به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله محسن اراکی در این مراسم، گفت: در بیان ملت، عنوان شده است که ملت، تحت حاکمیت واحد در یک سرزمین واحد است که در قرآن کریم نیز به‌همان معنا بیان شده است.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه افزود: ملت در قرآن کریم، همان چیزی است که از آن به دین تعبیر می‌کنیم و مراد از دین، نظام حاکم بر یک جامعه است که جامعه را در سایه یک حاکمیت مشخص هدایت می‌کند.
این استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: این دین، ملت‌ساز است. اساساً ملت به‌معنای کاربردی در ادبیات فعلی، بدون وجود دین شکل نمی‌گیرد. دین نظام اجتماعی را سامان می‌دهد که تحت یک حاکمیت کار کند.
عضو خبرگان رهبری تصریح کرد: ملت ابراهیم به‌معنی دین و آیینی است که حضرت ابراهیم(ع) آن دین را در جامعه برقرار کرد.
وی با اشاره به این سؤال که چرا این دین به‌عنوان دین ابراهیم معرفی شده است؟ افزود: حضرت ابراهیم(ع) در معارف قرآنی پایه‌گذار دینی است که جامعه جهانی بر اساس این دین، به تمدن جهانی می‌رسد؛ لذا امامت ابراهیمی، امامتی است که در ذریه او تا ابد ادامه دارد.
آیت‌الله اراکی بیان کرد: حضرت نوح(ع) جامعه جهانی را از یک جامعه قبایلی به یک جامعه شهری مبدل کرد. مرحله ابراهیمی با یک برنامه تمدنی همراه است که شروعش با ایشان است و پایانش با برقراری حکومت جهانی اسلامی و مهدوی.
عضو خبرگان رهبری تصریح کرد: پیامبر اکرم(ص) روی این هدف تأکید داشتند و امامت محمدی، امامت ذریّه ابراهیمی است. این امامت در دو تیره تحقق یافته است که تا پایان تاریخ است؛ نه امامت محدود.
وی افزود: در قرآن بیان شده است که افت و خیز جامعه اسلامی همچون افت و خیر بنی‌اسرائیل است با این تفاوت که پایان افت و خیزهای جامعه اسلامی، پایانی خوش دارد.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه بیان کرد: خداوند در قرآن بیان می‌کند که ما ابراهیم و اسماعیل را مأمور به ساختن شهر تمدنی جامعه ایمانی کردیم. این خانه بزرگ تمدنی یعنی کعبه باید با دو دست شریف این دو پیامبر الهی(ع) ساخته شود. حضرت ابراهیم نیز بیان می‌دارد که ذریّه من را نیز در همین مسیر قرار ده. این رویکرد به ملت ابراهیم شهرت یافت.
عضو خبرگان رهبری تصریح کرد: اسلام ابراهیمی اسلام تصدیق نیست؛ بلکه اسلام تسلیم است. اسلام اول، اسلام اعلامی و لسانی است. اسلام دوم، ایمان قلبی است. بسیاری از منافقین ایمان قبلی هم داشتند؛ ولی این تصدیق نیز مرحله عالی دین نیست. آنچه اساس کار است، اسلام تسلیمی است. ایمان تسلیمی، ما را به مقام رضای الهی می‌رساند. کربلا صحنه عرضه ایمان تسلیمی و اسلام ابراهیمی است.
آیت‌الله اراکی بیان کرد: سیاست‌های آیت‌الله رئیسی در مسیر تسلیم و آن امری بود که خداوند متعال بیان می‌دارد. اگر بخواهیم حکومت ما اسلامی و الهی باشد، مسیری جز این نداریم.

  روایت‌گری دولت سیزدهم در قالب یک نهضت دنبال شود
حجت‌‌الاسلام والمسلمین میرباقری نیز در این مراسم، با ذکر این مطلب که نهضت روایت‌گری دولت سیزدهم بسیار مهم است، گفت: البته این جهاد تبیین نباید با مقابله با دولت جدید همراه باشد.
عضو خبرگان رهبری افزود: حضرت زینب(ع) در روایت کربلا سبقت گرفتند و نگذاشتند که دشمن راوی صحنه کربلا باشد. امروز نیز باید در روایت خدمات شهید رئیسی و دولت سیزدهم سبقت بگیریم. نکته دیگر آنکه باید بدانیم، روایت محاسن و خصوصیات اخلاقی ایشان، نسبت به شخصیت دولتی ایشان کمرنگ نباشد.
