به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله محمود رجبی، در این نشست هم‌اندیشی، در سخنانی اظهار کرد: زمینه‌های به‌وجود‌آمده پس از انقلاب اسلامی برای آشنایی طلاب با فناوری آی‌تی، افق کاربست هوش مصنوعی را امیدوار‌کننده و چشم‌انداز آن را نوید‌بخش کرده است؛ در گذشته این مسئله در حوزه علمیه کاملاً مغفول بود؛ اما اکنون برخی از طلاب با هوش مصنوعی آشنایی مقدماتی پیدا کرده و مؤسسات مختلفی نیز، در این زمینه فعالیت دارند.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه با تقدیر از تلاش‌های آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه اظهار کرد: سال‌های متمادی است که با آیت‌الله اعرافی همکاری داشته‌ام؛ وی شخصی خوش‌فکر، خلاق، آینده‌نگر و مدیری توانمند است که اقدامات بزرگی را در کارنامه خود دارد؛ با توانمندهایی که در مدیریت حوزه دیده می‌شود، انتظار می‌رود، کارهای شایسته‌ای صورت بگیرد و حوزه در طول زمان، نه‌تنها باید سطح ضروری این فناوری را طی کند؛ بلکه باید گام‌های ارزشمندی به سوی سطح مطلوب بردارد و در کاربست هوش مصنوعی و فناوری آی‌تی افق چشم‌انداز مطلوب و امیدوار‌کننده خواهد داشت؛ البته اگر امکانات بیشتری فراهم شود، حرکت بهتری انجام خواهد شد؛ شورای‌عالی هم که نهاد بالادستی مدیریت حوزه است، حتماً به آیت‌الله اعرافی در این زمینه کمک و بسترهای لازم را فراهم خواهد کرد.
آیت‌الله رجبی تصریح کرد: استفاده از هوش مصنوعی را به‌عنوان یک ابزار نوین برای فرآیند اجتهاد، تولید علوم اسلامی و نظریه‌پردازی مفید می‌دانم؛ در نظریه‌پردازی، هوش مصنوعی می‌تواند خدمات بسیار خوبی داشته باشد. اگر فناوری ‌آی‌تی در اختیار محققان قرار بگیرد، از لحاظ جامعیت، سرعت و دقت بسیار می‌تواند کمک کند و علاوه بر امکان پیشگیری از بسیاری از خطاها و دستیابی آسان، سریع و دقیق به داده‌های فراوان علمی، محققان، این صرفه‌جویی زمانی را می‌توانند به تأملات علمی اختصاص دهند.
وی تأکید کرد: هوش مصنوعی کمک عظیمی به سایر کار‌ویژه‌های روحانیت می‌کند؛ از جمله در تبلیغ و برای فعالیت‌های فرهنگی بسیار پیش‌برنده، سرعت‌بخش و سامان‌دهنده است. جهان دائماً در حال تحول است و این تحولات در جامعه ما و جهان اسلام اثر خودش را دارد؛ اگر حوزه علمیه نتواند، پاسخگوی نیازهای نوظهور نظام و جوامع اسلامی باشد، از قافله تحولات عقب می‌ماند و به حاشیه رانده می‌شود.
عضوشورای‌عالی حوزه‌های علمیه افزود: جهت‌گیری نظام اسلامی به سمت تمدن نوین اسلامی و اداره جهان است؛ این کار بدون استفاده از ابرازهای نوین ممکن نیست. از طرفی مطالبات از دانشمندان اسلامی هر روز، رو به افزایش است و از سوی دیگر، نفوذ اسلام گسترده‌تر شده است و دشمنان هم، تهاجم مضاعف خود را دارند؛ باید ابزارهایی داشته باشیم که پاسخگوی این حجم و این سطح از نیازها باشد.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قد) بیان کرد: استکبار جهانی در عرصه فرهنگی یک جنگ تمام‌عیار را علیه مبانی و ارزش‌های اسلام و نظام اسلامی به راه انداخته است؛ آن‌ها از تمام ظرفیت فناوری‌های نوین در بالاترین سطح استفاده می‌کنند و ما نیز، برای پیروزی باید مسلح به سلاح‌های نوین شویم.
