آیت‌الله اعرافی در بازدید از جامعةالزهرا(س)
جامعةالزهرا(س) الگوی بی‌نظیر حوزه‌های علمیه خواهران در جهان اسلام
مدیر حوزه‌های علمیه کشور، در نشست با شورای مدیران و معاونان جامعةالزهرا(س)، این نهاد را یکی از دستاوردهای محوری حوزه علمیه قم در یکصد سال اخیر دانست و تأکید کرد: جامعةالزهرا(س) نهتنها آغازگر تجربه‌ای بدیع در تاریخ حوزه‌های علمیه بانوان است؛ بلکه در سطح جهان اسلام نیز پدیده‌ای ممتاز و بی‌نظیر بهشمار می‌رود. به گزارش خبرگزاری حوزه، مدیر حوزه‌های علمیه کشور در این نشست، با ترسیم مراحل تطور حوزه علمیه قم و تشریح ویژگی‌های منحصر به فرد جامعةالزهرا(س)، تأکید کرد: این نهاد نهتنها آغازگر تجربه‌ای ساختاری و نهادین در حوزه علمیه بانوان است؛ بلکه الگویی بی‌مانند در سطح جهان اسلام بهشمار می‌رود. رئیس شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران در ادامه، با تجلیل از پیشگامان تأسیس جامعةالزهرا(س)، از امام خمینی(ره) و علمای عظیم‌القدر دیگر تا مدیران اولیه این مجموعه چون حجج‌اسلام طباطبایی، هاشمیان و مدنی یاد کرد و افزود: همه این بزرگواران با خلوص نیت، پایه‌های نهادی را ریختند که امروز به کانونی از تولید اندیشه و تربیت بانوان فرهیخته طلبه تبدیل شده است.
تقدیر از مدیریت جامعةالزهرا(س)
آیت‌الله اعرافی همچنین از مدیریت فعلی مجموعه به‌ویژه خانم برقعی قدردانی کرد و گفت: ایشان با درایت، تجربه و روحیه جهادی، توانسته‌اند ضمن صیانت از تجربه پیشینیان، برگ‌های درخشانی بر دفتر افتخارات جامعةالزهرا(س) بیفزایند.
سپاسگزاری ویژه از رهبر معظم انقلاب
وی با بیان اینکه باید از رهبر انقلاب اسلامی بهصورت ویژه سپاسگزاری کنیم که در جایگاه رهبری امت اسلامی، ملت ایران و نظام اسلامی، درخششی بی‌نظیر داشته‌اند، افزود: ما همواره از هدایت‌ها و رهنمودهای ایشان به‌ویژه در حوزه بانوان بهره‌مند بوده‌ایم. توجه ویژه ایشان به جامعةالزهرا(س) و دیدار راهبردی و مهمی که در ۳۰ آبان ۱۴۰۳ انجام شد و حاوی نکات بسیار ارزشمندی بود، شایان قدردانی است.
مدیر حوزه‌های علمیه افزود: محور مقدماتی سخنانم را همان سخنرانی قرار می‌دهم که قرار بود، در همایش «یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم» ایراد کنم؛ اما به‌‌دلیل فشردگی برنامه‌ها و اهمیت پیام مقام معظم رهبری، صلاح ندیدم به آن بپردازم و از ارائه آن صرف‌نظر کردم. اکنون فهرست اصلی آن سخنرانی را با شما در میان می‌گذارم.
بررسی تاریخ ۱۲۰۰ ساله شهر قم
وی ادامه داد: در ابتدا، تاریخ ۱۲۰۰ ساله شهر قم را به دو بخش کلی تقسیم کرده‌ام. دوره پیش از قرن چهاردهم هجری و دوره قرن چهاردهم. بخش نخست یعنی پیش از قرن چهاردهم، خود به شش مرحله تقسیم می‌شود که هرکدام فراز و فرودهایی داشته. دوران اوج به‌ویژه مربوط به مراحل اولیه یعنی قرون دوم تا چهارم هجری است؛ دوره‌ای که قم بهعنوان یک کانون فعال علمی و ضلع مؤثر در شکل‌گیری اندیشه شیعی با محوریت علمای مهاجر و نیز علمایی که در ایران پرورش یافتند، مطرح شد. این دوران، اساس و بنیان شکل‌گیری حوزه علمیه قم بود؛ حوزه‌ای که در کنار حوزه‌های بزرگ دیگری چون ری و بغداد، پس از دوران پیشینِ مدینه و بصره در دو تا سه‌قرن متوالی، به قطب‌های هدایت فکری مکتب اهل‌بیت(ع) تبدیل شدند و هر کدام، از منظری خاص، خدمات عظیم و کم‌نظیری ارائه دادند.
