پاسخ حکیمانه و راهگشای آیتاللهالعظمی بروجردی(قد) به سؤال همیشگی طلاب
طلاب اگر برای بندگی و عبودیت خدا و انجام وظیفه به این مسیر آمدهاند، بدانند از روز اول که وارد شدهاند، به مقصد رسیدهاند و هر روزی که میگذرد، در مقصد سپری میشود. استاد شیخ حسن صافی گلپایگانی، از اساتید خارج حوزه علمیه قم، در مراسم افتتاحیه مدرسه علمیه موسیبن جعفر(ع)، ضمن تبریک ایام ربیع و ایام سرور اهلبیت(ع) و آغاز سال جدید تحصیلی به اساتید و طلاب حوزه های علمیه، نکات ارزشمندی در باب تحصیل و تهذیب طلاب علوم دینی و همچنین درباره عظمت شهر مقدس قم ارائه نمود که به شرح ذیل میباشد.
جایگاه علمی قم در بیان آیتاللهالعظمی صافی گلپایگانی(قد) آیتاللهالعظمی صافی گلپایگانی(قد) جملهای درباره شهر مقدس قم دارند، اینکه « در بعضی از کتب دینی خواندهام که قم حدود سی هزار محدث داشته است» با عنایت به این نکته، معلوم میشود این شهر در زمان وجود مقدس حضرات معصومین(ع) مورد نظر بوده است و هماکنون نیز دارای قداست خاصی است؛ لذا میبایست از فضای معنوی شهر استفاده کرد و طلاب محترم خداوند را شاکر باشند که به آنها عنایت شده است تا در شهر قم و حوزه علمیه قم مشغول به تحصیل باشند. کی به مقصد می رسیم؟ در پاسخ به این سؤال که «موفقیت یک طلبه و روحانی را در چه میدانید؟» باید گفت: عوامل متعددی برای موفقیت وجود دارد که میتوان گفت اولین عامل موفقیت، اخلاص میباشد؛ یعنی آن نیت پاکی که طلبه برای حضور در حوزه دارد. در صورتی که شما جوان هستید و در بهترین زمان عمرتان میتوانستید در جای دیگری فعالیت کنید؛ ولی الآن در حوزه علمیه حضور دارید. والدمان آیتاللهالعظمی صافی(قد) نقل میکنند: روزی آیتاللهالعظمی بروجردی(قد) در جلسه درس فرمودند: عدهای از طلاب و مبلغان اسلامی مرتب میپرسند: ما چه وقت به مقصد میرسیم؟ از وقتیکه طلبه میشویم تا چه زمانی باید تلاش و کوشش کنیم که به نتیجه و مقصد برسیم؟ و از کجا بفهمیم که به مقصد رسیدهایم یا نه؟ در پاسخ به طلاب میگویم: همه محصلان علوم دینی و همه مبلغان و مروجان شریعت نبوی، باید بدانند اگر برای دنیا و رسیدن به زخارف مادی دنیا، به حوزه و سلک روحانیت آمدهاند، هیچگاه به مقصد نمیرسند و از اول اشتباه آمدهاند و باید تغییر مسیر دهند. این راه، راهی نیست که انسان را به مادیات دنیا برساند، مادیات هم انسان را به رشد و پیشرفت واقعی نمیرساند؛ اما اگر برای بندگی و عبودیت خدا و انجام وظیفه به این مسیر آمدهاند، بدانند که از روز اول که وارد شدهاند، به مقصد رسیدهاند و هر روزی که میگذرد، در مقصد سپری میشود.
احترام به اساتید رمز موفقیت طلا باحترام به اساتید عامل دیگر موفقیت میباشد. پیامبر گرامی اسلام(ص)، کسب علم نزد استاد را برابر با 12هزار ختم قرآن میدانند: «جُلوسُ ساعَة عِنْدَ مُذاکرَةِ الْعِلْمِ أحَبُّ إلَی اللّهِ ... ومِنْ قِراءَةِ الْقُرْآنِ کلِّهِ اثّنَیْعَشَرَ ألْفَ مَرَّة». آیتاللهالعظمی صافی(قد)، هر وقتی که به درِ منزل استادشان آیتاللهالعظمی بروجرودی(قد) میرسیدند، حتی با اینکه قریب پنجاه سال از وفاتشان گذشته بود، درِ منزل را میبوسیدند و این خیلی مهم است و درسی است برای طلاب جوان که احترام اساتید و علما را داشته باشید؛ حتی اگر معلم ابتدایی باشد یا جامعالمقدمات را گفته باشد.