هوش مصنوعی و مخاطرات
وی تصریح کرد: اگر انبوهی از اطلاعات در اختیار محقق قرار گیرد؛ انبوه‌خوانی بدون تعمق و تأمل، از مخاطرات استفاده از فناوری‌ آی‌تی و هوش مصنوعی خواهد بود؛ محقق نباید به داده‌های فروان به‌دست‌آمده از طریق فناوری اطلاعات اکتفا کرده و خیال کند که نیاز چندانی به تأملات عمیق ندارد؛ باید توجه داشت که فناوری، تنها زمینه را فراهم می‌کند و قدرت استنباط، نظریه‌پردازی و تجزیه و تحلیل که حرف اول را می‌زند، چیزی جدای از آن است.
آیت‌الله رجبی گفت: انحراف از مسیر و اهداف، از دیگر مخاطرات این مسیر است؛ همه فعالیت‌های حوزوی برای تقرب به خداوند متعال صورت می‌گیرد و مخاطره غفلت از هدف، همواره و در همه حال مطرح است؛ ولی توانمندی‌های هوش مصنوعی، می‌تواند یکی از معدات آن باشد و زمینه غفلت از هدف را فراهم کند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: در منابع اسلامی (آیات و روایات) که سر و کار روحانیون و از جمله محققان و مجتهدان با آن است، معرفت با اخلاق و معنویت عجین شده است؛ وقتی فناوری نوین تنها معلومات علمی را در اختیار محقق قرار می‌دهد، ممکن است، از بعد معنوی غفلت شود که خطر جدی است و باید در خصوص آن چاره‌اندیشی شود. فعلاً مدیریت فناوری‌های نوین و فضای مجازی در اختیار ما نیست و نمی‌توان فناوری‌های نوین را ایزوله کرد؛ از سوی دیگر دشمنان اسلام نیز، توطئه‌های خودشان را با استفاده حداکثری از همین امکانات محقق می‌سازند که باید برنامه‌های لازم برای کنترل درونی محققان در نظر گرفته شود.
وی در پایان خواستار توجه و سرمایه‌گذاری نظام در خصوص توسعه و پیشرفت هوش مصنوعی مطابق با موازین اخلاقی شد.

 رونمایی از پایگاه اطلاع‌رسانی دبیرخانه مطالعات بنیادین هوش مصنوعی
حجت‌الاسلام والمسلمین ملکی قائم مقام مدیر حوزه‌های علمیه در امور استان‌ها نیز در این نشست، با تقدیر از بهروز مینایی و همکارانشان و نیز قدردانی از همه فعالان این عرصه از پایگاه اطلاع‌رسانی دبیرخانه مطالعات بنیادین هوش مصنوعی رونمایی کرد.
وی بر اهمیت بهره‌گیری از دانش‌های نوین تأکید کرد و با استناد به آیه ۶۰ سوره مبارکه انفال، اظهار کرد: خداوند می‌فرماید: «وأعدوا لهم ما استطعتم من قوة و من رباط الخیل ترهبون به عدو‌الله وعدوکم ... »، از این آیه شریفه برمی‌آید که برای مقابله با دشمن باید در همه عرصه‌ها علاوه بر اتحاد، تعاون و هم‌افزایی، در تجهیز به ابزارهای جدید و استفاده از آن در خدمت اهداف الهی و دینی، از حیث مبانی نه‌تنها هیچ نگرانی و تردیدی برای ما وجود ندارد؛ بلکه در قرآن کریم مکرراً مؤمنین به تجهیز شدن و بهره‌گیری از ابزارهای جدید دعوت شده‌اند.

  امتداد نشست‌های هوش مصنوعی، درس‌های خارج و تدوین و تألیف کتب است
دکتر مینایی مشاور مدیر حوزه‌های علمیه در امور هوش مصنوعی نیز در این نشست، اظهار کرد: توجه به ابعاد فقهی و اخلاقی هوش مصنوعی موضوع جدی است که توسط مراکز حوزوی در حال پیگیری و انجام بوده است و این دست یافتن به این موضوع، به عمیق شدن فعالیت‌های هوش مصنوعی کمک می‌کند.
رئیس دانشکده کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت با بیان اینکه در تلاش هستیم تا در بین ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی قرار بگیریم، افزود: ایجاد مدیریت یکپارچه و به‌دور از موازی‌کاری در حوزه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی هوش مصنوعی، تجمیع ظرفیت‌ها به‌منظور ترسیم پیوست فرهنگی هوش مصنوعی و توجه ویژه به افزایش دانش عمومی در زمینه سواد هوش مصنوعی خصوصا نسل جدید، از دیگر رویکردهاست.
