به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله مظاهری، این مرجع تقلید در پاسخ به سؤال خبرگزاری قرآنی ایکنا
دربارۀ «درس‌های عاشورا برای انسان امروز»، به نکاتی اخلاقی از پیام عاشورا پرداخته‌اند که مشروح آن را با هم می‌خوانیم.
بسم‌الله الرحمن الرحیم
نهضت امام حسین(ع) درس‌های اخلاقی و پیام‌های معنوی فراوانی دارد که در طول تاریخ و برای همه انسان‌ها و انسان امروز هم، سازنده و آموزنده است. از این‌رو درحالی‌که اهمیت به عزاداری و اهتمام به زنده نگه داشتن شعائر رویداد عظیم عاشورا لازم و ضروری است؛ اما توجه و عمل به درس‌های بزرگ نهضت حسینی(ع) نیز برای همگان به‌ویژه پیروان و شیعیان آن امام همام، لازم‌تر و ضروری‌تر است؛ زیرا جوهره قیام حسینی(ع)، تثبیت و تحکیم همین تعالیم نورانی و جامعه انسانی و به‌تعبیر خود سیدالشهدا(ع)، اصلاح و به‌سامان آوردن و تهذیب نمودن جامعه است: «إنی لم أخرج أشراً ولا بطراً ولا مفسداً ولا ظالماً، إنما خرجت لطلب إلاصلاح فی أمة جدی» و به‌همین سبب، جاه‌طلبی، کام‌جویی، آشوب‌گری و ستمگری در این قیام راه نداشته است.
باید توجه شود که عاشورا، معلم اخلاق بشریت است و می‌تواند، انسان‌ها را آشکارا و به‌صورت عملی، با فضائل و رذائل اخلاقی آشنا سازد.
در نبرد عاشورا، رذیلت‌های نفسانی و صفات زشتی مانند حسد، جهل، غضب، کینه، تکبر، مکر، سنگ‌دلی، ناسپاسی، پیمان‌شکنی، لجاجت، غرور، حرص، طمع، دنیادوستی، فساد‌انگیزی، ریاست‌طلبی، ظلم و بی‌عدالتی در لشکر دشمنان حضرت سیدالشهدا(ع) موج می‌زد.
در سوی دیگر، صفات نیکوی انسانی و فضائل اخلاقی، در امام حسین(ع) و یاران ایشان تبلور یافته بود. برخی از آن صفات عبارتند از: صبر، ایثار، فداکاری، عفو، صداقت، غیرت، محبت، خلوص، شجاعت، عزت نفس، شکر، تسلیم و رضا، سخاوت، جوان‌مردی، خیرخواهی، حریت، آزادگی و شهادت‌طلبی.
امام حسین(ع) برای اعتلای دین و احیای ارزش‌های دینی و فضیلت‌های اخلاقی و مبارزه با بدعت‌ها و انحرافات در دین و رذیلت‌های اخلاقی، همه هستی خود، حتی کودک شیرخوار را در راه خداوند فدا کردند؛ چنانکه خود آن حضرت، هدف از قیام خود را چنین بیان کرده‌اند: «وأنا أدعوکم إلى کتاب‌الله وسنة نبیه(ص) فإن السنة قد امیتت وإن البدعة قد أحییت» و لذا پیروان ایشان نیز، باید درباره دین و ارزش‌های دینی و آرمان‌های اخلاقی از هیچ کوششی دریغ نکنند و دست‌کم در حفظ دین خود و التزام و عمل به ارزش‌های اخلاقی و فضیلت‌های انسانی کوشا باشند.
به‌عنوان نمونه، خیرخواهی و ایثارگری شهدای کربلا، سرمشقی آموزنده برای آحاد مردم است که می‌توانند، با به‌کارگیری آن، روابط خود را با دیگران، به وجهی نیکو، تنظیم کنند.
چنانکه بخشش جناب حر و چشم‌پوشی از گناه وی بعد از پشیمانی و نیز تکریم شخصیت او، سرمشق مناسب دیگری از درس‌های عاشوراست که توجه و عمل به آن، ارتباط خانوادگی و اجتماعی افراد با یکدیگر را بهبود می‌بخشد و همان‌گونه که توجه و اهتمام امام حسین(ع) و یارانش و خاندان مطهرش به نماز، دعا و ذکر و مناجات با پروردگار در شب عاشورا و نیز در روز عاشورا و در آن بحبوحه جنگ و جدال و پس از آن، در دوره اسارت آل‌الله(ع) درس سازنده و آموزنده دیگری است که عمل به آن، می‌تواند رابطه انسان با خداوند را تعریف و تنظیم نماید و ده‌ها و صدها نمونه دیگر از این دست را می‌توان در صحنه کربلا و عاشورا یافت.
خلاصه اینکه، درس مهم عاشورا، عبرت گرفتن از عاقبت شوم پیروان صفات رذیله و تلاش در جهت ریشه‌کن ساختن یا حداقل سرکوب آن صفات، از یک‌سو و اسوه قرار دادن پیروان صفات حسنه و کوشش در راستای تحصیل فضیلت‌های اخلاقی، از سوی دیگر است.
در واقع تفکر و تعمق در رخدادهای عاشورا، راهی برای تهذیب نفس آدمیان است و هدف بزرگ ارسال رسولان الهی و انزال کتب آسمانی را تحقق می‌بخشد و همه اهل معرفت به‌ویژه جوانان حق‌جو و تکامل‌طلب، می‌توانند برای دستیابی به یک زندگی معنوی و پیروزی در جهاد با نفس، از این واقعه بزرگ درس‌آموز، نهایت استفاده را بنمایند.
انسان معاصر در روزگار ما اگر دغدغه اخلاق و معنویت‌گرایی، دغدغه حقوق بشر و حق انسان، دغدغه عدالت و ظلم‌ستیزی، دغدغه واقع‌گرایی عقلانی، دغدغه حقیقت‌طلبی و دغدغه تکامل‌خواهی دارد، می‌تواند این دغدغه‌ها را در کلاس عاشورا و امام حسین(ع) دنبال نموده و درس‌های آموزنده و سازنده در این زمینه‌ها را از این کلاس بی‌پایان فرا گیرد.
السلام علی الحسین وعلی علی‌بن الحسین وعلی اولاد الحسین وعلی اصحاب الحسین.
حسین المظاهری
۱۶/صفرالخیر/۱۴۴۵- ۱۱/شهریور/۱۴۰۲