حادثه 19 دی؛ مبدأ تاریخ تحولات جدید دنیا
یقیناً آگاهی و بیداری و بصیرت مردم عزیز قم و پاسخی که آنها با همه‌ وجودشان به حوزه‌ علمیه و به مرجع تقلیدشان دادند، یک حادثه‌ ماندگار در طول تاریخ است و خواهد ماند.
اگر ما حادثه‌ نوزدهم دی را مبدأ تاریخ تحولات جدید دنیا بدانیم، شگفت‌آور نیست و سخنی به‌گزاف گفته نشده است. حوادث جامعه‌ بشری و این عالم بزرگ، متأثر از قانون تأثیر متقابل است. حوادث بر روی هم تأثیر می‌گذارد و زنجیره‌ حوادث تاریخی، وقایع بزرگ را به وجود می‌آورد. اگر این‌جور تصویر کنیم، صورت مسئله را که حرکت مردم قم در روز نوزدهم دی در سال ۵۶ یک جرقه‌ای بود، در فضای ظلمانی عجیب خفقان آن روز - که شرح اختناقی که آن روز در کشور وجود داشت و همه دنیای به‌اصطلاح طرفدار آزادی، پشتیبان آن خفقان بودند و از حکمرانان و سلطه‌گران مستبد و دیکتاتور با همه‌ وجودشان دفاع می‌کردند، کتاب‌های زیادی لازم دارد - در یک چنین فضائی، این خون‌های پاکی که در چهارمردان قم ریخته شد و حرکت عظیم مردم قم را در روز نوزدهم دی پدید آورد، جرقه‌ای بود که در حقیقت اصابت کرد به انبار و آذوقه‌ ذخیره‌ عظیم ایمانی این مردم و ناگهان فضا را منقلب کرد.
اگر حادثه‌ نوزده دی قم نمی‌بود، آن حوادث گوناگون شهرستان‌ها و سلسله‌ اربعین‌ها که مردم را به میدان مبارزه کشاند، به وجود نمی‌آمد. اگر آن تحولات و آن حوادث نبود، ۲۲ بهمن به وجود نمی‌آمد، انقلاب اسلامی به پیروزی نمی‌رسید. انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، چالش با استکبار شروع شد، هیبت استکبار شکست، هیبت آمریکا و صهیونیسم شکست. اگر این شکسته شدن هیبت پوشالی ابرقدرت‌ها - که با هیبت خودشان بیش از واقعیت وجود خودشان در دنیای انسان‌ها تصرف می‌کنند - مسلمان‌ها را در کشورهای مختلف به فکر انداخت و بیدار کرد، ایستادگی مردم ایران، مظلومیت ملت ایران در حوادث مختلف، در جنگ تحمیلی، در دوران سخت توأمان دفاع مقدس و تحریم - اینکه ملت ایران این‌جور محکم ایستادند، با ثبات پیش رفتند - ملت‌ها را تکان داد. اگر این ثبات نبود، اگر این ایستادگی نبود، اگر این به چالش کشیدن هیبت دروغین ابرقدرت‌ها نبود، ملت‌ها وارد میدان نمی‌شدند؛ بیداری اسلامی به وجود نمی‌آمد. (19/10/1390)

نوزدهم دی‌ماه
پاسخ مؤمنانه مردم قم به نیاز زمانه
نوزدهم دی یک نقطه‌ درخشنده است؛ نه فقط در تاریخ قم؛ بلکه در تاریخ کشور ما و تاریخ انقلاب. جوانان قم، مرد و زن، طلبه و غیرطلبه، در این روز یک پاسخ مؤمنانه و قهرمانانه به نیاز زمان دادند. مهم این است که هر ملتی، هر شخصی و هر مجموعه‌ای بتواند به نیاز زمانه‌ خود پاسخ دهد؛ البته مردم قم اولین‌بار در نوزدهم دی نبود که این هوشیاری و هوشمندی و شجاعت را از خود نشان دادند؛ هزار و دویست سال است که شهر قم پایگاه اشاعه‌ افکار منور اهل‌بیت(ع) است. آن وقتی‌که حکومت‌های مخالف اهل‌بیت هم بر سر کار بودند، مردم قم این موضع را حفظ کردند و اگر سختی‌هایی هم داشت، آن را تحمل کردند. هفتاد سال هم هست که قم مرکز و پایتخت فکری و علمی دنیای اسلام است. از زمان ورود مرحوم آیت‌الله حائری به قم سال ۱۳۴۰ قمری، این شهر به مرکز اصلی علمی عالم اسلام و تشیع تبدیل شد و بعد در زمان مرحوم آیت‌الله بروجردی به اوج خود رسید؛ و محصول آن دوره‌ها، پیدایش شخصیت عظیم‌القدر و کم‌نظیری مثل امام بزرگوار بود. این سابقه‌ درخشان برای قم وجود دارد که همیشه به نیاز زمان پاسخ گفته است. نوزدهم دی هم از این قبیل بود.
