به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی، پیام این مرجع تقلید به همایش دین، فرهنگ و رسانه‌های نوین که توسط حجت‌الاسلام حسنی معاون‌ پژوهش دانشکده دین‌ و رسانه قرائت شد، بدین شرح است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
[الذین یبلغون رسالات الله ویخشونه ولا یخشون أحدًا إلا الله وکفی بالله حسیبًا[
در آغاز لازم است، از برگزارکنندگان و شرکت‌کنندگان در این همایش که به‌نام دین، فرهنگ و رسانه‌های نوین نامیده شده است، تشکر و قدردانی نمایم و امیدوارم، با تلاش و کوشش همه کسانی که در تولید و ترویج معارف دینی و آموزه‌های اسلامی، خدمت می‌کنند، شاهد رسانه‌های نوین با محتوای اصیل باشیم.
قرآن کریم به تبلیغ، نگاه ویژه، عمیق و دقیق دارد؛ به‌عنوان نمونه در آیه تبلیغ، یکی از شئون پیامبران الهی(ع) را تبلیغ دین برشمرده است؛ راهی که در آن نه از مردم بلکه تنها از خداوند بیم دارند و خداوند نیز، پاداش آنان را به آنها عطا می‌کند؛ در این آیه، تبلیغ رسالات خداوند به‌شکل و ابزار و اسلوب خاصی مقید نشده و از این رو شامل: بیان، عمل، قلم، فضای مجازی و هرچیزی که در آن ابلاغ صورت می‌گیرد، خواهد بود.
همواره بشر بنا به فطرت خویش، به دنبال حقیقت می‌گردد و حقیقت را دوست داشته و در مقابل آن خضوع می‌کند؛ به‌شرطی که حقیقت را بشناسد و آن را از باطل تشخیص دهد؛ اما در بازار فریبنده امروز در فضای مجازی، شناخت درست از نادرست و شناساندن آن، وظیفه‌ای بسیار دشوار است؛ لذا از همه کسانی که با ابزار رسانه آشنایی داشته و در کنار آن دغدغه دین‌مداری و فضیلت‌گرایی و اخلاق را دارند، انتظار می‌رود از این فرصت نهایت استفاده را بنمایند و مسئولین و متولیان امور نیز نسبت به شیوه‌های قدیمی و رسانه‌های کم‌طرفدار تأمل کرده و با حضور پررنگ در عرصه رسانه‌های مجازی، جریان دین و معنویت را تقویت نموده و در راه تولید محتوای جذاب و در عین حال بدون تحریف و انحراف، کوشش نمایند؛ البته چنین همایش‌هایی می‌تواند، ایده‌های خلاقانه و شیوه‌های سودمند را در اختیار صاحبان رسانه قرار دهد.
بار دیگر از همه مسئولین و حضار و عوامل این همایش وزین تشکر و قدردانی می‌نمایم و از خداوند متعال می‌خواهم، توفیق تبلیغ و ترویج دین را به همه ما عنایت فرماید.
قم ـ ناصر مکارم شیرازی- 23/۰۷/1403»

  برای حاکم کردن منطق اسلام در رسانههنر و فضای مجازی به گرایش‌های جدید علمی نیاز داریم
به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله اعرافی نیز در این همایش، بر لزوم به‌کارگیری رسانه در راستای اهداف الهی و انسانی و اسلامی تأکید کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور، با تأکید بر اینکه در مسیر رسیدن به این هدف، نیازمند شناخت درست غرب هستیم، افزود: بخش‌هایی از تجربه بشری در غرب، قابل احترام و بهره‌گیری است. رویکرد درست در برابر آن هم، این است که از یک‌سو نباید نفی مطلق کرد و از سوی دیگر هم، نباید تسلیم محض غرب شد.
وی ادامه داد: در قرون متأخر، با دستاوردهای گوناگونی از غرب مواجهیم که نکات قابل بهره‌برداری فراوانی دارد؛ اما در عین حال باید دانست که منظومه تمدنی غرب که طی هفت قرن رشد کرده و تعالی یافته است، دارای روح و عناصر باطنی و شالوده‌ای غیرقدسی و غیرالهی است.
مدیر حوزه‌های علمیه یادآور شد: البته این به‌معنای آن نیست که در فلسفه غرب مکاتب الهی نداریم و یا هنر غربی قدسی نداریم؛ اما قطعاً یک جهت‌گیری کلان در اندیشه غرب وجود دارد که بشر را متوجه و متوقف در این جهان و معطوف به ابعاد مادی و حسی می‌کند.
