به گزارش روابط عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، آیت‌الله سیدهاشم حسینی بوشهری 13 آذر در هشتمین اجلاسیه آستان‌های مقدس و بقاع متبرکه ایران اسلامی که در آستان مسجد مقدس جمکران برگزار شد، اظهار کرد: خدمت‌گزاری در اماکن مقدس افتخاری بزرگ است و باید با تواضع و اخلاص انجام شود؛ بزرگ‌ترین افتخار خادمان، خدمت به زائران اهل‌بیت(ع) و گرامی‌داشت یاد خدا و معصومان(ع) است.
وی افزود: متولیان بقاع متبرکه مأموریت دارند، هم معارف اهل‌بیت(ع) را به مردم منتقل کنند و هم فضایی ایجاد کنند که زائران با معرفت کامل به زیارت مشرف شوند و این رسالت، تنها محدود به ایران نیست؛ بلکه باید برای تمام شیعیان جهان باشد.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با بیان روایت‌هایی از امام رضا و امام صادق(ع) درباره آداب زیارت، تصریح کرد: زائران باید در حرم‌ها با معرفت حضور پیدا کنند و خادمان باید شرایط لازم از نظر فرهنگی، فیزیکی و روحی را فراهم کنند تا این تجربه معنوی به نجات و رشد انسان‌ها منجر شود.
وی همچنین به اهمیت حفظ فضای معنوی حرم‌ها و هماهنگی محیط بیرونی با فضای مقدس حرم‌ها اشاره کرد و گفت: گاهی فضای پیرامون حرم‌ها، با شأن معنوی آن‌ها ناسازگار است؛ خادمان باید با برنامه‌ریزی دقیق، محیط بیرونی و درونی را هماهنگ کنند تا زائران از ورود تا خروج، تجربه‌ای روحانی و دل‌نشین داشته باشند.
نایب‌رئیس مجلس خبرگان رهبری، نسل جوان و نوجوان را محور توجه ویژه در زمینه زیارت با معرفت دانست و خاطرنشان کرد: باید برنامه‌ریزی مناسبی انجام شود تا جوانان با آداب زیارت، وضو و نماز و فضایل اخلاقی آشنا شوند و ارتباط قلبی با اهل‌بیت(ع) پیدا کنند.
وی درباره مقابله با شبهات و نفرت‌پراکنی در فضای مجازی نیز تأکید کرد: بهترین روش مقابله با این هجمه‌ها، ترویج معارف اهل‌بیت(ع) و استفاده از ظرفیت بقاع متبرکه است؛ ارتباط مستقیم و عاطفی زائران با حرم‌ها، مهم‌ترین راه برای تقویت ایمان و مقابله با شبهات است.
امام جمعه قم در پایان، با استناد به روایتی از پیامبراکرم(ص) خاطرنشان کرد: هر کسی مزار ائمه اطهار(ع) و اولاد آن‌ها را آباد کند، در حقیقت با عشق و علاقه مردم به این اماکن مقدس، سهمی بزرگ در نجات و سعادت انسانی دارد؛ این خدمت نه‌تنها دنیوی، بلکه اجر اخروی نیز در پی دارد.

  بقاع متبرکه مواضع روشن و به‌روز در رویدادهای جهان اسلام داشته باشند
تولیت حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) هم در این اجلاسیه، با بیان اینکه اهل‌بیت(ع) در هر دوره متناسب با نیازهای جامعه، رفتار، موضع و پیام ویژه خود را ارائه می‌کردند، افزود: امروز نیز بقاع متبرکه باید موضع‌گیری منطقی، روشن و به‌روز داشته باشند؛ به‌ویژه در رویدادهایی که در سطح جهان اسلام رخ می‌دهد یا اتفاقاتی که می‌تواند افکار عمومی را تحت تأثیر قرار دهد.
آیت‌الله سعیدی با اشاره به نقش تاریخی حضرت فاطمه معصومه(س) در قم و تأثیر حضور آن‌حضرت بر شکل‌گیری حوزه علمیه، ابراز کرد: طبق نقل‌های معتبر، آن بانوی بزرگوار؟ حتی پیش از بلوغ کامل، به پرسش‌های فقهی و اعتقادی مردم پاسخ می‌دادند و این نشان‌دهنده تربیت دقیق علمی ایشان در دامان امامان معصوم(ع) است.
وی یکی از مأموریت‌های مهم مسئولان را تبیین درست این پیشینه، جایگاه معنوی و نقش تمدنی قم دانست و ابراز کرد: زنان امروز باید بدانند که اهل‌بیت(ع) با حفظ عفاف و حجاب، الگوهای واقعی زندگی دینی بوده‌اند.
