آیتالله محمدجواد فاضل لنکرانی
اربعین پیوند بشریت با امامت است
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) گفت: در این یکی دو دهه، دستهای زیادی سعی کردند، بین مردم ایران و عراق، بین حوزه علمیه ایران و عراق، بین مرجعیت ایران و عراق اختلافافکنی کنند؛ اما اربعین نهتنها تمام این توطئهها را از بین برد؛ بلکه میان مردم ایران و عراق اخوّت بسیار زیادی برقرار کرد؛ همینطور بین مراجع و حوزههای علمیه و دو کشور ایران و عراق.
به گزارش خبرگزاری حوزه، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در دیدار اعضای کمیته فرهنگی ستاد مرکزی اربعین، به پیادهروی عظیم و جهانی اربعین حسینی پرداخت و گفت: همانطور که در فرمایشات رهبری معظم انقلاب ملاحظه کردهاید، اربعین جریان بسیار عظیمی است که نهتنها شیعیان و مسلمانها، بلکه همه بشریت باید با آن پیوند بخورند؛ یعنی هدف اولیه جریان اربعین، پیوند بشریت با هم حول محور امامت است. ولو امامت امری است که شیعیان به آن اعتقاد دارند؛ اما هدف از جریان اربعین این است.
اربعین از آداب مهم اجتماعی دین
این استاد حوزه علمیه قم، با بیان اینکه من فکر میکنم، همانطور که در فقه، تقسیمی بهعنوان فقه فردی و فقه اجتماعی وجود دارد، ما در باب زیارات و آداب مستحبی نیز، دارای آدابی اجتماعی هستیم و اربعین یکی از این آداب اجتماعی است، افزود: درست است که بر حسب روایت امام عسکری(ع)، یکی از علائم مؤمن زیارت اربعین است و ظهور ابتدایی آن هم، این است که این، یک کار فردی است و هدف از آن هم، بهرهمندی زائر از ثواب زیارت میباشد؛ ولی این حقیقت زیارت اربعین نیست. ما مستند اربعین را نه فقط در این روایت؛ بلکه باید در حضور اهلبیت(ع) روز اربعین در کربلا قرار بدهیم. مستند اربعین این است که خواسته اول امام سجاد(ع) و زینب کبری(س) بعد از تحمل آن همه مصائب، آن همه ظلم، اسارت، در مجلس شراب بردنها، تحقیر کردنها، سنگ زدنها، خارجی معرفی کردنها، این بود که ما را از طریق کربلا به مدینه باز گردانید و این امر، برحسب تحقیقی که بزرگان کردهاند، در اربعین همان سال اتفاق افتاد؛ نه اربعین دوم.
وی با بیان اینکه مستند اربعین حضور اهلبیت(ع) و حضور اصحاب امام(ع) روز اربعین در کربلاست و این یک پیام بزرگ برای بشریت دارد، تصریح کرد: این مستند اربعین را بهعنوان یک حرکت اجتماعی یا بهتعبیر دقیقتر رهبر معظم انقلاب، یک حرکت تمدنی، مطرح میکنند.
نگاه کلان و اجتماعی زائرین به اربعین
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با بیان اینکه به نظر بنده، یکی از نقاطی که باید روی آن کار بشود، همین است که اربعین را از نگاه فردی خارج کنیم، گفت: زائر امام حسین(ع) نگاهش فقط این نباشد که من یک زیارتی میکنم و خدا هم، ثواب بزرگی به من میدهد که در زندگی دنیا و آخرت من اثر دارد؛ بلکه نگاه او باید یک نگاه اجتماعی و کلان بشود.
لزوم حضور نظام اسلامی در حرکت اجتماعی اربعین
وی افزود: حال اگر ما چنین نگاه و باوری به اربعین پیدا کنیم، درمییابیم که علاوه بر مردم، همه نهادها و حتی نظام جمهوری اسلامی هم، باید به میدان بیایند؛ چون وقتی حرکت، حرکت اجتماعی شد، نمیشود گفت، نظام نباید دخالت کند. این حرفی که این روزها برخی زمزمه میکنند، چرا نظام در مسئله اربعین دخالت میکند؟ بله، اگر نظام بخواهد، این جریان را از مردمی بودن خارج کند، این یک جفای بزرگ است که البته نمیتواند این کار را بکند. مردمی بودن این جریان باید محفوظ بماند؛ اما نظام باید در کنار این قضیه مردمی که تمام مردم با همه وجود حضور پیدا میکنند، وظیفه خودش را انجام بدهد و بحمدالله انجام هم میدهد. پس نکته اول آنکه نگاه اجتماعی به اربعین را باید در زائرین حضرت تقویت کنیم.
آیتالله فاضل ادامه داد: نکته دوم آنکه اربعین رمز وحدت مسلمین است. یکی از سیاستهای مهم استعمارگران، جدا کردن شیعیان و جامعه مسلمین از یکدیگر است. اربعین رمز وحدتی است بین همه مسلمین؛ همانطور که رمز وحدت بین شیعیان است. اربعین دارای چنان ظرفیت بزرگی است که میتواند، رمز وحدت همه انسانها حول محور امامت باشد. بنابراین ما میتوانیم، از ظرفیت بزرگ اربعین برای ایجاد وحدت بین انسانها استفاده کنیم، در مقابل کسانی که امروز بهنام حقوق بشر، علیه بشر دسیسهچینی میکنند.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) گفت: امروز اندیشکدهها و دانشکدهها و دانشگاهها برای مقابله با این جریان بزرگ انسانی تلاش میکنند. بالأخره هرچیزی که جلوی منافع دشمن را بگیرد، طبیعی است که روی آن کار کنند؛ اربعین از جمله حرکتهای مؤثری است که جلوی رشد ابرقدرتها را در چپاولگری، غارتگری و قدرتطلبی میگیرد و مسیر بشریت را عوض میکند.