وی اظهار کرد: نکته دیگر، آنکه روایت‌های خرد از ایشان بسیار ذکر شده است؛ ولی در این زمینه باید از این سطح به سطح نظریه برسیم؛ یعنی از روایت خرد به یک کلان‌روایت و نظریه منسجم برسیم. تاریخ شفاهی و آمارها در جایی معنادار می‌شود که در یک کلان‌روایت بیان شود. این نظریه باید روی سه رکن استوار باشد. هم روی اصل پیشرفت و نگاه به آینده مستقر باشد و هم ساختار آن را باید شکل دهیم و به این امر هم پاسخ دهیم که این ساختار چه مسائلی را می‌تواند حل کند.
این استاد حوزه علمیه قم عنوان کرد: امروزه دو الگو برای سیاست‌ورزی کلان در کشور داریم. یک الگو معطوف به نظم مستقر جهانی است که می‌خواهد، مسائل جهانی را در ضمن این نظم حل کند. رویکرد دیگر، برنامه‌ریزی برای کشور را بر اساس تحول در نظم جهانی و نظم آینده طراحی می‌کند. گروه اول به هیچ‌وجه اهل مقاومت در مقابل نظم جهانی نیستند و در این راستا، ثروت ملی را صرف یک قدرت موهوم در نظم جهانی می‌کنند.
عضو خبرگان رهبری افزود: سیاست شهید رئیسی معطوف به تحولات جهانی بود. ایشان منطق مقاومت و منطق پیشرفت زندگی مردم را همراه با هم دنبال می‌کردند.
وی ادامه داد: امام راحل(قد) انقلاب اسلامی ایران را انقلابی جهانی می‌دانستند که به فرج حضرت ولی‌عصر(عج) ختم می‌شود. ایشان بیان کردند که دولت در این مسیر باید تلاش کند که مشکلات مردم را حل کند و مردم را نیز از اهداف عالیه این انقلاب باز ندارد.
حجت‌‌الاسلام والمسلمین میرباقری اظهار کرد: مردم ایران، مسیر و راه خود را با افتخار انتخاب کردند و پیرو این انقلاب و نظریه امام خمینی(قد) بودند. دولت‌مردان باید در طراحی اداره کشور از این آرمان خارج نشوند. این مسئله روشن است که شکستن فرهنگ غرب بی‌شهادت میسّر نیست.
وی یادآور شد: شهید رئیسی(ره) به دنبال جامعه مهدوی عصر ظهور بود. ایشان به دنبال لیبرالیسم اقتصادی و سیاسی نبود؛ بلکه به دنبال تحقق جامعه مهدوی برای تحقق جامعه ظهور بود. ایشان به دنبال مقاومت برای تغییر موازنه به‌نفع اسلام بود.
این استاد حوزه علمیه قم عنوان کرد: دولت شهید رئیسی می‌دانست که نمی‌توانیم با نظم مستقر کنار بیاییم و اگر کنار هم بیاییم، آنها اجازه نمی‌دهند که ما جایی در این نظم داشته باشیم. نظم موجود، نظم در حال فروپاشی و در واقع یک اسب بازنده است و هیچ انسان عاقلی روی اسب بازنده حساب نمی‌کند. ایشان نشان داد که می‌شود، به اسرائیل حمله مؤثر کرد و از طرفی دلار هم پایین بیاید.
وی اظهار کرد: ایشان تلاش کردند که قدرت سیاسی را با قدرت اقتصادی محقق کنند. تلاش‌های بین‌المللی ایشان متعارض با پیشرفت کشور نبود. ایشان با پرکاری خود نشان دادند که نمی‌خواهند، هزینه مقاومت را روی دوش مردم بگذارند. باید بدانیم که مقاومت، به‌معنی جنگ نیست و سازش نیز به‌معنی ترک جنگ نیست.
حجت‌‌الاسلام والمسلمین میرباقری اظهار کرد: عدالت‌گرایی و مبارزه با فساد، از ویژگی‌های مهم دولت ایشان بود. ایشان به‌خوبی می‌دانستند که مبارزه با فساد، راهی جز مبارزه با سرمایه‌داری ندارد. موزانه در نظام سرمایه‌داری این‌گونه است که همه‌چیز به صاحبان سرمایه‌داری باز می‌گردد.
