هفته‌نامه سیاسی، علمی و فرهنگی حوزه‌های علمیه

مبادی‌الوصول الی علم‌الاصول

آثار ماندگار - 691

مبادی‌الوصول الی علم‌الاصول

کتاب فاخر «مبادی‌الوصول الی علم‌الاصول»‌ تألیف علامه حلی ، جمال‌الدین، ابومنصور، حسن‌بن یوسف‌بن علی‌بن مطهر حلی (726۶۴۸ هجری قمری) است که از زمان نگارش تا امروز بسیار مورد توجه علمای شیعه قرار گرفته و تاکنون شرح‌ها و حواشی فراوانی بر آن نگاشته شده است.
این کتاب در گذشته از کتب درسی حوزه های علمیه بوده است. مؤلف، مبادی‌الاصول را به درخواست شیخ تقی‌الدین ابراهیم‌بن محمد بصری شاگرد خود نوشته وتألیفات دیگری نیز در همین رشته از مؤلف به چاپ رسیده است. مثل التهذیب ، شرح مختصر ابن‌حاجب والنهایه.
ساختار و محتوا
علامه حلی مبادی‌الاصول را به شیوه کتاب منهاج‌الوصول الی معرفۀ علم‌الاصول تألیف قاضی‌القضات ناصرالدین بیضاوی نوشته و در دوازده فصل به مباحث گوناگون اصولی پرداخته است.
مباحثی چون لغات، احکام، اوامر و نواهی، عموم و خصوص، مجمل و مبین ، افعال، نسخ، اجماع، اخبار، قیاس، ترجیح، اجتهاد و استصحاب  در مبادی‌الاصول مطرح و توضیح داده شده است.
مؤلف در آغاز هر فصل، به بررسی مهمترین نظریاتی که در آن موضوع از دیگران مطرح شده میپردازد و در نهایت دیدگاه خود را با ذکر دلیل به اثبات می‌رساند.
خصوصیات کتاب
از خصوصیات کتاب مبادی‌الاصول، مقایسه میان دیدگاه‌های اصولی علمای شیعه و اهل سنت است. از دیگر ویژگی‌های این کتاب، بررسی مجتهدانه نظرات دیگر علماست که به ابراز رأی خود مؤلف منتهی می‌شود.
شروح مکتوبه
از قلم دانشمندان شروح فراوانی بر این اثر علامه حلی به رشته تحریر در آمده که خود، گویای اهمیت این کتاب است.
برخی از این شروح عبارتند از : شرح فرزندش فخرالدین، شرح شیخ علی‌بن حسن امامی به‌نام خلاصۀالاصول، شرح شیخ محمد‌بن علی‌بن محمد گرگانی غروی به‌نام غایة‌البادی فی شرح‌المبادی، شرح میرزا محمدبن سلیمان تنکابنی، شرح ملا محمدرضابن محمدحسن همدانی با نام ریاض‌الاصول فی شرح مبادی‌الوصول الی علم‌الاصول.
سخن آقابزرگ تهرانی
آقابزرگ تهرانی در خصوص این کتاب می‌نویسد: کتاب مبادی‌الوصول الی علم‌الاصول که به آن مبادی‌الاصول نیز می‌گویند، متنی مختصر و کوتاه در اصول فقه است و مؤلف آن، آیت‌الله علامه جمال‌الدین حسن‌بن یوسف حلی درگذشت سال ۷۲۶ هجری قمری است. این کتاب از زمان حیات مؤلف تا این زمان، مورد شرح و تعلیقه علمای شیعه قرار گرفته است.
نسخه خطی
از این کتاب نسخه‌های خطی موجود است که دو نمونه از آن عبارست از:
نسخه کتابخانه آیت‌الله مرعشی در قم که سال ۷۰۳ هجری قمری و به خط شاگرد مؤلف شیخ احمد آوی نوشته شده است.
نسخه کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد مقدس که در سال ۷۰۲ هجری قمری و به خط شیخ احمد آوی نوشته شده است.
چاپ و نشر
مبادی‌الوصول اخیراً توسط آقای عبدالحسین محمدعلی البقال مورد تحقیق قرار گرفته و توسط انتشارات دار‌الأضواء در یک جلد به‌عربی چاپ شده است.
 

برچسب ها :
ارسال دیدگاه