اشکال کار ملت‌ها و اشخاصی که توسری‌خور زمانه باقی می‌مانند و مغلوب حوادث دوران خود می‌شوند، این است که زمان و جریانات خود را نمی‌شناسند؛ آنچه را که اقتضا و نیاز زمان است، درک نمی‌کنند؛ اگر هم درک می‌کنند، گاهی شجاعت ابراز آن را ندارند؛ لذا زمانه و عوامل مخالف و معاند بر آن‌ها غلبه می‌کند.
اگر مردم قم در نوزدهم دی‌ماه سال ۱۳۵۶ قیام نمی‌کردند و آن حوادث عظیم را پی‌درپی به وجود نمی‌آوردند، احتمالاً حوادث به سمت و سوی دیگری می‌رفت؛ اما آن‌ها ابتکار به ‌خرج دادند و مرد و زن و جوان و پیر و روحانی و غیرروحانی، در این حرکت سهیم شدند؛ هرچند نقطه‌ اصلی ثقل این کار بر دوش جوان‌ها بود؛ چون فطرت پاک و پایبند نبودن به تعلقات مادی، جوان را راحت‌تر به وسط میدان انجام وظیفه می‌برد. همه‌ ملت ایران در دوران انقلاب، این منش و کار بزرگ را نشان دادند؛ یکی زودتر، یکی دیرتر؛ اما جلوتر از همه قم بود. نتیجه این شد که دژ تسخیرناپذیری که دربست در اختیار دشمنان ملت ایران و غارتگران و زورگویان و راهزنان بین‌المللی بود، دژ حکومت ایران به‌وسیله‌ مردم از دست آن‌ها خارج شد و مردم آن را فتح کردند. (19/10/1379)

نقش داشتن مردم و حوزه علمیه قم
در حرکت تاریخی نوزده دی
در این حرکت تاریخی[قیام نوزده دی]، هم مردم قم و هم حوزه‌ معظم و جلیل‌القدر علمیه‌ قم نقش داشتند. جوانان و مرد و زن قم، قبل از آن حرکت و با آن حرکت، نشان دادند که پایبندی آن‌ها به اسلام، لقلقه‌ زبان نیست و حوزه‌ علمیه‌ قم و مراجع معظم قم در آن روز نیز ثابت کردند که ظرفیت و استعداد هدایت یک موج عظیم مردمی را در این اقیانوس بی‌کران دارا هستند. این‌ها چیزهایی نیست که زایل شود. امروز هم، همان ایمان، همان مردم و همان حوزه‌ علمیه در قم استوار است؛ لذا قم محور اساسی انقلاب بوده و خواهد بود. جوانان قم نقش و سهم بسیار بزرگ خود را فراموش نکنند. (18/10/1382)
​​​​​​​
ایستادگی جوانان و مردم قم
در صفوف مقدم انقلاب
من در خصوص جوان‌های قم، هم خاطرات دارم، هم اطلاعات متعدد و فراوانی دارم... قبل از آنکه مبارزات در سال ۴۱ و ۴۲ اوج بگیرد، اینجا ما نشانه‌ زیرکی جوانان قم و هوشمندی آنها را مشاهده کردیم. من فراموش نمی‌کنم؛ در همین جلوی کوچه‌ حرم یا آن طرف خیابان، کوچه‌ ارگ، کیوسک روزنامه‌فروشی بود؛ خبرهای روزنامه‌ها را در آنجا می‌زدند. ماها از درس که برمی‌گشتیم، می‌ایستادیم تیتر این روزنامه‌ها را نگاه می‌کردیم. وقتی در مسئله‌ انجمن‌های ایالتی و ولایتی، دولت طاغوت مجبور به عقب‌نشینی شد و آن تصویب‌نامه را باطل کرد، من دیدم این جوان‌هایی که حول و حوش همین کوچه‌ حرم و توی خیابان ارم بودند - که این جوان‌ها را غالباً می‌دیدیم و هیچ تصور نمی‌کردیم که اینها با اندیشه‌ سیاسی و مسائل سیاسی سر و کاری داشته باشند - آمدند به ما گفتند: ما موفقیت روحانیت را در مقابل دولت طاغوت به شما تبریک عرض می‌کنیم. جوانان قمی که به‌حسب ظاهر برکنار بودند، به ما طلبه‌ها که هیچ آشنائی هم با هم نداشتیم، می‌آمدند تبریک می‌گفتند.
من از همان وقت به ذهنم رسید که این چه روحیه‌ای در جوان قمی است - دانشجو که آن وقت در قم نبود، جوان دانش‌آموز یا حتی غیر دانش‌آموز، جوان بیکار - که نسبت به مسئله‌ مبارزه و نهضت و پنجه درافکندن روحانیت با دولت طاغوت، این‌جور حساس است.
