به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه کشور، ۲۲‌مهر در هم‌اندیشی «گفتمان فقه تخصصی نظام‌ساز» که به‌مناسبت افتتاح شعبه قم مؤسسه عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار شد، گفت: آنچه پیشانی این حرکت پربرکت در قم و تهران است، پاسخگویی به نیازهای فقهی نظام اسلامی است که روح فقه ماست؛ تردیدی نداریم که منظومه و گزاره‌های فقهی ما که مبتنی بر حقایق است، فراوان و متکثرند.
وی افزود: این گزاره‌های متکثر دارای نظام‌وارگی بوده و در عین تطبیق با منظومه فقهی اهل‌بیت(ع) دارای قابلیت تغیر است. پاسخگویی به نیازهای جامعه در اعصار مختلف، یکی دیگر از ویژگی‌های نظام فقهی اسلام است.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، نظام فقهی اسلام را استکشافی دانست و گفت: فقه اسلام در اصل استکشافی است؛ اما وجوهی از آن بر اساس صنع هم می‌باشد. باید در فرآیند بازسازی فقه، نکاتی را مدنظر قرار داد؛ یکی از آن‌ها تحول در فقه موجود است.
وی با اشاره به لزوم به‌روزرسانی ابواب فقهی، افزود: باید مصادیق مستحدثه به ابواب و فصول فقه موجود اضافه شوند. گام سوم این است که بدانیم، حداقل ۲۰ باب فقهی جدید به فقه موجود باید افزوده گردد.
مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه در دومین گام کلان، می‌بایست اصول را هم مورد بازسازی قرار داد، اظهار کرد: باید تفریع و انشعاباتی در اصول فقه موجود ایجاد شود؛ چراکه غنای دانش اصول می‌تواند، بر غنای فقه و سایر علوم ما بیفزاید.
وی با تأکید بر اهمیت منظومه‌سازی عنوان داشت: می‌بایست طبقه‌بندی درست و مدونی در ابواب و فصول فقه انجام گیرد؛ این یک امر بی‌نهایتی است که می‌تواند، در فقه و سایر علوم ما عملیاتی شود.
آیت‌الله اعرافی با بیان اینکه منظومه‌سازی چیزی غیر از نظام‌سازی است، گفت: سومین گام کلان که توسط شهید صدر کلید خورد؛ اما ناقص مانده، نظام‌سازی است.
وی ادامه داد: نظام‌سازی حقیقتی صحیح است که می‌توان با عبور از ظواهر گزاره‌های توصیفی کلامی به ورای آن‌ها، به آن رسید.
مدیر حوزه‌های علمیه نظام‌سازی را از کمک‌کنندگان به ارتقای فقه برشمرد و خاطرنشان کرد: امروز حوزه از ۲۰ سند تحولی، برنامه ۵ ساله و درختواره دانشی برخوردار است و این، می‌تواند بیانگر رویکرد نظام‌مند حوزه در عصر حاضر باشد.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه بیان داشت: راه برای حوزه باز شده است تا با تصویب بیش از ۴۰۰ رشته تخصصی سرفصل‌نویسی‌شده، بتواند به تولید علم متناسب با نیازهای روز جامعه و نظام اسلامی بپردازد.
وی ضمن بیان سیر واسپاری‌های حوزه، افزود: مدیریت فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی در سطوح مختلف، به مراکز و حوزه‌های علمیه در استان‌های مختلف واسپاری شده است تا در انجام امور تسریع شود.

 

  راه‌انـدازی ۴۰ رشته در حـوزه فقـه نظام‌ساز ، در افق پیش‌رو
حجت‌الاسلام حیدر همتی مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) نیز در این نشست هم‌اندیشی به ارائه گزارشی از فعالیت‌های آموزشی این موسسه پرداخت.
وی تجربه‌نگاری و آسیب‌شناسی مراکز تخصصی حوزوی را از فعالیت‌های مؤسسه امام رضا(ع) دانست و گفت: این آسیب‌شناسی منجر به تولید ایده فقه و علوم انسانی شد.
مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) تصریح کرد: برای تحقق این ایده، اولین گام تشکیل حلقه فقه نظام‌ساز بود که تاکنون نزدیک به ۱۰۰ جلسه منظم را تشکیل داده است؛ نتیجه این جلسات اصلاح فقه نظام‌ساز بود.
حجت‌الاسلام همتی با بیان اینکه در فرآیند تکوین فقه نظام‌ساز، تولید ادبیات فقه نظام، یکی از فعالیت‌های مؤسسه امام رضا(ع) بوده است، گفت: راه‌اندازی رشته‌های فقه‌السیاسه و فقه‌التربیه، اتفاق دیگری است که در مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) افتاد.
مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) اظهار کرد: برگزاری پنج کرسی علمی ترویجی در موضوع فقه انتخابات، یکی دیگر از فعالیت‌های مؤسسه امام رضا(ع) است.
وی عنوان داشت: همایش فقه نظام‌ساز، یکی دیگر از برنامه‌های مؤسسه امام رضا(ع) است که تاکنون دو پیش‌نشست در ارتباط با آن برگزار شده و اواخر بهمن‌ماه،‌ خود همایش را برگزار خواهیم کرد.
حجت‌الاسلام همتی در پایان با اشاره به اینکه افق پیش‌روی این مؤسسه، راه‌اندازی ۴۰ رشته در حوزه فقه نظام‌ساز است، اظهار کرد: مجوز نشریه علمی پژوهشی فقه نظام‌ساز دریافت شده است و امیدواریم تا پایان امسال اولین نسخه آن به چاپ برسد.