آیتالله اراکی در تشریح ویژگیهای پول در فقه اسلامی
خلق پول توسط بانکها باعث عدم تعادل در معاملات و اقتصاد است
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با بیان اینکه پول کاغذی کالای اعتباری محض است که هیچ ارزش حقیقی نداشته و طبق فقه اسلامی، نمیتواند طرف مبادله قرار گیرد، گفت: پول باید بتواند پایداری داشته باشد که در نتیجه گذشت زمان، از بین نرود و مانند میوهجات و کالای مصرفی که در طول زمان از بین میرود، نباشد؛ درصورتیکه طلا کمترین میزان استهلاک را دارد؛ لذا باید طلا جایگزین آن شود.
به گزارش خبرگزاری رسا، آیتالله اراکی عضو هیأترئیسه مجلس خبرگان رهبری، 30 خرداد در نشست حکمرانی اقتصادی و کنترل تورم که در دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری در قم برگزار شد، گفت: در فقه اسلامی کالایی که ارزش حقیقی دارد، باید پایه مبادله قرار بگیرد؛ اما ارزش پول کاغذی اعتبار محض است.
وی با تصریح به اینکه کالای مورد مبادله باید منفعت محلله مقصوده داشته باشد، اظهار کرد: کالا در فقه اسلامی باید نیاز باشد و مالیت داشته باشد؛ یعنی مالیت مال، به وجود منفعت مقصوده یا همان ارزش مصرف بوده و تعیینکننده منفعت نیز عرف است؛ اما منظور از عرف، عرف عقلا است نه عرف ساختگی بهواسطه القائات سرمایهداران؛ عرف عقلا نیز باید از عقل سرچشمه بگیرد؛ نه اینکه برای منفعت شخصی، فرهنگی را عرف کنند.
وی با اشاره به مبارزه اسلام با بسیاری از عرفهای جاهلی، تصریح کرد: اگر منفعتی مشروع باشد و مقصود عقلا هم باشد، میتواند ملاک مالیت منفعت مقصوده باشد.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم، با قرائت آیه «لا تأكلوا أموالكم بينكم بالباطل»، خاطرنشان کرد: در فقه اسلام «اکل مال بالباطل» ممنوع است؛ یعنی مبادله چیزی که حقیقتا مال هست، با چیزی که مال نیست، ممنوع است؛ اساس مبادله در اسلام بر مبنای رهنمودهای این دو آیه است.
وی ادامه داد: اگر مالی مبادله میشود، باید در ازای مال مبادله شود و اگر انسان مال را مبادله کرد و در مقابل آن چیزی گرفت که ارزش مصرفی دارد، این معامله درست است؛ علاوه بر ممنوعیت مال با چیزی که مال نیست، مال مبادلهشده نیز، باید از لحاظ ارزش برابر باشد که اینجا بحث پول پیش میآید.
آیتالله اراکی با اشاره به ویژگیهای پول در فقه اسلامی، تأکید کرد: چیزی که شرایط پول شدن را دارد، باید ارزش حقیقی داشته باشد؛ زیرا اگر این شیء ارزش اعتباری محض داشت، راه برای «اکل مال بالباطل» باز میشود؛ کسانی که پول اعتباری دارند، کالای حقیقی خریداری میکنند و پیش خود نگه میدارند که تقاضای کاذبی از کالا به وجود میآید و ارزش کاغذی که قرار بود، برای مبادله قرار بگیرد، پایین میآید.
عضو هیأترئیسه مجلس خبرگان رهبری، با اشاره به خلق پول توسط دولتها و بانکها، عنوان کرد: بانکها هر وقت بخواهند، میتوانند پول چاپ کنند که در نتیجه، عدم تعادل بین طرفین معامله پیش میآید. کسانی که میتوانند پول را کنترل کنند، آن را با هزینه پایین و بدون پشتوانه چاپ میکنند و با آن، کالا خریداری کرده و احتکار میکنند.
وی در ادامه ذکر ویژگیهای پول، اضافه کرد: پول باید بتواند پایداری داشته باشد که در نتیجه گذشت زمان از بین نرود و مانند میوهجات و کالای مصرفی که در طول زمان از بین میرود، نباشد؛ طلا و نقره کمترین میزان استهلاک را دارد و همچنین پول باید بهصورت آسان قابل نگهداری باشد.
عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی، با اشاره به لزوم تغییر اعتبار پول ملی، تصریح کرد: پیشنهاد کردم که طی چند مرحله و فرایند، نخ نقره را در هر اسکناس قرار دهند که ارزش آن اسکناس برابر با مقدار نخ نقره باشد و در چند مرحله افزایش وزن نقره نخ طلا در اسکناس قرار داده شود تا کمکم مورد اقبال عموم نیز قرار گیرد؛ بهمرور به پولی برسد که طلا باشد. معتقد هستم که اگر بخواهیم، با دلار مبارزه کنیم، راهی جز این نیست؛ اینچنین، پول ایران، پول اول جهان خواهد شد.
این استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه یکی از علتهای اصلی تورم چاپ پول است، اظهار کرد: ثروت در هر جامعهای محدود است؛ از اینرو در نتیجه این نوع خلق پول، کالای حقیقی جامعه، توسط خالقان پول احتکار میشود تا سود کنند و کارگر حقیقی پول اعتباری میگیرد و ارزش پولش هر روز کم میشود. هرچه خودرو وارد کشور شود و تولید افزایش پیدا کند، ارزش خودرو پایین نمیآید؛ زیرا باز هم کسانی که پول کاغذی به دست دارند، همه این خودروها را میتوانند در عرض چند ساعت خریداری و احتکار کنند؛ محدودیتی مثل کدملی و حساب وکالتی هم جواب نمیدهد، چون کارت ملی و کارت بانکی را اجاره میکنند.
آیتالله اراکی با تأکید بر اینکه در کشورهای خارجی، چاپ پول در کنترل دولت بوده و سلطه کامل بر بازار دارد و نحوه نقل و انتقال را کنترل میکند، گفت: آمریکا بهعنوان قدرتی که پول کاغذی در مقیاس جهانی چاپ میکند و تورم را تشکیل میدهد و این تورم را به سایر کشورها صادر میکند. این سیستم آفتپذیر است و اگر هم، در کشوری تورم دیده نشد، چیزی از آفتپذیری سیستم پول اعتباری کم نمیکند.
وی با بیان اینکه تقاضای کاذب فقط با خلق پول نیست، اظهار کرد: با تبلیغات هم، چنین موردی رخ میدهد؛ مانند دارو و لوازم آرایش که با لابی و تبلیغ، کالا را گران میکنند. ایجاد تقاضای کاذب و ایجاد فرهنگ مصرفگرایی در فرهنگ سرمایهداری وجود دارد.
عضو خبرگان رهبری، با بیان اینکه دولت باید زمینه مناسب برای افزایش تولید و کاهش هزینههای تولید را فراهم کند، تصریح کرد: مهمترین راههای مبارزه با تورم، جلوگیری از خلق پول است که باید کلا محو شود؛ زیرا خلق پول کاملاً نامشروع است.
آیتالله اراکی در پایان با اشاره به مشکل ارز، خاطرنشان کرد: ارز که در کشور وارد میشود، در اختیار شرکتهای دولتی و شبهدولتی است و دولت میتواند این ارز را بگیرد؛ ارز وارداتی کشور کم نیست؛ بلکه در اختیار سیاستگذاری کلان دولت قرار نمیگیرد.