بعد که مسائل سال ۵۶ پیش آمد، آنجا قم خودش را نشان داد. حقیقتاً به‌معنای واقعی کلمه، رهبری حرکت مردم در خیابان‌ها و حضور در میدان‌ها و ایستادگی در مقابل پنجه‌های چدنی و خشن دستگاه را قم شروع کرد. همین جوان‌های قمی آمدند توی خیابان‌ها، خون‌هاشان بر زمین ریخته شد؛ البته مأمورین نظام طاغوت را حسابی هم اذیت کردند! آن زیرکی جوان‌های قم و شیطنت آنها، مأمورین را حسابی سردرگم هم می‌کرد.
بعد مسئله‌ انقلاب پیش آمد. همه جا قم در صفوف مقدم بود. این لشکر علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) جزء لشکرهای موفق در دفاع مقدس و در خطوط مقدم بود. در همه‌ امتحان‌های بزرگ، قمی‌ها از عهده‌ امتحان، خوب برآمدند؛ صف مقدم هم جوان‌ها بودند. من می‌خواهم، شما جوان امروز که احساس دارید، اندیشه دارید، شور و شعور دارید، این شناسنامه‌ پرافتخار نسل جوان قمی را از چند دهه پیش به این طرف، در مقابل چشم داشته باشید.
قمی‌ها در انقلاب نقش‌آفرینی کردند. در دفاع مقدس نقش‌آفرینی کردند؛ بعد از تمام شدن جنگ -به‌خصوص بعد از رحلت امام بزرگوار(قد) که سایه‌ ایشان از سر ما کوتاه شد - نقش‌آفرینی جوان‌های قمی بارزتر هم بوده است؛ این نکته‌ مهمی است.
توجه بکنید؛ از سال‌های آخر دهه‌ اول انقلاب به بعد، دشمنان انقلاب و جبهه‌ دشمن با استفاده از کارشناس‌های ایرانی، یک سیاستی را طراحی کردند - چون غیر کارشناس‌های ایرانی به این نکته توجه پیدا نمی‌کردند؛ کسانی که طرف مشورت‌شان قرار می‌گرفتند، ایرانی بودند و آن سیاست این بود که از قم آنتی‌تز انقلاب درست کنند. همان‌طور که انقلاب از قم جوشید، یک ضد انقلاب هم از قم به وجود بیاورند. قم حوزه‌ روحانیت است. حوزه‌ علمیه ظاهراً در قم است؛ اما این جمع حوزوی در معنا در همه‌ کشور منتشر است. این طلبه‌ قمی که در قم ساکن است، در شهر خود، در روستای خود صاحب نفوذ است. از سرتاسر کشور در اینجا جمعند. آن روزی که افراد این حوزه برای تعطیلی یا برای کاری به منازل خود می‌روند، معنایش این است که حوزه در سرتاسر کشور منتشر می‌شود. پس هر فکری در اینجاست، هر ایده‌ای در اینجاست، هر عزم و اراده‌ای در اینجاست، هر حرکت و جهت‌گیری‌ای در اینجاست؛ در واقع در سرتاسر کشور، یک امتدادی دارد؛ این را بیگانه‌ها نمی‌فهمیدند؛ آمریکایی‌ها نمی‌توانستند، این حقیقت را تحلیل کنند؛ این را یک خودی، یک ایرانی، یک آشنا به طبیعت روحانیت می‌توانست بفهمد؛ این را به آنها یاد دادند؛ لذا سعی کردند، در قم زمینه‌ فتنه را فراهم کنند. من چون نمی‌خواهم از کسی اسم بیاورم، اسم نمی‌آورم و عبور می‌کنم. در همان سال ۵۸ و ۵۹، هم مردم قم، هم مردم تبریز حماسه آفریدند؛ نه فقط حماسه‌ آمدن توی میدان و مشت گره ‌کردن؛ بلکه حماسه‌ معنوی، حماسه‌ شعور، حماسه‌ تحلیل درست. بعد از رحلت امام(قد) هم، به‌شکل دیگری همین اتفاق در قم افتاد. اینجا هم مخالفان و دشمنان - عمدتاً دشمنان بیرون مرز؛ اصل آنهایند - طراحی کرده بودند که بتوانند، این آنتی‌تز را در اینجا به وجود بیاورند. اگر قمی‌ها غافل بودند، اگر جوان‌های قم از تحلیل عاجز بودند، اگر آن هوشمندی لازم را نمی‌داشتند، مشکلات بیش از اینها می‌شد؛ این حقیقت امر است. این بیان واقع نسبت به مجموعه‌ جوان در قم است. (04/08/1389)