حذف مواریث علمی ممنوع
عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: حوزه بغداد، حوزه‌ای چندقرنی بود که در دوران خلافت عباسیان پایه‌گذاری شد و رشد کرد. اگر بخواهیم امروز مواریث علمی این حوزه را از تاریخ خود حذف کنیم، با تنزل چشم‌گیری مواجه خواهیم شد. تنها آثار باقی‌مانده از شیخ مفید(ره) بیش از ۲۰۰ عنوان است. افزون بر آن، چهره‌هایی چون سیدمرتضی، سیدرضی، نجاشی و شیخ طوسی(ره) نیز از بزرگان این حوزه‌اند. در ری هم علمایی رشد یافتند و برخی از بزرگان قم مانند شیخ کلینی و شیخ صدوق(ره) به این شهر مهاجرت کرده و میراث عظیمی را به‌‌جای گذاشتند.
آیت‌الله اعرافی با بیان اینکه قم، ضلع سوم این مثلث علمی است که از جهاتی پیشگام نیز بوده است، گفت: در این دوره، آثار فوق‌العاده‌ای در قم تولید شد و حوزه آن بهصورت یک قلب تپنده حوزوی در ایران شکل گرفت که بر دیگر مناطق کشور تأثیرگذار بود. این یک پدیده درخشان و گوهر تابناک در تاریخ علم و اندیشه شیعی است.
وی با اشاره به اینکه این مرحله، نخستین مرحله از تاریخ حوزه قم بود، گفت: در متن سخنرانی سده، پنج مرحله بعدی را نیز ترسیم کرده بودم که هرکدام دارای فراز و فرودهایی هستند. در قرن ششم هجری با حمله مغول شاهد افولی هستیم؛ قرن دهم هم‌زمان با دوران صفویه دوره‌ای از اوج است؛ اما مجدداً در قرن سیزدهم شاهد روندی نزولی هستیم. قرن چهاردهم هجری را نیز به شش مرحله تقسیم کرده‌ام. آغاز این حرکت جدید به زیبایی تمام در «منشور حوزه پیشرو و سرآمد» تبیین شده است.
آغاز رسالتی سنگین با منشور حضرت آقا
آیت‌الله اعرافی اظهار کرد: اکنون با این منشور رهبر معظم انقلاب و در آغاز قرن پانزدهم، باید مرحله هفتم حوزه را آغاز کنیم. این آغاز، رسالتی سنگین بر دوش ما می‌گذارد و نیازمند عزم، اندیشه و تلاش مضاعف است. این بخش‌هایی از محور اول سخنرانی بنده در همایش سده بود که فرصت ارائه آن فراهم نشد.
انقلاب اسلامی و بنیان‌گذاری و گسترش حوزه علمیه ویژه بانوان
عضو فقهای شورای نگهبان افزود: محور دوم سخنرانی بنده در همایش سده، به بررسی ۲۳ ویژگی برجسته حوزه علمیه قم در یکصدسال گذشته اختصاص داشت؛ به‌ویژه ویژگی‌هایی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ظهور و بروز یافته‌اند. در میان این ویژگی‌ها، یکی از مهم‌ترین آن‌ها که در چهلمین سالگرد تأسیس جامعةالزهرا(س) نیز به آن تصریح کرده‌ام، بنیان‌گذاری و گسترش حوزه علمیه ویژه بانوان به‌‌شکل نهادینه، ساختاری و نظام‌مند است.
مدیر حوزه‌های علمیه ادامه داد: بدون تعارف و مبالغه باید اذعان کرد که اگرچه در طول تاریخ فقه، حدیث، کلام و تفسیر ما، بانوان بزرگواری حضور داشته‌اند و آثار برجسته‌ای از خود بر جای گذاشته‌اند؛ اما این حضورها، عمدتاً فردی، پراکنده و فاقد انسجام نهادی بوده است.
