آیتالله محمدرضا آشتیانی
جهادتبیین و رسالت حوزههای علمیه
با رویآوردن مردم به فضاهای مجازی وحضور مبلغان دینی در این فضا، نقش و جایگاه حوزههای علمیه بیش از پیش احساس میشود. ضرورت توجه به این مهم، در گفتوگو با آیتالله آشتیانی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
راهبری حوزهها در فضای مجازی
فضای مجازی امروزه بخشی از واقعیت زندگی انسان است و باید گفت بخش مهم و تأثیرگذاری هم هست. نادیده گرفتن این واقعیت یک خطای راهبردی است. پذیرش این مسأله و شناخت صحیح از آن و برنامهریزی برای به حداقل رساندن آسیبها و استفاده حداکثری برای بهرهگیری از آن در جهت پاسخگویی به سؤالات و شبهات از وظایف حوزه است.
تحولات سریع و گسترده در فضای مجازی و گره خوردن مسائل زندگی با آن، میطلبد که حوزه علمیه هم امکانات خود را در این جهت بسیج نماید و همچنین تمام نهادها و امکانات فرهنگی کشور را در جهت بهرهگیری از این فرصت و مقابله با آسیبهای آن راهبری کند.
وظیفه روحانیت در جهت آگاهی بخشیدن به جوان امروز
حوزه باید با تربیت طلاب جامعالاطراف (سواد حوزوی، معنویت و اخلاق به عنوان اصلیترین ویژگی یک روحانی تراز) زمینه را برای انجام کار تخصصی در مورد جوانان فراهم نماید. یعنی روحانیان فاضل و مهذب با شناخت ویژگیهای نوجوانان و جوانان پاسخ سؤالات آنان را از منابع دینی استخراج و با زبان قابل فهم جوان امروزی، در اختیار او قرار دهند.
با توجه به روحیه پرسشگری و حقیقتجویی جوانان، اگر معارف ناب با ادبیات مناسب عرضه شود، قطعاً جوانان طالب آن بوده و آن را خواهند پذیرفت.
بهرهگیری از انواع رسانهها در جهاد تبیین
فلسفه وجودی و رسالت ذاتی حوزههای علمیه، تبیین و ترویج معارف دینی است و علمای دین به تناسب جایگاه وراثت انبیاء، عهدهدار وظیفه روشنگری نسبت به آموزههای الهی برای مردم هستند.
از طرفی هم باید توجه داشت که وقتی دشمنان بخشهایی از معارف را مورد توجه و حمله خاص قرار میدهند، طبیعی است که باید تلاش تبیینی مبلغان دین معطوف به همان بخش باشد که این دقیقاً همان جهاد است. در عینحال که در مفهوم جهاد نوعی تلاش مستمر و خستگیناپذیر همراه با مشقت و صبر نیز وجود دارد.
در حال حاضر و با شرایط فرهنگی حاکم بر جهان و تلاش بیوقفه دشمنان معاند نظام برای سیاهنمایی آموزههای الهی و ایجاد شبهه در بدیهیترین مطالب، حوزههای علمیه میبایست توطئههای معاندان و اهداف و ابزارهای آنان را دقیقاً شناسایی و پاسخهای محققانه و عمیق فراهم نموده و با روشنترین و قابل فهمترین بیان با بهرهگیری از انواع رسانههای امروزی، آن را به گوش مخاطبان برسانند. از طرفی هم، چون دشمنان تلاش کردهاند سخن حوزویان را از مقبولیت و حجیت بیاندازند، لازم است علماء و مبلغان با بهرهگیری از مهارتهای تبلیغی و با رعایت اصول اخلاقی و نیز یاری گرفتن از قدرت معنوی به مردم نزدیک شده و با شرح صدر و تحمل دشواریها این معارف را به گوش همگان برسانند و مردم را در این جنگ نابرابر یاری کرده و مانع از لغزش و انحراف آنان شوند.
مهمترین آسیبها و موانع احتمالی در عرصه جهاد تبیین عبارتند از:
1. نشناختن توطئهها و عدم شناخت مسأله؛
2. عدم تعمق در آمادهسازی پاسخ شبهات؛
3. تأخیر در ارائه مطالب؛
4. عدم درک شرایط جنگی و غفلت از تلاش جهادی؛
5. ترک وظیفه و امید بستن به اینکه دیگران باید کاری کنند؛
6. بهانهتراشی و دنبال بودجه و امکانات کذایی بودن؛
7. بهره نبردن از رسانههای روز؛
8. تعجیل غیرمعقول و شتابزدگی و بیبرنامهگی در مقابله با جنگ دشمنان دینی.
جامعه مدرسین راهبر اصلی جریان جهاد تبیین
با توجه به جایگاه جامعه مدرسین و نیز حضور شخصیتهای برجسته حوزوی در این نهاد، به نظر میرسد راهبری اصلی جریان جهاد تبیین به عهده جامعه مدرسین است که البته باید از فرصت شورای عالی حوزه و مرکز مدیریت حوزههای علمیه و نظایر آن برای برنامهریزی کلان در جهت انجام جهاد تبیین بهرهگیری شود.
البته مطالبهگری از نهادهای فرهنگی نیز از راهکارهای مؤثری است که جامعه مدرسین میتواند از آن کمک بگیرد.