آیت‌الله اعرافی خاطرنشان کرد: جهت‌گیری این‌دنیایی و مادی و حسی در تمام اضلاع تمدن غربی از جمله رسانه و هنر نفوذ و ظهور دارد؛ لذا مشاهده می‌شود که نه‌تنها حوزه سیاست بلکه تمام ابعاد سبک زندگی و رسانه و هنر غربی تحت تأثیر این جهت‌گیری ویژه است.
مدیر حوزه‌های علمیه، با تأکید بر اینکه هنگام هر اقدامی در پرتو گفتمان اسلام ناب، باید به مقوله فوق توجه داشت، افزود: عدم توجه به مقوله‌ «روح جاری در پس‌زمینه تمدن غربی» باعث می‌شود که فعالیت‌ها اثرگذار نباشد. کسی که نتواند روح موجود در پس‌زمینه تمدن غربی را کشف کند و به بنیادهای آن بی‌توجه باشد، نمی‌تواند در میدان، نقش مفید ایفا کند و قطعاً تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
آیت‌الله اعرافی با بیان اینکه فرزندان و نوجوانان ما علی‌رغم تدوین متون، در فضایی قرار دارند که متأثر از الهامات و جهت‌گیری‌های تمدن غربی است، گفت: کار دشواری است و در این مسیر، به یک غرب‌شناسی منصفانه، دقیق و عمیق در سطوح دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها و مراکز علمی از سوی مشعل‌داران تبلیغ فرهنگ و رسانه نیاز داریم.
آیت‌الله اعرافی با تأکید بر لزوم نفوذ به لایه‌های عمیق‌تر منظومه تمدنی غرب، گفت: این پس‌زمینه منظومه تمدن غربی است که دنیای جدید را جهت داده و مسیطر بر جهان امروز است؛ لذا باید رگه‌های ناهمگن آن با گفتمان انقلاب اسلامی شناخته شود.
وی خاطرنشان کرد: برای حاکم کردن منطق اسلام در حوزه رسانه، هنر و فضای مجازی، به گرایش‌های جدید علمی نیاز داریم. همچنین برای رسیدن به این هدف، باید به کلان‌پروژه هوش مصنوعی در این حوزه توجه کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه بر لزوم فعالیت جدی علمی با رویکردهای فلسفی، کلامی، اخلاقی و ارزشی و نیز رویکرد بین‌المللی در چهار قلمرو رسانه، هنر، فضای مجازی و هوش مصنوعی تأکید کرد.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، با اشاره به اهمیت رویکرد فلسفی کلامی در این چهار قلمرو، افزود: اندیشه حکمی اسلام در هر قلمرو را باید با روش اجتهادی شناخت. حاکم کردن فلسفه و حکمت اسلامی در حوزه رسانه، هنر، فضای مجازی و هوش مصنوعی، نیاز به کار علمی بیشتری دارد.
آیت‌الله اعرافی با اشاره به اینکه دانشکده دین و رسانه در بخش فقه رسانه، فعالیت‌های خوبی داشته است، بر اهمیت توجه به مسائل فقهی و حقوقی در حوزه رسانه و هوش مصنوعی تأکید کرد.
وی با بیان اینکه متناسب با درخت‌واره رشته‌های حوزوی، برخی از اهداف مربوط به چهار قلمرو رسانه، هنر، فضای مجازی و هوش مصنوعی علمیاتی شده است، افزود: نگاه به حوزه علمیه در این درخت‌واره، نگاه خاص نیست؛ بنابراین گسترش مرزهای علوم اسلامی در هر نهاد علمی، مورد توجه این درختواره بوده است.
مدیر حوزه‌های علمیه، با اشاره به اهمیت منفعل نبودن در تحولات سریع حوزه هوش مصنوعی، عنوان کرد: آینده‌نگری در حوزه هوش مصنوعی بسیار مهم است که اگر وجود نداشته باشد، امواج این پدیده نوظهور، بسیاری از امور و زیرساخت‌ها را ویران خواهد کرد.
آیت‌الله اعرافی تأکید کرد: هدف این است که حوزه علمیه در عرصه هوش مصنوعی پیشگام باشد. بر این اساس، اکنون بین ۷۰ تا ۱۰۰ متخصص حوزوی در کلان‌پروژه هوش مصنوعی و اجتهاد در حال فعالیت هستند.