وی با بیان اینکه شهید آیت‌الله رئیسی  معتقد به کار کارشناسی بود و مدارای فعالانه‌ای با بدنه کارشناسی کشور داشت، عنوان کرد: شهید آیت‌الله رئیسی(ره) به دنبال تحقق اسلام ناب در حکومت‌داری بود. جوانانی که در این دولت فعال بودند، باید پیشگامان نهضت روایت‌گری باشند. رویکرد تبیین‌گری نسبت به دولت ایشان نیز، باید روی حل مسئله بدون توسل به نظام و نظریه‌های غربی باشد.

  شهادت شهید رئیسی یک نقطه عزیمت جدید در حیات انقلابی بود
حجت‌‌الاسلام والمسلمین پارسانیا هم در ادامه این نشست، با بیان اینکه، روز عاشورا یک روز است؛ ولی مشاهده و استمرار این روز که در معرض زمین و آسمان و نسل‌های متعدد است، امتداد آن شهادت است، افزود: آنچه در انقلاب اسلامی ایران رخ داد، چیزی نظیر این مسئله بود. شهادت شهید بهشتی(ره) و یاران ایشان نیز، یک حادثه عظیم بود؛ ولی عظمت این مسئله در حضور در تشییع ایشان و تلاش‌های گسترده فرهنگی آتی مردم متجلی شد که به یک واقعه اجتماعی و فرهنگی مبدل شد.
وی عنوان کرد: شهادت سردار شهید سلیمانی فرایند توسعه انقلاب اسلامی را در یک نقطه عطف نشان داد. مواجهه با شهادت شهید سلیمانی، مواجهه مربوط به جامعه ایرانی و مرزهای جغرافیایی ایران نبود. آنچه در حادثه هفت تیر رخ داد، انقلاب را درون مرزهای ایران تضمین کرد؛ ولی نکوداشت شهید سلیمانی فرامرزی شد.
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه، انقلاب اسلامی هویت اسلامی جامعه مسلمانان را به منصه ظهور رساند، اظهار کرد: دائماً با این شهادت‌هاست که هویت‌بخشی، ظهور و بروز دارد. نقطه عطف دیگری که نشان داد که این حرکت چگونه منطقه را با خود حرکت داده است، شهادت همین بزرگان بود.
وی تصریح کرد: وقتی دشمن شبانه‌روز به دنبال بدیل‌سازی و مبارزه با این مفهوم است، نشان‌دهنده زنده بودن این هویت اسلامی است. در شرایطی که ملت اسلام در یک مواجهه رویاروی قرار گرفته و مردم بی‌گناه در غزه صبح تا شب کشته می‌شوند، ایران در کانون این شرایط قرار دارد. با شهادت رئیس‌جمهور، بیش از ۱۰۰ کشور با ایران همدردی کردند که این مسئله نشان‌دهنده واقعیتی است که در دنیا وجود دارد. البته انقلاب اسلامی جوشان است و این مسئله، بخشی از جامعه ایران و جهان امروز و بخشی از عنصری است که در این شهادت، خود را نشان داد.
حجت‌‌الاسلام والمسلمین پارسانیا عنوان کرد: این ظرفیت، ظرفیت بسیار عالی بود که برای اصحاب علوم اجتماعی قابل برنامه‌ریزی و شناخت است و به حرکت امت اسلامی نشاط می‌دهد. شهادت رئیس‌جمهور ما، تحول و یک نقطه عزیمت جدید در حیات انقلابی بود.

  شهیدجمهور به دنبال مدیریت بر اساس الگوی فقیهانه بود
ریحانه‌سادات رئیس‌الساداتی دختر شهید آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی نیز در ادامه این نشست، گفت: آیت‌الله رئیسی به دنبال مدیریت فقیهانه بود. ایشان در آستان قدس، درس خارج فقه داشت و به‌شدت روی مسئله عمل به نیت واقف تأکید می‌کرد و حتی در درس هم نگاه کامل فقهی داشت و رسماً در قوه قضائیه و ریاست جمهوری، امورات حکومت را فقیهانه انجام می‌داد.
گفتنی است، در این مراسم با حضور خانواده شهید آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی(ره)، از یادنامه اصحاب علوم انسانی و اجتماعی در نکوداشت شهید جمهور و شهدای پرواز اردیبهشت ۱۴۰۳ رونمایی شد.