های فرهنگی و اجتماعی و پیشرفت‌های علمی، حوزه‌های علمیه را برای مواجهه با آینده آماده می‌کند.
فرآیند تدوین و مراحل فعلی
دبیر کارگروه تدوین سند چشم‌انداز دوم حوزه‌های علمیه از برگزاری جلسات متعدد شورای علمی و کمیته‌های تخصصی خبر داد و اعلام کرد: این جلسات با مشارکت اساتید برجسته، متخصصان حوزه‌های راهبردی و کارشناسان آینده‌پژوهی در حال انجام است.
وی اظهار کرد: مطالعات و جلسات شورای علمی و کمیته‌های تخصصی تدوین چشم‌انداز، با حضور اساتید و متخصصان این امر، به‌طور مستمر در حال برگزاری است. اکنون، ما در مرحله مطالعات محیط‌شناسی درونی و بیرونی حوزه علمیه قرار داریم و این مطالعات، با یک نگاه آینده‌پژوهانه انجام می‌شود.
به‌گفته حجت‌الاسلام کفیلی، مرحله محیط‌شناسی درونی شامل بررسی نقاط قوت و ضعف داخلی حوزه‌های علمیه، مانند ساختار آموزشی، پژوهش‌های فقهی و نقش طلاب در جامعه است. در مقابل، محیط‌شناسی بیرونی بر عوامل خارجی مانند تغییرات اجتماعی، پیشرفت‌هـای تکنولـوژیکی، چالش‌هـای فرهنگی جهانی و تأثیرات سیاسی تمرکز دارد. این رویکرد آینده‌پژوهانه، با استفاده از روش‌های علمی مانند تحلیل تأثیر بر روند و swot، به حوزه‌های علمیه کمک می‌کند تا سناریوهای ممکن آینده را پیش‌بینی و برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنند.
مشارکت و همکاری گسترده
وی بر اهمیت مشارکت گسترده تأکید کرد و گفت: این فرآیند نه‌تنها محدود به کارشناسان داخلی نیست، بلکه از نظرات اساتید برجسته حوزه، پژوهشگران بین‌المللی و حتی پیشنهادهای طلاب و فضلا بهره می‌بریم.
دبیر کارگروه تدوین سند چشم‌انداز دوم حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: هدف ما این است که سند چشم‌انداز دوم، یک سند پویا و عملیاتی باشد که حوزه‌های علمیه را به سمت تعالی و تأثیرگذاری بیشتر در جهان اسلام سوق دهد.
حجت‌الاسلام کفیلی در پایان، با اشاره به اینکه تدوین این سند، بخشی از تلاش‌های گسترده‌تر حوزه‌های علمیه برای همگامی با تحولات جهانی است، گفت: با توجه به نقش محوری حوزه علمیه قم به‌عنوان مرکز اصلی تشیع، این سند می‌تواند الگویی برای سایر مراکز حوزوی در جهان باشد. کارشناسان معتقدند که چشم‌انداز دوم، بر تقویت آموزش‌های نوین، گسترش پژوهش‌های کاربردی و افزایش تعاملات بین‌المللی تمرکز خواهد داشت.