آیت‌الله اعرافی مبانی انقلاب اسلامی و معارف اهل‌بیت(ع) را دارای برد بسیار بالا در جهان دانست و گفت: رویکرد بین‌المللی در تولیدات رسانه‌ای و هنری مهم است، چراکه جهان به‌هم‌پیوسته بوده و هر تولید هنری ما، می‌تواند در آن موج مثبت یا منفی ایجاد کند.
مدیر حوزه‌های علمیه اتصال اذهان عمومی با اندیشه‌های گفتمان اسلامی را از وظایف مهم رسانه‌ها برشمرد و گفت: بازنمایی ارزش‌های متعالی قدسی و معارف دینی در قالب تولیدات هنری، می‌تواند معادلات بسیاری را تغییر دهد.
آیت‌الله اعرافی با بیان اینکه معتقد است، در حوزه تولیدات هنری باید سخاوتمندانه هزینه کرد، گفت: گاهی یک فیلم و اثر فاخر هنری، می‌تواند فرهنگ جامعه را متحول کند.

  آماده جنگیم اما جنگ‌طلب نیستیمبه گزارش خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین شهریاری، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی نیز، ۲۵مهر در مراسم اختتامیه این همایش گفت: ابزارهای جدید تولید محتوا، چندان اهمیت ندارند؛ بلکه تحولی که در جوامع انسانی دارند، بسیار مهم است.
وی با تأکید بر شبکه‌سازی در عرصه رسانه، به‌خصوص در صدا و سیما، افزود: تا شبکه‌ای شدن هدف نباشد، متوجه نمی‌شویم که دچار تحول شده و شاهد یک جامعه جدید هستیم. جامعه امروز عبارت است از؛ فرد رسانه‌های شبکه‌ای‌شده که هر کسی در لحظه می‌تواند، در کل شبکه دریافت‌کننده باشد و همزمان تولید نیز بکند.
حجت‌الاسلام والمسلمین شهریاری  با تأکید بر اینکه ابزار رسانه مانند یک اره نیست که با پیشرفت تکنولوژی تبدیل به یک اره برقی با همان کارکرد سابق باشد، گفت: هر کس که سر جای خود نشسته است، یک فرد رسانه شده است و یک تحول ذاتی شکل گرفته است. لذا رقیب‌های رسانه ملی دیگر رسانه‌های بزرگ به‌تنهایی نیستند؛ بلکه انسان رسانه‌ها نیز رقیب رسانه ملی هستند.
دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی، از نگرانی حاکمان سراسر جهان از تغییرات رسانه‌های نوین خبر داد و افزود: این ترس ناشی از تغییرات انسان‌هاست. محتوای دینی بسیار کوتاه و اثرگذار نیز می‌تواند، باشد. مانند حکمت‌های نهج‌البلاغه که توئیت‌های زمان خود هستند. جهاد تبیین به‌معنای رسانه‌ای بودن ماست که ما مسئولیت داریم نسبت به آنچه در میدان رخ می‌دهد، تبیین‌گر باشیم.
وی در پایان با اشاره به طرح خطر جنگ در میان مردم، به خطبه‌ای از نهج‌البلاغه اشاره کرد و افزود: در طول حکومت امام اول شیعیان، سه جنگ بزرگ شکل گرفت و مردم خسته شدند؛ اما امیرمؤمنان(ع) ضمن اینکه به عدم جنگ‌طلبی تأکید کردند، از یاران خود به شدیدترین شکل انتقاد کردند. انسان در زندگی خود، دچار آزمایش می‌شود و جنگ‌ها بزرگ‌ترین آزمایش‌ها در تاریخ بوده که نباید از جنگ بترسیم و باید همواره آماده جنگ باشیم.

  هیچ پیام‌رسانی در غرب اجازه ندارد بدون ‌پاسخگویی حقوقی فعالیت کند
دکتر شهاب اسفندیاری رئیس دانشگاه صداوسیما نیز در این همایش، پرداختن به مقوله رسانه‌های نوین را امری واقعی و غیرانتزاعی دانست که فارغ از مسائل کلان ملی و بین‌المللی و چالش‌های روزمره مردم نیست.
رئیس دانشگاه صداوسیما با تأکید بر اذعان صهیونیست‌ها به باخت در عرصه فضای مجازی، افزود: با این حال رسانه‌های جریان اصلی غرب، همچنان حامی جنایات اسرائیل هستند و همین رسانه‌ها کنترل توده افکار عمومی را در دست دارند.