وی افرود: عظمت و شکوه بانوانی چون حضرت خدیجه کبری و حضرت فاطمه زهرا(س) و اهتمام همیشگی اسلام به بانوان در جای خود محفوظ است؛ اما آنچه در شهر قم رقم خورد که ریشه‌های آن به دوران پیش از انقلاب و تحت تأثیر نهضت حضرت امام خمینی(ره) بازمی‌گردد و پس از پیروزی انقلاب به اوج خود رسید، دارای ویژگی ممتاز ایجاد یک نهاد علمی و آموزشی با ساختار و منظومه‌ای روشن، منسجم و هدفمند برای تربیت علمی بانوان طلبه است.
نگاهی به یک دستاورد محوری حوزه علمیه قم در یکصدسال اخیر
آیت‌الله اعرافی خاطرنشان کرد: این ویژگی بی‌تردید یکی از دستاوردهای محوری حوزه علمیه قم در یکصدسال اخیر و از نقاط عطف تاریخ تطور حوزه‌های علمیه شیعی است. جامعةالزهرا(س) در این زمینه نقش آغازگری و پیشگامی دارد و دست برتر را در این عرصه داراست.
وی با بیان اینکه ذکر این نکات، از آن جهت ضروری است که هر پژوهشگر تاریخ حوزه‌های علمیه در بررسی تطورات و تحولات حوزه، به‌‌معنای عام نمی‌تواند از این نقطه تحولی در حوزه بانوان چشم‌پوشی کند، گفت: باید مرجعیت علمی و محوریت جامعةالزهرا(س) را در این عرصه پذیرفت و در قالب‌های نظری و فکری حوزه نیز آن را لحاظ کرد.
برافراشتن پرچم و عَلَم حوزه‌های علمیه خواهران در دیگر کشورها
وی عنوان کرد: بنده در دوران مسئولیتم در جامعه‌المصطفی العالمیه نیز، همواره تلاش داشتم تا پرچم و عَلَم حوزه‌های علمیه خواهران و مراکز علمی ویژه بانوان در کشورهای مختلف برافراشته شده و گسترش یابد. در سفرهایی که به کشورهای گوناگون داشتم، تقریباً بدون استثناء یکی از محورهای مورد توجه من، بررسی وضعیت بانوان آن کشور و امکان تأسیس یا تقویت حوزه‌های علمیه ویژه بانوان بود. همواره پیگیر این موضوع بودم که آیا زمینه‌ای برای راه‌اندازی یا توسعه این نهاد مقدس در آن کشور وجود دارد یا خیر.
جامعةالزهرا(س) قلب تپنده و محور اصلی حرکت علمی بانوان در عرصه حوزه‌های علمیه است و همچنان این نقش، مرجعیت علمی را حفظ کرده است
مدیر حوزه‌های علمیه گفت: طبیعتاً پرچم‌دار این حرکت در گام نخست، بانوان دانش‌آموخته همین‌جا یعنی جامعةالزهرا(س) بودند. خوشبختانه با گذر زمان، در بسیاری از کشورها نیز توانستیم، نیروهای بومی و دانش‌آموختگان توانمندی تربیت کنیم؛ از جنوب شرق آسیا گرفته تا آفریقا و سایر مناطق جهان که این روند همچنان ادامه دارد.
۹ ویژگی شاخص جامعةالزهرا(س)
وی با بیان اینکه جامعةالزهرا(س) دارای ویژگی‌های برجسته‌ای است که این نهاد رسالت را سنگین می‌سازد، گفت: نخستین ویژگی این مجموعه، آغازگری در یک تجربه تاریخی بسیار مهم است. این ویژگی جایگاه این نهاد علمی را از منظر دینی نیز برجسته می‌سازد؛ چنانکه در روایات ما آمده؛ از جمله در حدیث معتبری از امام صادق(ع) که فرمودند: «مَن سَنَّ سُنَّةً حَسَنَةً فَلَهُ أَجْرُهَا وَأَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ». راوی از تعبیر «إلی یوم القیامة» تعجب کرد و حضرت تأکید فرمودند: آری؛ یعنی آنان که آغازگر یک سنت نیکو و تجربه مطلوب هستند، تا زمانی که اثر آن باقی است، در برکات و ثواب آن شریک‌اند. جامعةالزهرا(س) چنین جایگاهی دارد و هنوز هم برخوردار از همان اثرگذاری است؛ چراکه اینجا کانون نخبگانی و جریان‌ساز است؛ از اینرو، آغازگریِ چنین تجربه‌ای، خود بر سنگینی مسئولیت این مجموعه می‌افزاید.