دکتر مینایی نهادسازی خلاق و مؤثر با رویکردهای فرهنگی و راهبردی، برای شتاب‌گیری در پیشرفت مبانی و مطالعات بنیادین هوش مصنوعی و تلاش برای ارائه و ترویج الگوهایی متناسب با رویکردهای تمدن نوین اسلامی در زمینه توسعه هوش مصنوعی را نیز، از دیگر رویکردها برشمرد.

  در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی نیازمند تربیت نیروی انسانی هستیم
حجت‌الاسلام سید امیر سخاوتیان، معاون علمی ستاد فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه هم در این نشست، اظهار کرد: حوزه‌های علمیه پیرو وظیفه ذاتی خود، در سه لایه اقدام می‌کنند؛ لایه‌های آموزشی، پژوهشی و ترویجی تبلیغی. با توجه به اینکه هوش مصنوعی یک پدیده نوظهور است و ما هنوز مرکزی که متکفل این مسئله باشد، نداریم، ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند تصمیم گرفته است، دوره تربیت پژوهشگر هوش مصنوعی را با این هدف برگزار کند که نیروهای مختلفی را برای سطوح مختلف هوش مصنوعی تربیت کند.
وی افزود: به‌عنوان مثال ستاد راهبری به دنبال این است که یک مرکز تخصصی مربوط به هوش مصنوعی تأسیس کند و در این زمینه تلاش می‌کند. زمانی که این مرکز تأسیس شود، نیازمند استاد است. ما الان کمبود استاد داریم؛ اولویت‌های اول ما در تأمین اساتید، محققان و بزرگوارانی هستند که در این دوره‌ها آموزش دیده‌اند.
حجت‌الاسلام سخاوتیان ادامه داد: ما در زمینه‌های فلسفی، فقهی، حقوقی، اخلاقی، سبک زندگی، آینده‌پژوهی، آسیب‌شناسی اجتماعی و ... در نسبت به هوش مصنوعی نیازمند این هستیم که محققان زیادی تربیت کنیم که با توجه به مبانی دینی، کتاب و مقاله بنویسند و به شبهات این عرصه جواب دهند و همچنین در نگاه آرمانی خودمان -که امیدواریم به آن برسیم- حتی به طراحی هوش مصنوعی هم بخواهند ورود کنند.
وی بیان کرد: ما به‌شدت نیازمند طلبه‌های فاضل و اندیشمندی هستیم که بتوانند، در این محیط‌های علمی حاضر شده و به سؤالات پاسخ دهند؛ لذا با این انگیزه‌ها ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند در حوزه‌های علمیه سراسر کشور تصمیم گرفته است دوره، آموزشی تربیت پژوهشگر در زمینه هوش مصنوعی برای داوطلبان این عرصه برگزار کند.

  حوزه امروز شاهد جبهه متحد در عرصه هوش مصنوعی است
محمدرضا قاسمی دبیر ستاد راهبری فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه هم در این نشست، با تقدیر از مشارکت نهادهای مختلف، اندیشمندان، اساتید و دانش‌پژوهان عرصه‌های مرتبط با هوش مصنوعی در برگزاری این همایش با تشریح چهار ضلع فعالیتی ستاد، گفت: مهم‌ترین جبهه فعالیت ستاد، مباحث گفتمان‌سازی حوزه هوش مصنوعی است. جبهه دوم این حوزه، مباحث فنی است که بایستی با الگوی توسعه بومی خود مسئله را بهینه نماییم. عرصه سوم، عرصه علمی هوش مصنوعی است که به تولید نظریات پایه در حوزه هوش مصنوعی منتج می‌شود. ضلع چهارم، حوزه کنش‌گری راهبردی است، که نوع تحرکی را که حوزه علمیه بایستی در این زمینه داشته باشد، روشن می‌نماید.
دبیر اجرایی همایش بین‌المللی هوش مصنوعی، فرهنگ و علوم اسلامی، با اشاره به اینکه چهار ضلع مذکور، نسبت به کشورهای اسلامی و مراکز بین‌المللی همسو و اسلامی و نهایتاً امت اسلامی تحقق می‌یابد، گفت: امروز در حوزه‌های علمیه شاهد یک جبهه متحد در عرصه هوش مصنوعی هستیم و مشارکت و همراهی نهادها و مراکز حوزه هوش مصنوعی و نیز علوم اسلامی به این حرکت شتاب خواهد بخشید.
گفتنی است، پایگاه اطلاع‌رسانی دبیرخانه مطالعات بنیادین هوش مصنوعی به‌نشانی smart-ttc.ir در دسترس مخاطبان و پژوهشگران می‌باشد.