اسفندیاری با تأکید بر اینکه بخشی از دلیل ادامه‌دار شدن جنایات اسرائیل به‌خاطر کنترل‌شان بر رسانه‌هاست، افزود: البته طی یک سال گذشته، نقاب از چهره سردمداران مدعی نظام بین‌الملل افتاد و کسانی در داخل که قبلاً مدعی بودند، با غرب باید کنار بیاییم، امروز اعتراف می‌کنند که نظام جنگل برقرار است و غربی‌ها به هیچ قانونی پای‌بند نیستند.
رئیس دانشگاه صدا و سیما، با اشاره به اینکه خوش‌بینی بی‌مبنا و توجه نکردن به واقعیات جهان باعث می‌شود که بر اساس توهم جلو برویم، افزود: در عرصه فرهنگ هم کار به جایی رسید که بسیاری از مسئولان به این باور رسیدند که دولت هرچه کمتر به عرصه فرهنگ و رسانه ورود کند و یا حتی اصلاً کاری نکند، رونق و شکوفایی فرهنگ بیشتر خواهد شد. دیدیم که این نگاه‌ها چه کرد و جامعه با چه عوارضی مواجه گردید.
اسفندیاری با تأکید بر اینکه نباید فریفته انگاره‌های غیرواقعی شد، افزود: نمی‌توان حتی یک دولت را در جهان مثال زد که در عرصه فرهنگ سرمایه‌گذاری نکرده باشد و یا در راستای اهداف مورد نظر خودش، تخفیف مالیاتی ندهد و یا بر فضای مجازی مدیریت نداشته باشد.
وی با تأکید بر اینکه هیچ پیام‌رسانی در غرب اجازه ندارد بدون ‌پاسخگویی حقوقی به حکومت فعالیت کند، عنوان کرد: در این شرایط برخی‌ها در ایران، صورت‌مسئله را پاک می‌کنند و می‌گویند: چرا فیلترینگ را برنمی‌دارید! این افراد چرا به شروع ماجرا فکر نمی‌کنند که چه شد که برخی‌ها جاده را برای ارتش دشمن آسفالت کردند و پیام‌رسانی بدون هیچ‌گونه پاسخ‌گویی، به چهل میلیون‌ کاربر رسید.
اسفندیاری، رها کردن فضای مجازی و رسانه‌ را امری غیرعاقلانه، غیرشرعی و غیرقانونی برشمرد و افزود: اکنون‌ وقت دعوا نیست؛ باید به یک اجماع نخبگانی برسیم بر سر اینکه فضای مجازی عرصه‌ای است که باید در حوزه حکمرانی نظام قرار بگیرد.
وی با اشاره به اینکه گاهی برخی دستگاه‌های حاکمیتی غفلت نموده و احکامی صادر می‌کنند که مایه شگفتی است، افزود: نهاد قضایی اخیراً حکمی صادر کرده مبنی بر اینکه پلتفرم ‌نسبت به محتوایی که‌ کاربر منتشر می‌کند، مسئولیتی ندارد؛ این در حالی است که همه جای دنیا پلتفرم‌ها ملزم‌اند، از انواع روش‌ها از جمله هوش مصنوعی استفاده کنند و به‌محض اینکه مطلبی مغایر چارچوب‌های آنان باشد، فوراً حذف نمایند.
وی قرار دادن صدا و سیما در برابر پلتفرم‌های خصوصی را غلط دانست و با بیان اینکه به صدا و سیما نقد وارد است؛ اما بحث مرجعیت نهاد حکمرانی رسانه در کشور امری است که نباید مخدوش شود، گفت: اصولاً تعارضی وجود ندارد. صدا و سیما ذی‌نفع اصلی سکوهای خصوصی است. از طرف دیگر سکوهای خصوصی هم، با فروش محتوا به رسانه‌ ملی، می‌توانند کسب درآمد کنند.
رئیس دانشگاه صدا و سیما تأکید کرد: متأسفانه عده‌ای عامدانه پلتفرم‌ها را به سمتی هدایت کردند که محتوای نامناسب تولید کنند و ارتباط‌شان با صداوسیما و بدنه مردم متدین آسیب ببیند و این، به سینما و صنعت هنرهای نمایشی کشور لطمه زد.
اسفندیاری گفت: اکنون که شعار وفاق مطرح است، عرصه فرهنگ مهم‌ترین جایی است که می‌توان به‌ وفاق رسید. باید در حوزه فرهنگ، میان نهادهای بالادستی اجماع شکل بگیرد تا امنیت فرهنگی مردم صیانت شود و رسانه‌ها چه در بخش خصوصی و چه دولتی، بتوانند در راستای اعتلای دین و فرهنگ کهن کشور فعالیت کنند.