قلب تپنده و محور اصلی حرکت علمی بانوان
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه گفت: ویژگی دیگر جامعةالزهرا(س)، کانون نخبگانی آن است. این مرکز قلب تپنده و محور اصلی حرکت علمی بانوان در عرصه حوزه‌های علمیه است و همچنان این نقش، مرجعیت علمی را حفظ کرده است. همین ویژگی نیز مسئولیت شما را دوچندان می‌سازد.
به‌گفته رئیس شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران، ویژگی سوم جامعةالزهرا(س) آن است که جامعةالزهرا(س) مرحله‌ای نو در تاریخ ۱۴۰۰ ساله مراکز علمی شیعی رقم زده و به‌‌واقع نقطه عطفی تاریخی محسوب می‌شود.
جامعیت تجربه‌ای است که در جامعةالزهرا(س) رقم خورده است. از «مهد» تا «لحد»؛ از مهدکودک گرفته تا عالی‌ترین مقاطع علمی، طیفی گسترده از سنین و سطوح مختلف در اینجا سامان یافته‌اند. تنوع کارکردها و شکل‌های آموزشی نیز، به این جامعیت افزوده است و این همه، در یک مجموعه پدیده‌ای کم‌نظیر است.
رویکرد ملی و بین‌المللی
مدیر حوزه‌های علمیه عنوان کرد: چهارمین ویژگی، رویکرد ملی و بین‌المللی آن است؛ با آنکه مرکز جامعةالزهرا(س) در قم قرار دارد؛ اما افق نگاه آن، فراتر از مرزهای ملی است و به‌ویژه بُعد بین‌المللی، امتیاز ویژه‌ای به آن بخشیده است. همین رویکرد نیز رسالت آن را سنگین‌تر و فراگیرتر می‌سازد.
تأثیرگذاری جامعةالزهرا(س) بر کل حوزه
آیت‌الله اعرافی افزود: ویژگی پنجم این است که جامعةالزهرا(س) چه بهصورت آشکار و چه نهان، مستقیم و غیرمستقیم، تأثیرگذار بر کل حوزه بوده و هست و بیش از این نیز می‌تواند نقش‌آفرینی کند. این تأثیرگذاری باید تقویت شود و به شکوفایی بیشتری برسد.
الگوسازی در حوزه‌های علمی، اخلاقی و تربیتی
مدیر حوزه‌های علمیه، با بیان اینکه ششمین ویژگی جامعةالزهرا(س)، الگوسازی در حوزه‌های علمی، اخلاقی و تربیتی است، گفت: اینجا جایی است که الگوهایی نو و اثربخش پدید آمده و در سطح وسیعی منتشر شده‌اند؛ چه در نظامات آموزشی، چه در عرصه‌های تربیتی و مدیریتی. این ویژگی به جامعةالزهرا(س) نشاط، هویت و برجستگی خاصی بخشیده است.
آیت‌الله اعرافی افزود: ویژگی هفتم، جامعیت تجربه‌ای است که در این مجموعه رقم خورده است. از «مهد» تا «لحد»، از مهدکودک گرفته تا عالی‌ترین مقاطع علمی، طیفی گسترده از سنین و سطوح مختلف در اینجا سامان یافته‌اند. تنوع کارکردها و شکل‌های آموزشی نیز به این جامعیت افزوده است و این همه در یک مجموعه، پدیده‌ای کم‌نظیر است.
الگوی مدیریت علمی و تربیتی
به‌گفته مدیر حوزه‌های علمیه، ویژگی هشتم، شکل‌گیری الگوی مدیریت علمی و تربیتی توسط خود بانوان در این مرکز است. اینکه بانوان بتوانند ساختار علمی و اجرایی یک مجموعه حوزوی را به دوش بگیرند، تجربه‌ای نو و افتخارآمیز است که در جامعةالزهرا(س) پایه‌ریزی شده و باید استمرار و تعمیق یابد.
