عالم مجاهد و خدمتگزار
آیتالله محمد محمدی ریشهری آبان ۱۳۲۵ شمسی در شهرری در خانوادهای متدین دیده به جهان گشود. پس از پایان تحصیلات ابتدایی، سال ۱۳۳۹ شمسی وارد حوزه علمیه شهرری (مدرسه برهان) شد و سال ۱۳۴۰ ش برای ادامه تحصیل به قم هجرت کرد و تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ بهجز مدت کوتاهی که بهدلایل سیاسی به حوزههای علمیه مشهد و نجف مهاجرت کرد، به گذراندن مدارج تحصیلی و تدریس در حوزه علمیه قم اشتغال داشت.
فعالیتهای سیاسی قبل از انقلاب
این عالم مجاهد از ابتدای نهضت اسلامی بهویژه در جریانات ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ با اهداف و دیدگاههای حضرت امام(قد) آشنا شد. او بیستم تیر ۱۳۴۴بهوسیله ساواک مشهد دستگیر و به زندان محکوم گردید. سال ۱۳۴۵ ضمن تمرد از شرکت در جلسه دادگاه تجدید نظر ساواک، به نجفاشرف رفت و در سال ۱۳۴۶ به ایران بازگشت و حدود هجده ماه در حوزه علمیه مشهد به تحصیل پرداخت. در همین مدت مجدداً تحت تعقیب ساواک قرار گرفت و در دادگاه تجدید نظر، بار دیگر به زندان محکوم شد.
آیتالله ریشهری سال ۱۳۵۶ بهدلیل سخنرانی علیه رژیم شاه در حسینیه اصفهانیهای آبادان، از سوی ساواک ممنوعالمنبر شد. همچنین بهدلیل سخنرانی علیه رژیم در نهاوند، آبادان، مشهد، هرمزگان و زابل، مورد تعقیب ساواک بود.
مسئولیتها پس از پیروزی انقلاب
آیتالله ریشهری پس از پیروزی انقلاب اسلامی همچنان به فعالیتهای اجتماعی ـ سیاسی اشتغال داشت و مسئولیتهای او عبارت بودند از:
۱. حاکم شرع دادگاههای انقلاب اسلامی؛
۲. رئیس دادگاه انقلاب ارتش؛
۳. وزیر اطلاعات؛
۴. دادستان کل کشور؛
۵. دادستان دادگاه ویژه روحانیت؛
۶. دبیرکل جمعیت دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی؛
۷. تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)؛
۸. نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری؛
۹. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام؛
۱۰. نماینده ولیفقیه و سرپرست حجاج؛
۱۱. رئیس مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث؛
۱۲. رئیس دانشگاه قرآن و حدیث؛
۱۳. رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث؛
برخی آثار علمی:
۱. دانشنامه امام حسین(ع) ۱۴ جلد؛
۲. دانشنامه امام مهدی(عج) ۱۰ جلد؛
۳. دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) ۱۴ جلد؛
۴. سنجه انصاف؛
۵. میزانالحکمة (عربی) ترجمهشده در چهارده جلد؛
۶. مبانی شناخت؛
۷. مبانی خداشناسی؛
۸. عدل در جهانبینی توحید؛
۹. فلسفه وحی و نبوت؛
۱۰. رهبری در اسلام؛
۱۱. خاطرات سیاسی؛
۱۲. شهادت در نهجالبلاغه؛
۱۳. فلسفه امامت و رهبری؛
۱۴. رمز تداوم انقلاب در نهجالبلاغه؛
۱۵. تداوم انقلاب اسلامی ایران، تا انقلاب جهانی مهدی(عج)؛
۱۶. مقدمهای بر سیستم قضای اسلامی.
این عالم ربانی و مجاهد شجاع انقلاب و یار امین و شجاع امامین انقلاب، پس از عمری نشر و تبیین معارف اهلبیت عصمت و طهارت(ع)، تألیفات فراوان و موسوعههای متعدد و همچنین تصدی سمتهای گوناگون در مقاطع حساس انقلاب، یکم فروردین در سن ۷۶ سالگی در بیمارستان خاتمالانبیاء(ص) تهران دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقی شتافت.
امام خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی، 3فروردین بر پیکر این عالم ربانی نماز اقامه کرده و سپس در جمع اعضای خانواده و برخی نزدیکان این مرحوم، طی سخنان کوتاهی، سوابق وزارت و قضاوت و خدمات وی در طول دوران انقلاب را منشأ خیر برای نظام دانستند. پیکر این عالم مجاهد، ۴ فروردین پس از تشییع از میدان اصلی شهرری تا حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و اقامه نماز میت توسط آیتالله حسینی بوشهری رئیس شورایعالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در این بارگاه ملکوتی به خاک سپرده شد.