وی یادآور شد: مخصوصاً در این یکی دو دهه، دستهای زیادی سعی کردند؛ بین مردم ایران و عراق، بین حوزه علمیه ایران و عراق، بین مرجعیت ایران و عراق اختلافافکنی کنند؛ اما اربعین نهتنها تمام این توطئهها را از بین برد؛ بلکه میان مردم ایران و عراق اخوّت بسیار زیادی برقرار کرد؛ همینطور بین مراجع و حوزههای علمیه و دو کشور ایران و عراق. این بسیار مسئله مهمی است که انشاءالله باید بین سایر کشورهای همسایه هم گسترش پیدا کند.
آیتالله فاضل گفت: نکته سوم اینکه از اربعین میتوان برای رشد فکری جوانها استفاده کرد؛ اینکه ما قشر جوان را متوجه کنیم که چرا چنین حرکت اجتماعی نزد شیعه وجود دارد و اهلبیت(ع) چه هدفی از آن داشتهاند؟ مسئله ثواب یک درجه بسیار پایین از آن است که اگر انسان بخواهد، از نگاه ثواب به اربعین نگاه کند، به نظر من شأن اربعین را پائین آورده! آنچه که مهم است، این است که با اربعین انسان به آن بُعد اجتماعی دین توجه پیدا میکند؛ بعد اجتماعی دین، نیاز به یک محور اجتماعی دارد که آن هم، حسب ادله فراوان، فقط امام و حجت خدا یا کسی است که از ناحیه حجت خدا تعیین شده باشد.
وی با بیان اینکه نکته چهارم اینکه اربعین فرصتی گرانبها برای معرفی حقیقت امامت به دنیاست، افزود: اینکه بگوییم ما یک امام و پیشوایی داشتیم که برای حفظ اسلام و دین جدش مبتلا به چنین حادثهای شد که نه قبل از او سابقه داشته و نه بعد از آن و اینهمه شهید از اهلبیت و اصحاب خود تقدیم خدا کرد، اینها را معرفی کنیم تا امامت جا بیفتد.
این استاد حوزه علمیه تأکید کرد: اینکه بگوییم این اربعین از علائم ظهور است، یک حرف بیدلیل و احساسی است. ما وظیفه داریم به سمت آن برویم و مقدماتش را فراهم کنیم؛ اما به جوان امروز نگوییم که این از علائم ظهور است و ظهور تا پنج سال دیگر محقق میشود.
وی ادامه داد: این فکر غلط نباید در اربعین تولید شود؛ ولی متأسفانه میبینیم، از تریبونها این فکر غلط را ترویج میکنند. این فکر، اساس اربعین را مختل میکند. شما که دنبال آسیبشناسی هستید، بدانید از آسیبهای بزرگ اربعین، داخل کردن احساسات ذوقی و شخصی در این حقیقت است. بله برای نزدیک شدن به زمان ظهور و اینکه ما زمینه را برای ظهور آماده کنیم، روشن است که اربعین یک فرصت بسیار مهمی است؛ اما از علائم ظهور نیست.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) افزود: این را کاملاً شفاف به مردم و جوانها بگوییم. نگوییم اگر امسال اربعین آمدی، سال بعد امام زمان(عج) ظهور میکند و شما در رکاب حضرت خواهی بود. همانطور که ما انقلاب را هم از علائم ظهور نمیدانیم؛ با آنکه بهترین زمینه برای معرفی امامت به دنیا شده است. وقتی امام زمان(عج) میخواهد ظهور کند، مردم باید با اصل امامت آشنا باشند. مرحوم والد ما(رض) میگفت: مهمترین دستاورد انقلاب این است که شیعه را به دنیا معرفی کرده؛ این حرف خیلی منطقی و صحیحی است.
آیتالله فاضل لنکرانی خاطرنشان کرد: بنابراین باید از ظرفیت اربعین در رشد و اعتلای دینی انسانها خصوصاً جوانان استفاده بشود. اگر این جمعیت ۲۰ میلیونی به حال خود رها گردد و استفاده صحیح از آن نشود، ما روز قیامت مؤاخذه میشویم؛ چراکه میتوانستید بروید و در این جمع یک حرفی برای دین بزنید، یا شمای مسئول که میتوانستی یک تسهیلاتی فراهم کنی، چرا نکردی؟ هرچند بحمدالله این امور هرسال بهتر از سال گذشته انجام شده و آسیبها کمتر میشود و جلوی سوءاستفاده عدهای که از این فرصت میخواهند علیه دین استفاده کنند، گرفته میشود. وقتی چشمان بیداری در این جریان باشند، مراقبت کنند که جوانان ما را از مسیر اصلی منحرف نکنند.