با افراط و تفریط‌هایی روبه‌رو هستیم. برخی حوزه را چنان تفسیر می‌کنند که گویی باید صرفاً در روش‌های پیشین باقی بماند و طبیعی است که این نگاه، حوزه را به انزوا می‌کشاند. در مقابل، دیدگاهی وجود دارد که تحول را بهگونهای تفسیر می‌کنند که درنهایت موجب از بین رفتن عناصر اصیل سنت حوزوی می‌شود و به سایش هویت حوزوی منجر می‌گردد. راه درست، همان مسیر میانه است.
نگاه راهبردی و طراحی‌های کلان
آیت‌الله اعرافی افزود: یکی از ویژگی‌های افزوده‌شده بر امتیازات قبلی، حرکت جامعةالزهرا(س) به سوی نگاه راهبردی و طراحی‌های کلان است. این رویکردِ ارزشمند، گامی مهم در ارتقای سطح مدیریت و هدایت این مجموعه بهشمار می‌آید و بر امتیازات موجود افزوده است.
جامعةالزهرا(س) در خود محصور نمانده است
وی ادامه داد: مجموعه این ویژگی‌ها، تصویری از جایگاه ممتاز این نهاد در فضای علمی بانوان ترسیم می‌کند. اگر از منظر دستاوردها نیز بنگریم، دستاوردهای جامعةالزهرا(س) در حوزه بانوان، درواقع دستاوردهای پیشتاز و نخستین بهشمار می‌روند؛ اما فراتر از همه این‌ها و مهم‌ترین نکته این است که جامعةالزهرا(س) در خود محصور نمانده است. به‌تعبیر رهبر معظم انقلاب در منشور حوزه‌های علمیه، «حوزه در ذات خود برون‌گراست». این مرکز نیز این بعد برون‌گرایی را به‌خوبی متجلی ساخته و در عرصه‌های گوناگون مانند تبیین، ترویج، گفتمان‌سازی و فعالیت‌های تبلیغی، حضوری مؤثر و فعال داشته است.
آیت‌الله اعرافی تصریح کرد: این ویژگی‌ها بخشی از امتیازات بزرگ جامعةالزهرا(س) هستند. شاید همین مجموعه ویژگی‌ها و حتی بیش از آن‌هاست که موجب شده، رهبر معظم انقلاب در وصف آن، تعبیر «پدیده‌ای بی‌نظیر» را بهکار ببرند؛ تعبیری بسیار بلند و معنادار که گویای جایگاه والا و اثرگذار این مجموعه است.
اهمیت نگاه کلان و راهبردی
مدیر حوزه‌های علمیه در اهمیت نگاه کلان و راهبردی، گفت: بیست و چهار سال پیش، زمانی که رهبر معظم انقلاب بنده را برای مسئولیت در مرکز جهانی علوم اسلامی منصوب کردند، به ایشان عرض کردم اجازه دهند، پیش از آغاز بهکار، دو ماه به مطالعه بپردازم. در همان زمان، جزوه‌ای تنظیم کردم و خدمت ایشان هم تقدیم کردم که مبنای طراحی‌های پنج‌ساله و طرح‌های متعدد در آن مرکز شد. در ادامه، پس از هفت سال، ادغام نهادها و پایه‌گذاری جامعةالمصطفی(ص) رقم خورد.
آیت‌الله اعرافی افزود: نگاه کلان و راهبردی‌ای که امروز بر جامعةالزهرا(س) حاکم است، بسیار ارزشمند و حیاتی است؛ البته این نگاه راهبردی و کلان نباید ما را از بازخوانی، بازسازی، بازنگری و دقت در عملکرد باز بدارد؛ اما مسیر اصلی و شاهراهی که در پیش گرفته شده، مسیری درست و سنجیده است و جامعةالزهرا(س) نیز به‌درستی وارد این مسیر شده است.
ضرورت صیانت، تقویت و تحکیم روح، فرهنگ و هویت حوزوی
مپدیر حوزه‌های علمیه در بخش بعدی سخنان خود، به ذکر نکات مهمی پرداخت و گفت: یکی از نکات مهم، صیانت، تقویت و تحکیم روح، فرهنگ و هویت حوزوی است؛ البته با همان رویکردِ حوزه‌ای پیشرو و سرآمد.