امام خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیات عظام مکارم شیرازی، نوری همدانی، جوادی آملی، سران قوا، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، آیات سعیدی نماینده ولیفقیه در استان و تولیت آستان مقدس قم و اعرافی مدیرحوزههای علمیه کشور، با صدور پیامهایی رحلت این عالم مجاهد را تسلیت گفتند.
امام خامنهای
بسمالله الرحمن الرحیم
با تأسف فراوان خبر رحلت عالم مجاهد جناب حجتالاسلام والمسلمین محمدی ریشهری(ره) را دریافت کردم. برای کسانی که از تقوا و سلامت نفس و مجاهدت مستمر این روحانی انقلابی باخبرند، فقدان وی ضایعهای تلخ و اندوهبار است. تنوع عرصههای مجاهدت این عالم ربانی؛ علمی، اخلاقی، انقلابی، سیاسی، اداری که همه با اخلاص و صفا همراه بود، از او شخصیتی کمنظیر پدید آورده بود. اینجانب در طول دهها سال آشنایی همواره صلاح و پرهیزگاری را در ایشان مشاهده کردهام و امیدوارم، این ذخیره ارزشمند موجب رحمت و مفغرت و علو درجات وی شود.
صمیمانه به فرزندان محترم و دیگر بازماندگان و همه دوستان و همکاران و شاگردان و ارادتمندان ایشان تسلیت عرض میکنم.
آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی
این عالم مجاهد خدمات زیادی را در کارنامه خود بر جای گذاشته که یکی از شاخصترین آن، پایهگذاری و تأسیس مجموعه دارالحدیث است که در تربیت طلاب و اساتید برجسته علوم قرآن و حدیث و تدوین و نشر تراث اهلبیت(ع) نقش بسزایی دارد.
اینجانب این ضایعه را به بیت ایشان و حوزههای علمیه و عموم ارادتمندان و خصوصاً خدمتگزاران آستان حضرت عبدالعظیم حسنی تسلیت عرض نموده و از درگاه خداوند متعال علو درجات ایشان و صبر و اجر بازماندگان را مسألت مینمایم.
آیتاللهالعظمی نوری همدانی
خدمات ارزشمند و مختلف در عرصه علمی، سیاسی و اجتماعی ازجمله خدمتگزاری حجاج بیتاللهالحرام، تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)، حضور اثرگذار در مجلس خبرگان و مناصب دیگر و همچنین آثار ارزشمند قلمی و تربیت شاگردان موجب برجسته شدن آن روحانی انقلابی و با اخلاص بوده است.
اینجانب درگذشت این عالم متقی را به حوزههای علمیه، وابستگان محترم و همه ارادتمندان خصوصا اهالی متدین شهرری تسلیت عرض نموده و علو مقام برای آن فقید سعید را مسألت مینمایم.
آیتاللهالعظمی جوادی آملی
امید است خدمات علمی و نشر احادیث اهلبیت(ع) که با سعی بلیغ ایشان انجام شد، موجب قبول پروردگار قرار گیرد. این ضایعه را به عموم علاقهمندان مخصوصاً بازماندگان ارجمند ایشان تسلیت گفته و مغفرت الهی برای آن مرحوم درخواست میشود.
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
درگذشت عالم مجاهد و خدمتگذار، آیتالله محمدی ریشهری موجب تالم و تأثر گردید.
این دانشمند فرهیخته هم در عرصه سیاسی و هم در میدان نشر فرهنگ اهلبیت(ع)، از خدمتگزاران صدیق نظام اسلامی بهشمار میرفت. فعالیتهای علمی و پژوهشی ایشان در علوم حدیث و مدیریت، یکی از تخصصیترین مراکز قرآن و حدیث و همچنین تألیف آثار ماندگاری چون دانشنامههای امام علی، امام حسین و امام مهدی(ع) و... بخشی از خدمات علمی ایشان است.
این روحانی جلیلالقدر هم در مبارزات انقلاب نقش داشت و هم پس از انقلاب در مسئولیتهایی چون عضویت در مجلس خبرگان رهبری، وزارت اطلاعات و دادستانی کل کشور، نمایندگی ولیفقیه در سازمان حج و زیارت و تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی، کارگزاری امین، شجاع و کارآمد بود.