تولیت آستان مقدس حضرت معصومه(س) در پایان خاطرنشان کرد: حرم اهل‌بیت(ع) حریم امنیت روانی و معنوی مردم است و باید با دقت، حکمت و احترام از آن محافظت کرد.

  عده‌ای تلاش می‌کنند «زیارت» را به یک فعالیت گردشگری مذهبی تقلیل دهند
تولیت آستان قدس رضوی هم در این اجلاسیه، با اشاره به اهمیت بنیادین زیارت تأکید کرد: زیارت یک امر روشن، معنوی و جریان‌ساز است؛ اما امروز دست‌هایی در تلاش هستند، این مفهوم قدسی را از محتوا تهی کرده و آن را به یک فعالیت گردشگری مذهبی تقلیل دهند تا آن را در قالب‌های دل‌خواه خود تعریف کنند؛ ما باید هوشیار باشیم که زیارت از آن بار معنایی و قداست اصیل خود جدا نشود.
حجت‌الاسلام والمسلمین مروی، در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد: نباید فقط به جمعیتی که به زیارت مشرف می‌شوند، توجه کرد؛ درصد قابل‌توجهی از مردم هنوز اهل زیارت نیستند یا زیارت برایشان جایگاهی در زندگی ندارد؛ وظیفه ما این است که فضا را برای آن بخش از جامعه نیز آماده کنیم تا زیارت در زندگی آنان هم به یک معنای الهام‌بخش و اثرگذار تبدیل شود.
وی در پایان، با اشاره به اهمیت فرهنگ‌سازی زیارت خاطرنشان کرد: باید کاری کنیم همه مسلمانان بتوانند از این نعمت الهی بهره‌مند شوند و زیارت در جامعه جریان‌ساز و الهام‌آفرین باقی بماند.

 آستان‌های مقدس در مقابله با آسیب‌های اجتماعی فعال باشند
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی قاضی‌عسکر نیز، در این اجلاسیه، با اشاره بر ضرورت تعیین نقش دولت در کمک به اعتاب مقدسه ایران اسلامی، بیان کرد: ما توقع نداریم که دولت در هزینه‌های امور عادی و فرهنگی حرم‌ها بودجه‌ای در نظر بگیرد؛ اما تسهیل امر زیارت، وظیفه دستگاه‌های دولتی است. برای نمونه، در آستان حضرت عبدالعظیم(ع) در مناسبت‌ها جمعیت زیادی حضور می‌یابند و نبود پارکینگ، موجب آزار زائران می‌شود؛ ساخت چنین زیرساخت‌هایی وظیفه دولت است.
وی با اشاره به نقش اعتاب مقدسه در مقابله با آسیب‌های اجتماعی، گفت: در کنار این ظرفیت‌ها، با آسیب‌های جدی اجتماعی در اطراف بقاع متبرکه مواجهیم و سازمان پدافند غیرعامل، باید بیش از پیش در این امور برنامه‌ریزی و تدابیر ویژه اتخاذ کند.
تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع)، بر اهتمام به مسائل جهان اسلام در اعتاب مقدسه تأکید کرد و افزود: اعتاب مقدسه در این حوزه رسالت دارند و باید مسائل جهان اسلام و منطقه و همچین جهان را تحلیل کنند و نسبت به آن آگاه و پیشرو باشند.
حجت‌الاسلام والمسلمین قاضی‌عسکر در ادامه اظهار کرد: موضوع آینده‌پژوهی اعتاب نیز بسیار مهم است؛ باید بدانیم در آینده با رشد جمعیت زائر چه نقشی خواهیم داشت.
وی با اشاره به اهمیت موضوع زیارت در نظام آموزشی کشور، همچنین درباره مباحث جلسه گذشته اعتاب درباره هوش مصنوعی، گفت: باید مشخص شود، چگونه از هوش مصنوعی در اعتاب استفاده کنیم و یک تجربه مشترک برای کل اعتاب تدوین شود. همچنین باید تبلیغات ضد زیارت در فضای مجازی رصد و جمع‌آوری شود و با زبان هنر به آن‌ها پاسخ داده شود.

  حفظ وحدت، مهم‌ترین مسأله امروز کشور است
حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی‌اکبر اجاق‌نژاد، تولیت آستان مقدس مسجد جمکران هم در این اجلاسیه، اظهار کرد: اعتاب نقش ذاتی در ایجاد همبستگی اجتماعی دارند و هماهنگی‌هایی که طی این اجلاسیه‌ها میان اعتاب شکل گرفته، تأثیری مستقیم بر قوام‌بخشی به انسجام اجتماعی در ایران خواهد داشت.