وی در تکمیل مطلب فوق گفت: در این زمینه ما با افراط‌ها و تفریط‌هایی روبه‌رو هستیم. برخی، حوزه را چنان تفسیر می‌کنند که گویی باید صرفاً در سنت‌های گذشته و روش‌های پیشین باقی بماند و طبیعی است که این نوع نگاه، حوزه را به انزوا می‌کشاند. در بسیاری از جاها ما با این نگاه بسته مواجه هستیم؛ البته منشور رهبری معظم، دست ما را برای مواجهه و گفت‌وگوی روشن با این دیدگاه‌ها باز کرده است.
رهبر معظم انقلاب در وصف جامعةالزهرا(س) تعبیر «پدیده‌ای بی‌نظیر» را بهکار ببرند؛ تعبیری بسیار بلند و معنادار که گویای جایگاه والا و اثرگذار این مجموعه است.
آیت‌الله اعرافی اضافه کرد: در نقطه مقابل، دیدگاه‌هایی هم وجود دارد که تحول و تغییر را بهگونهای می‌فهمند و تفسیر می‌کنند که درنهایت، موجب از بین رفتن عناصر اصلی و اصیل سنت حوزوی می‌شود و به سایش هویت حوزوی منجر می‌گردد. راه درست، همان مسیر میانه است که در منشور رهبری معظم نیز به‌خوبی تبیین شده است؛ از اینرو، باید همواره در روند تغییر و تحولات این دغدغه را داشته باشیم که به دام افراط و تفریط نیفتیم و بتوانیم، راه میانه را با تأکید بر هویت حوزوی ادامه دهیم و آن را استوار سازیم.
رسالت جامعةالزهرا(س) در مسائل بانوان و خانواده
رئیس شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران عنوان کرد: نکته دوم این است که جامعةالزهرا(س) بهصورت ویژه، نقطه محوری برای تبیین اندیشه اسلامی در قلمروی مسائل مرتبط با بانوان و خانواده بهشمار می‌آید؛ البته این تعبیر را بهکار نمی‌برم تا بگویم، جامعةالزهرا(س) باید صرفاً در این حوزه‌ها ورود پیدا کند؛ خیر، علم و اندیشه اسلامی مرز زن و مرد نمی‌شناسد. همه افراد چه زن و چه مرد، می‌توانند و باید در این میدان وسیع و بی‌نهایتِ معرفت اسلامی ورود پیدا کنند و نقش‌آفرین باشند. درعین‌‌حال، باید اذعان کرد که حوزه خواهران به‌‌طور طبیعی تمرکز و اولویت بیشتری بر مقولات زن و خانواده دارد و به‌‌همین دلیل، انتظار بیشتری نیز از آن می‌رود؛ بدون آنکه بخواهیم فعالیتش را صرفاً به این قلمرو محدود کنیم.
مسأله زن و خانواده میدان تقابل تمدنی ما با غرب
آیت‌الله اعرافی خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که یکی از مهم‌ترین میدان‌های تقابل تمدنی ما با غرب همین مسأله زن و خانواده است. اگر بخواهیم هفت یا هشت حوزه اصلی رویارویی با تمدن غرب را فهرست کنیم، قطعاً یکی از آن‌ها همین مقوله خواهد بود؛ از همین‌رو از جامعةالزهرا(س) و حوزه بانوان انتظار ویژه‌ای در این زمینه می‌رود.
وی با اشاره به اینکه ما در ساحت‌های فلسفی، فقهی و علوم اسلامی هم نیاز به عمق علمی داریم و هم نیازمند تولید نظریه‌های واسط هستیم، گفت: به باور من شهید مطهری(ره) تفاوتش با بسیاری از بزرگان از جمله فلاسفه بزرگ ما، در تولید نظریه‌های واسط بود؛ علامه طباطبایی و استاد مصباح یزدی(ره) نیز چنین بودند.
ضرورت شناخت ذهن و ضمیر جوان امروز
آیت‌الله اعرافی عنوان کرد: آنچه این بزرگان را از دیگر متفکران ممتاز می‌کرد، این بود که توانایی داشتند از دل علوم اسلامی، نظریه‌هایی فراوری کنند که بتواند در فضای زمانه نقش‌آفرین شود. لازمه این کار، شناخت ذهن و ضمیر جوان امروز و آگاهی از فرهنگ زمانه بود. سپس مباحثی که در فقه، کلام و تفسیر وجود داشت، مورد بازخوانی و فراوری قرار می‌گرفت تا بتواند، نسل جوان را درگیر کند. این دقیقاً همان نقطه قوت شهید مطهری(ره) بود. اکثر آثار او را می‌توان نظریه‌های واسط دانست؛ یعنی آن نظریه‌های عمیق اسلامی که پس از پردازش بهگونهای عرضه می‌شد که ذهن مخاطب را درگیر کند، بر دل بنشیند و منشأ تحول عملی و میدانی شود.