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، رحلت این عالم فرزانه را به محضر حضرت بقیةاللهالاعظم(عج)، مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، مراجع معظم تقلید (دامت برکاتهم)، پژوهشگران عرصههای دینی، خانواده و فرزندان محترم، ارادتمندان و منسوبین و بازماندگان آن فقید سعید تسلیت عرض نموده، برای ایشان رحمت و مغفرت و برای مصیبتدیدگان، صبر و اجر از خداوند متعال مسألت مینماید.
سیدهاشم حسینی بوشهری
رئیس شورایعالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
آیتالله اعرافی مدیر حوزههای علمیه
درآغاز سال نو خبر درگذشت مرحوم آیتالله حاج شیخ محمد محمدی ریشهری(قد) مایه اندوه و تألم شدید گشت؛ چهره برجستهای که خدمات گوناگون و ارزشمند ایشان فراموش نخواهد شد. از یک سو کارهای ماندگار علمی و تلاش ستودنی در احیای احادیث پیامبر اعظم(ص) و خاندان پاک ایشان(ع) با رویکردی نوین و ناظر به روزگار جدید و خلق و تدوین آثار و موسوعههای حدیثی ماندگار و نیز پایهریزی مؤسسات علمی و حدیثی و تربیت و بهکارگیری جمع کثیری از محققان و پژوهشگران علوم الهی و حوزوی از حسنات ایشان بهشمار میرود و از سوی دیگر، فعالیتهای گوناگون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و نقشآفرینی در صحنههای یاری انقلاب اسلامی و مردم شریف ایران در جایگاههای وزارت اطلاعات، مناصب قضایی، وکالت مردم شریف تهران در مجلس خبرگان رهبری، نمایندگی رهبری در بعثه و حج و زیارت و تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم(ع) و نیز همراهی با امامین انقلاب اسلامی نشانههای توفیقات زائدالوصف ایشان است. افزون بر اینها صفای نفس، طهارت روح، وارستگی، پارسایی، حسن خلق، معاشرت نیکو و دیگر فضیلتهای ایشان زبانزد و نیز روشنگری و تبیین وی در دفاع از ارزشهای اسلام و انقلاب اسلامی در نقطههای عطف و حساس شایسته تحسین است.
حجتالاسلام والمسلمین رئیسی رئیسجمهور
آیتالله ریشهری در میدان دفاع از آرمانهای انقلاب اسلامی، در سنگرهای سرپرستی حجاج ایرانی، وزارت اطلاعات، مجلس خبرگان رهبری و دادستانی کل کشور نیز، مجاهدت خستگیناپذیر داشت که بیشک توشه بزرگی برای آن مرحوم خواهد بود.
حجتالاسلام والمسلمین محسنی اژهای
رئیس قوه قضائیه
ایشان قبل از انقلاب در صف مبارزین با رژیم ستمشاهی بودند و از بدو پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان عمر پربرکت خود، همواره شخصیتی امین، معتمد و مورد وثوق امامین انقلاب بودند و در سنگرهای مختلف از جمله دادگاه انقلاب ارتش، وزارت اطلاعات، دادستانی کل کشور، دادستانی کل ویژه روحانیت، نماینده ولیفقیه و سرپرست حجاج بیتاللهالحرام، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، نماینده مردم در مجلس خبرگان رهبری و نماینده ولیفقیه و تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) با صداقت و امانت و خالصانه خدمت نمودند.
دکتر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی
این عالم وارسته که از سجایای علمی، اخلاقی و انقلابی برجستهای بهرهمند بود، بهعنوان یاوری ثابتقدم در مسیر انقلاب اسلامی، متعهدانه در سالهای پیش از انقلاب در راه مبارزه با رژیم ستمشاهی کوشش کرد و پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی نیز، در مسئولیتهای متعدد و خطیر به انجام خدمات صادقانه مبادرت ورزید که سوابق موفق ایشان در سمتهای متعدد از جمله نمایندگی ولیفقیه و سرپرست حجاج ایرانی، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام، نمایندگی مجلس خبرگان رهبری و تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) که با توسعه چشمگیر این بارگاه ربانی همراه بود، بیانگر توانایی و شایستگی ایشان در خدمتگزاری به نظام جمهوری اسلامی و ملت شریف ایران میباشد.
آیتالله سعیدی نماینده ولیفقیه در استان و تولیت آستان مقدس قم
آن مرد انقلابی و وارسته که در عرصههای گوناگون علمی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و… پرکار و بهروز عمل مینمود، علاوه بر خدمت در مناصب مهم نظام مقدس جمهوری اسلامی، همواره در مسیر نشر احادیث و معارف اهلبیت(ع) گام برداشته و بهخصوص در مقام تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)، اثرات ماندگاری به یادگار گذاشت.