وی افزود: عوامل متعددی، اتحاد مقدس بعد از جنگ را شکل داده و در این میان، نقش افزایش معنویت برجسته است؛ معنویتی که بخش مهم آن در زیارات مردم با حضور در آستان‌های مقدس ایجاد شده است. کارنامه عتبات در ایام جنگ و نقش‌آفرینی آنها در برابر دشمنان اسلام، ویژه بود و بار دیگر ظرفیت‌های معنوی، اجتماعی و فرهنگی اعتاب را به نمایش گذاشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین اجاق‌نژاد تأکید کرد: مسجد مقدس جمکران در حاشیه دفاع مقدس دوازده‌روزه نبود؛ بلکه در متن حوادث قرار داشت؛ البته این حضور به‌معنای قرارگاه نظامی‌بودن این مکان مقدس نیست؛ اما اینجا قرارگاه خط مقدم الهام‌بخشی، معنویت‌افزایی، دشمن‌شناسی و پشتیبانی معنوی از رزمندگان و مردم ایران در آوردگاه جهانی نبرد در برابر رژیم اسرائیل و آمریکا بود.
وی افزود: این نقش‌آفرینی تنها محدود به مسجد مقدس جمکران نبود؛ دیگر اعتاب مقدس در قم، مشهد، شیراز، شهرری و سایر مکان‌های زیارتی نیز در جنگ 12روزه خوش درخشیدند و این ۱۲ روز، بی‌تردید از زنده‌ترین و تاریخ‌سازترین روزهای اعتاب مقدس در ایران ثبت خواهد شد.
تولیت آستان مقدس مسجد جمکران، با اشاره به تحلیل‌های اندیشکده‌های غربی و صهیونیستی پس از جنگ، اظهار کرد: چالش راهبردی آنها این است که ایرانیان احساس پیروزی و شکست را بر اساس محاسبات رایج غربی تحلیل نمی‌کنند. ملت ایران خود را پیروز بر اسرائیل می‌داند، با محاسباتی از جنس دین خودشان؛ حسی که حتی در سخت‌ترین نبردها نمی‌توان آن را از آنها گرفت.
حجت‌الاسلام والمسلمین اجاق نژاد تأکید کرد: این درک الهی و عمیق از پیروزی، در فرماندهان شهید، فرماندهان جنگ ۱۲ روزه، رزمندگان و ملت ایران، در همین اعتاب مقدس شکل گرفته است.
حجت‌الاسلام والمسلمین اجاق‌نژاد ادامه داد: اعتاب مقدس، هم خط مقدم و هم شکل‌دهنده محاسبات در میدان نبرد و حس پیروزی بر اسرائیل هستند. انسجام اعتاب، انسجام جامعه را تقویت می‌کند و اهمیت این اجلاسیه‌ها نیز در همین نکته نهفته است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود، به تدوین سند توسعه مهدویت و انتظار اشاره کرد و گفت: وقتی امور کشور بر اساس آرمان مهدوی تنظیم شود، سایر مسائل نیز اصلاح خواهد شد.
ضرورت ارائه ظرفیت‌های اعتاب به جهان اسلام
حجت‌الاسلام والمسلمین اجاق‌نژاد، با تأکید بر لزوم برنامه‌ریزی برای اثرگذاری اعتاب در جهان اسلام، اظهار کرد: باید بتوانیم جهان اسلام را با ظرفیت‌های اعتاب مقدس آشنا و شبهه‌زدایی کنیم و واقعیات این اماکن را به مسلمانان بشناسانیم. اعتاب و اعمال زیارت، ظرفیت‌های بی‌بدیل فکری، معنوی و مدیریتی در جهان اسلام هستند.
زیارت؛ نسخه جهانی اصلاح اخلاقی
تولیت آستان مقدس مسجد جمکران، با بیان اینکه زیارت بخش مهمی از تصویر اخلاق اجتماعی و فرهنگی ایرانیان است، ابراز کرد: ما معتقدیم آداب زیارت، نسخه زندگی است و یکی از پاسخ‌های اصلی به خلأ جهانی معنویت. زیارت جمکران و اربعین، جهانی هستند؛ چون امام زمان(عج) و امام حسین(ع) جهانی‌اند. دیپلماسی زیارت، تسهیل سفر زائران خارجی و کاهش نگاه صرفاً اقتصادی به زائر، امری مهم است.

