اول اینکه نسبت به مردم انصاف داشته باشید و در هیچ حالی از آن خارج نشوید؛ چه در حال غضب باشید یا در حال خوشحالی، چه در حال فقر باشید یا غناء، چه در حال ریاست و قدرت باشید یا در حال ضعف، از انصاف تجاوز نکنید؛ یعنی هر چه را برای خود می‌پسندید، برای آنان هم بپسندید و اگر برای خود نمی‌پسندید، برای دیگران نیز نپسندید؛ نه اینکه خدایی ناکرده چیزی را که برای خود دوست ندارید، برای مردم دوست داشته باشید.
مثلاً هیچ‌وقت برای خود و اولاد خود فقر را دوست نمی‌دارید؛ ولی برای مردم آن را دوست داشته باشید. این خیلی خصلت بدی است؛ پس همین طوری که فقر را برای خود نمی‌پسندید، برای دیگران هم نپسندید، ثروت و صحت را برای خود می‌پسندید، برای دیگران نیز بپسندید که سید اعمال این است.
دوم اینکه به برادر دینی خود کمک و یاری کن! اگر از نظر مالی توان داری، به او یاری رسان!
سوم اینکه در هر حال به یاد خدای تبارک و تعالی باش! چه در حال خوشحالی باشی و چه در حال غضب، چه در حال غناء باشی چه در حال فقر، اگر شخص غنی در حال غناء به یاد خدا باشد، این غناء موجب طغیان او نمی‌شود؛ همچنین فقیر اگر در حال فقر و تنگدستی به یاد خدا باشد، صبر می‌کند و مصداق این حدیث واقع می‌شود که امام صادق(ع) از رسول‌خدا(ص) نقل نموده قال:« طُوبى للمَساکینِ بالصَّبرِ وهُمُ الذینَ یَرَونَ مَلَکوتَ السَّماواتِ والأرضِ»؛ خوشا! بر مستمندان شکیبا و صابر که صبر نموده و ملکوت آسمان‌ها و زمین را نظاره می‌کنند!!
پس یکی از اعمالی که خیلی اجر و پاداش دارد، کمک کردن به مستمندان است و مستمندی اگر در حال فقر صبر داشته باشد و به یاد خدا باشد، این صبر او از سید اعمال است.
پس یاد خدا در هر حال انسان را کنترل و محدود به حدود می‌کند که انسان نه افراط کند و نه تفریط و بر موازین شرعی رفتار کند و غرض ما در این جمله این است که «مُواسَاةُ الْأَخِ فِی‌اللهِ عَزَّوَجَلَّ»
منبع: نصایح اخلاقی، آیت‌الله حاج شیخ قربانعلی محقق کابلی(ره)،ص96
..............................................

 

  پی‌نوشت‌ها
1.تحف‌العقول،ص7
2.  کافی ،ج5،ص104