مدیر حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: از اینرو، در زمره مأموریت‌های مهم شما، بازآفرینی، فراوری و عرضه نوین اندیشه اسلامی بر پایه نیازهای میدان واقعی و اجتماعی، ضرورتی جدی و غیرقابل اغماض است.
توصیه‌هایی به مسئولان جامعةالزهرا(س)
آیت‌الله اعرافی خطاب به مسئولان جامعةالزهرا(س) گفت: در کنار تمامی فعالیت‌هایی که دارید، پیشنهاد می‌کنم، یک رویکرد نخبگانی برای پنج تا ده سال آینده در نظر بگیرید. از میان هزاران دختر و بانوی بزرگوار که در حال تحصیل و تدریس هستند، حداقل ۱۰۰ نفر را به‌‌طور کاملاً آزاد، به‌شکلی عمیق و جدی برای تربیت بهعنوان فقیهان، فیلسوفان، مفسران و صاحب‌نظران برجسته برای ده تا بیست سال آینده برگزینید. اگرچه در این سال‌ها برخی تربیت شده‌اند؛ اما پس از چهل‌سالگی، از اینجا انتظار می‌رود که بگویند: ما اکنون فقیهان، مفسران و شخصیت‌های علمی صاحب‌نظری داریم که مرجع و ملجأ علمی حوزه خواهند بود.
مدیر حوزه‌های علمیه یادآور شد: برای تحقق این امر، قطعاً نیاز به تمهیدات و حمایت‌های ویژه‌ای دارید تا این افراد با اولویت سنت‌های حوزوی و رویکردهای عمیق، راحت و آزاد به درجات بالای علمی دست یابند.
ورود به میدان‌های رقابت کلان علمی مرد و زن ندارد
آیت‌الله اعرافی با تأکید بر لزوم ورود به میدان‌های رقابت کلان حوزه، گفت: هم‌اکنون حوزه بانوان و جامعةالزهرا(س) دارای کتاب سال، انجمن‌های علمی و ده‌ها کار در زمینه مسائل بانوان هستند که پایه‌گذاری و گسترش یافته‌اند. این‌ها فصل‌های خوب و درخشانی است؛ اما باید در برخی از رویدادهای کلان حوزوی که رقابت‌های بزرگی را به وجود می‌آورد، حضور فعال داشته باشید. این به‌نفع خواهران خواهد بود؛ چراکه میدانی است که مرد و زن ندارد. رقابت در این عرصه‌های علمی و غیرعلمی، می‌تواند در مأموریت‌های مختلف، کارساز و اثرگذار باشد و برای همه مفید خواهد بود.
مدیر حوزه‌های علمیه همچنین گفت: ده‌ها طرح در مدیریت حوزه علمیه برای برادران وجود دارد که نقاط تلاقی با جامعةالزهرا(س) دارند و ظرفیت‌های هم‌افزایی به‌همراه می‌آورند. اگر روی این طرح‌ها کار شود، می‌توان آفاق جدیدی را گشود.
پایگاه کار هوش مصنوعی خود را به‌‌روز کنیم
وی ادامه داد: هوش مصنوعی عرصه دیگر دارای اهمیت است. باید پایگاه کار هوش مصنوعی خود را به روز کنیم. حوزه در برخی مقاطع پیشگام بوده است مانند مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور؛ اکنون باید با شتاب و جدیت بیشتری برای پیشگامی در عرصه هوش مصنوعی حرکت کنیم.
آیت‌الله اعرافی در پایان گفت: پیشنهاد می‌کنم که منشور رهبری معظم را با نگاه جامعةالزهرا(س) بازخوانی کرده و نسبت خود را با آن مشخص کنید. ایده‌های خود را آماده کرده و در مسیر تحقق این اهداف گام بردارید.
ارسال دیدگاه