نقش توسل به اهلبیت(ع) در موفقیت طلاب طلبه بدون توسل به جایی نمیرسد. اگر میخواهید خدا به شما نور بدهد. فقط با خواندن کتاب این نور به دست نمی-آید. علم نورانیتی است که خداوند متعال به ما عطا میکند و این نور را باید از منبع نور که اهلبیت(ع) میباشند، کسب کنیم؛ لذا با توسل به حضرات معصومین(ع) بهخصوص حضرت بقیة الله الاعظم مهدی موعود(عج) این نورانیت را کسب کنیم و از مولا و فرماندهمان امام زمان(عج) درخواست کنیم که ما را بپذیرند و چه سعادتی از این بالاتر که فرمانده ما آقا امام زمان(عج) باشند. والد مکرم ما، آیتاللهالعظمی صافی(قد) مقید بودند که هر روز دعای عهد و زیارت آلیاسین را بخوانند. شایسته است که طلاب هر روز به حضرت توسل خاصی داشته باشند و عهد و پیمانشان را با وجود امام زمان(عج) تجدید کنند و اگر روزتان را با یاد امام زمان شروع کنید، آن روز برای شما روز مبارکی خواهد بود و تحصیل علم آسان و نورانیت علم هم در قلب شما اثر خواهد کرد؛ در غیر اینصورت ارزشی ندارد.
حفظ و یادگیری قرآن و احادیث و عمل به آنها از دیگر رموز موفقیت بالاترین ارتباط یک سرباز واقعی و طلبه واقعی با حضرات معصومین(ع) یادگیری احادیث میباشد. قلب هر انسانی، نیاز به موعظه دارد و همین وصایا و روایات، موعظه است. تا آنجا که ممکن است، احادیث و روایات را حفظ کنید. آیتاللهالعظمی صافی(ره)، قرآن، نهجالبلاغه، بخشی از صحیفه سجادیه و احادیث فراونی را حفظ بودند. آخرین شب جمعهای که ایشان بعد آن از دنیا رفتند، دعای کمیل را از حفظ خواندند و آن را ضبط کردهایم و همه اینها را در دوران جوانی حفظ کردند. از خدا بخواهید، توفیق زیارت حرم اهلبیت(ع)، قرائت زیارت عاشورا در هر روز، دعای عهد و همچنین خواندن نماز شب را داشته باشید و بدانید، خداوند متعال در این اعمال، آثار خاصی را برای کسانی که اهل علم و عمل هستند، قرار داده است.
جامعیت علمی و پاسخگویی به شبهات از اهم وظایف طلاب یک طلبه میبایست، به حفظ قرآن، روایات، اشعار و مدایح عربی تسلط داشته باشد و همچنین جامعیت، یک مسئله مهمی است. شما به غیر از دروس حوزوی، میبایست مباحث دیگر از جمله تاریخ و احادیث و روایات و ... فرا بگیرید. نکته مهم دیگر، پاسخگویی به شبهات با استفاده از ابزارهای جدید ارتباطی است. طلبه امروز با طلبههای سی یا چهل سال پیش، خیلی متفاوت است. خداوند متعال این فرصت جوانی، علم و درایت را به شما داده است و شما بهواسطه این وسایل ارتباطی جدید، مبلّغی برای مکتب اسلام و اهلبیت(ع) باشید. بعضی برای تبلیغ به شهرها میروند؛ اما کسانی که امکان این نوع تبلیغ را ندارند، میبایست با همین وسایل جدید ارتباطی؛ از جمله تلفن همراه به تبلیغ بپردازند. البته میبایست، خودتان را در مسائل اعتقادی و دینی قوی کنید.
مباحثه و مطالعه عمیق دو شرط مهم موفقیت طلاب عمیق درس خواندن و خوب مطالعه کردن، از ارکان اصلی طلبگی است. طلبه نباید فقط برای امتحان درس بخواند. اگر درس را بهصورت عمیق و محققانه فرا بگیرید، هیچ زمانی آن را فراموش نمیکنید و لازم است، قبل از شروع درس، پیشمطالعه و بعد از درس، مطالعه و مباحثه داشته باشید.
اهمیت سؤال کردن و پرسش از مجهولات آرزوی هر طلبه رسیدن به موفقیت است و تمام سختیهایی را که به جان میخرد، بهخاطر دستیابی به این آرزو است و این آرزو، موفقیت و تقویت علمی با سؤال کردن، مباحثه و پژوهش حاصل میشود؛ لذا طلبه باید آزاداندیش باشد تا محقق و متفکر شود و سؤال کردن، پرسیدن و مباحثه کردن، به این امر کمک بالایی میکند. نباید در سؤال کردن، حیا داشته باشیم و اگر از شما سؤالی کردند و شما نمیدانستید، طبق روایات این جواب را بدهید: «نمیدانم» و میتوانید، یاد بگیرید و پاسخ دهید.