  فرصتی برای تقویت اثرگذاری اجتماعی حرم‌های مطهر
حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیم کلانتری، تولیت حرم مطهر شاهچراغ(ع) نیز در این اجلاسیه، با اشاره به لزوم کار تشکیلاتی و سازمان‌یافته در مقوله‌های فرهنگی از جمله موضوع حجاب، گفت: فضای فرهنگی جامعه اگر دست نیروهای ارزشی و در راستای گسترش عفاف و حجاب باشد، دشمن یقیناً شکست خواهد خورد.
وی با اشاره به تعبیر رهبر معظم انقلاب بر «آتش‌به‌اختیار» در کارهای فرهنگی، اظهار کرد: مقام معظم رهبری تأکید دارند، علاوه بر مجموعه‌های دولتی، مجموعه‌های عظیم مردمی و جوانان صاحب‌فکر و دارای ابتکار و همت نیز، باید «آتش‌به‌اختیار»، منافذ فرهنگی را مسدود و در این عرصه اقدام کنند و کار را پیش ببرند و در جای دیگر می‌فرمایند: «آتش‌به‌اختیار به‌معنای «کار فرهنگیِ خودجوش و تمیز» است». در زمان دفاع مقدس همین جوانان انقلابی بودند، بعد از جنگ هم، همین نیروهای ارزشی و گروه‌های فعال هستند که در این زمینه گام برمی‌دارند.
تولیت حرم مطهر شاهچراغ(ع) با بیان اینکه مسئولین استانی همه برای ترویج بیشتر فرهنگ عفاف و حجاب کار می‌کنند، اظهار کرد: در طرح جامع حرم مطهر، به مقوله ترویج فرهنگ عفاف و حجاب، توجه ویژه خواهد شد و این بارگاه منور، پرتوافشانی قوی در این راستا خواهد داشت و آماده همکاری و هم‌افزایی با مساجد و کانون‌های فرهنگی- مذهبی، نهادها و سازمان‌های فعال در این زمینه است.

  مسجد جمکران احساس معنوی متفاوت و ویژه برای زائران ایجاد می‌کند
​​​​​​​نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت نیز در این اجلاسیه، با اشاره به برنامه‌های ماهانه نمایندگان ولی‌فقیه در ارتباط با مسائل حج و زیارت، ابراز کرد: این جلسات فرصتی است برای تبادل نظر و ارائه نقطه‌نظرات مراجع عظام تقلید و همچنین هماهنگی دیدگاه‌ها برای اجرای دقیق‌تر برنامه‌هاست.
‌حجت‌الاسلام والمسلمین نواب، با بیان اینکه بسیاری از ابتکارات و فعالیت‌ها در حج و عمره در دوران گذشته اجرا شده بود، خاطرنشان کرد: در دوره فعلی، با فعالیت‌های جدید، برنامه‌های انس با قرآن در هتل‌ها و کاروان‌ها تقویت شده و جلسات فرهیختگی، با حضور اساتید دانشگاه، حوزه، نویسندگان و شاعران برگزار می‌شود که تأثیر معنوی قابل توجهی داشته است.
وی بر اجرای توصیه‌های بیانیه گام دوم انقلاب در برنامه‌ریزی‌ها تأکید کرد و گفت: توسعه آموزش‌های فرهنگی و معنوی در مناسبت‌ها و ایام خاص و همچنین ترویج مهدویت، از جمله برنامه‌های اولویت‌دار ماست.
نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت، فعالیت‌های بین‌المللی و دیدار با مسئولان حج سایر کشورها را از دیگر اقدامات مهم دانست و افزود: با وجود محدودیت‌ها و اقدامات امنیتی عربستان، تلاش شده برنامه‌های فرهنگی و معنوی زائران ایرانی حفظ و تقویت شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین نواب، همچنین بر اهمیت توجه به خانواده‌ها و آموزش مستمر کارکنان و نیروهای حج تأکید کرد و افزود: ایجاد روابط و برادرخواندگی بین آستان‌ها و اماکن متبرکه، می‌تواند موجب تقویت اثرگذاری معنوی برنامه‌ها شود.
وی در پایان، با اشاره به برنامه‌های آتی حج و عمره و همچنین سفرهای عتبات عالیات، گفت: با وجود مشکلات، تلاش داریم برنامه‌های زائران به بهترین شکل اجرا شود و دوره جدید فعالیت‌ها با همکاری مسئولان و آستان‌های مقدس گسترش یابد.