به گزارش خبرگزاری حوزه، استاد علی‌اکبر رشاد رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران، 7 اردیبهشت در آغاز درس خارج فقه خود که در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، با اشاره به جنجالی که اخیراً برخی پیرامون استفاده از سازوکار همه‌پرسی در احراز نظر مردم در امور اجتماعی و سیاسی به راه انداخته‌اند، اظهار کرد: عده‌ای مسئله رفراندوم را پیراهن عثمان کرده‌اند و با شعارهای پوپولیستی، غوغا و عوام‌فریبی می‌کنند.
عضو شورای انقلاب فرهنگی اظهار کرد: بحث‌های نظری در حوزه‌های مختلف اعم از حوزه فلسفه و کلام و مسائل اجتماعی و سیاسی، بسیار مطلوب است؛ اما برخی گویا مبتلا به نوعی بیماری‌اند که هزار و یک مسئله خوب و واقعی و مفید را نمی‌بینند؛ اما یک نکته‌ای که در کشور مطرح می‌شود و ممکن است، پیرامون آن غوغایی راه انداخته شود، آن را به یک مسئله‌ چالشی تبدیل می‌کنند و با مشغول کردن جامعه به آن، آرامش مردم را مخدوش می‌کنند.
استاد رشاد تصریح کرد: اخیراً رهبر معظم انقلاب در دیدار سالانه با دانشجویان، در پاسخ به یکی از دانشجویان فرمودند: «اولاًّ: در هیچ جای دنیا معمول نیست که همه امور را به همه‌پرسی بگذارند، ثانیاً: همه امور قابل همه‌پرسی نیست، ثالثاً: برخی مسائل فنی است و نیاز به کارشناسی و تخصص دارد و همه مردم، نمی‌توانند نسبت به آن نظر بدهند و متخصصان باید وارد بحث و بررسی شوند و تصمیم بگیرند؛ چنانکه در همه جا این نوع امور را به صاحب‌نظران ارجاع می‌دهند، رابعاً: استفاده از روش رفراندوم در امور عادی آن هم به‌طور مکرر که لازمه‌اش به میدان آمدن توده‌هاست، مایه اختلاف و دسته‌بندی‌های اجتماعی و موجب جدل و تعارض میان اقشار مختلف و دوقطبی‌سازی می‌شود؛ اما روش‌های دیگر کمتر این عوارض را دارد، خامساً: رفراندوم یک روش بسیار پرهزینه‌ای برای کشور است و سادساً: اجرای رفراندوم امر بسیار وقت‌گیری است؛ گاه شش‌ماه تمام کشور را درگیر می‌کند و بالأخره، مسئله به این سادگی نیست که همه چیز را به همه‌پرسی احاله کنیم.»
وی گفت: این نکات تمام مطلبی است که رهبر معظم انقلاب در آن جلسه مطرح کردند. کجای این مطالب اشکال دارد؟ انصاف و وجدان و مروت کجا رفته که عده‌ای این‌همه جنجال و غوغا راه انداخته‌اند؟ رفراندوم، یکی از روش‌های دریافت نظر مردم است؛ راه‌های مختلفی برای ابراز رأی و نظر مردم وجود دارد و در کشور مرتب از آن راه‌ها استفاده می‌شود.
عضو شورای انقلاب فرهنگی تصریح کرد: قانونی اساسی، مسائلی را که برای حل آنها می‌توان از همه‌پرسی و رفراندوم استفاده کرد تا مردم نظرشان را نسبت به آنها بیان کنند، مشخص کرده است. در غیر این موارد، قانون اجرای رفراندوم را مقرر نکرده؛ علاوه بر این، همه‌پرسی به‌معنی هر روش و سازکار مطمئن و قانونی است که رأی و خواست حقیقی مردم را در مورد مسائل مختلف منعکس کند.
وی تصریح کرد: همه‌پرسی مصادیق و شیوه‌های متعددی دارد. برای نمونه در سازوکار انتخابات، نوعی همه‌پرسی است. در ایران در مقطعی مردم به یک فرد یا مجموعه‌ای از برنامه‌ها و ادعاها برای ریاست جمهوری رأی می‌دهند و در مقطع دیگری، به یک فرد دیگری به‌عنوان رئیس‌جمهور رأی می‌دهند که برخلاف آراء و ادعاهای نفر قبلی، وارد میدان شده است و این نشان می‌دهد که انتخابات در ایران، به‌راستی نمایان‌گر خواست و اراده جامعه است و ساختار رسمی، تابع چرخش‌ها و نوسان‌های سیاسی خود مردم می‌باشد.
استاد رشاد با اشاره به اینکه به هر حال، این نوع انتخابات نوعی همه‌پرسی مستقیم و بلاواسطه است، اظهار کرد: گاه همه‌پرسی در برخی امور غیرمستقیم و بالواسطه است. وقتی در مجلس شورای اسلامی، باید حدود ۳۰۰ نفر انتخاب شوند و مردم به جمع و گروه و جریان خاصی قرار است رأی دهند، در اینجا نیز همه‌پرسی با واسطه است؛ اما در عین حال نمایندگان با رأی خود از طرف مردم، به قوانین رأی می‌دهند و در مجلس، اگر حرفی زده شود، موضع مردم قلمداد می‌شود.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی یادآور شد: وقتی نمایندگان مجلس برای قانون‌گذاری در همه‌پرسی‌های درون مجلس شرکت می‌کنند، در واقع مردم به‌طور غیرمستقیم در قانون‌گذاری شرکت کرده‌اند و جامعه نیز نمی‌گوید هرچه قانون در کشور باشد، باید برای آنها همه‌پرسی برگزار ‌کنیم؛ چرا‌که چنین موضوعی، عملی و حتی متعارف و معقول نیست.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: روشن است که مردم باید تلاش کنند، کسانی را انتخاب کنند که نتیجه اصلی را بگیرند؛ چرا‌که ممکن است نمایندگان در مجلس تصمیمی بگیرند؛ در‌حالی‌که نظر مردم مسئله دیگری بوده؛ اما در مجموع نمی‌توان هر موضوعی را به همه‌پرسی و رفراندوم بگذاریم؛ بلکه باید حسب مورد، از شیوه‌های دیگری استفاده کنیم که عملی باشد.
وی عنوان کرد: بنابراین همه‌پرسی، تنها روش پی‌بردن به آرا و امیال افراد و آحاد جامعه نیست و فقط در موارد خاص که قانون مشخص کرده، اتفاق می‌افتد و در هر موضوع و مسئله‌ای، نمی‌توان همه‌پرسی برگزار کرد.
استاد رشاد گفت: یک بار با همه‌پرسی قانون اساسی تصویب و بار دیگر با همه‌پرسی مواد و مواردی از آن با همه‌پرسی اصلاح شد؛ اما نمی‌توان قانون اساسی را دم به دم به همه‌پرسی گذاشت. در برخی کشورها مانند انگلیس که مدعی دموکراسی است، نظام پادشاهی و سلطنتی حاکم می‌باشد و حتی قانون اساسی ندارد و فردی به‌عنوان ملکه در رأس امور قرار گرفته که ۷۰ سال با هزینه‌های گزاف و بی‌خاصیت حکومت کرده، کسی از همه‌پرسی سخن نمی‌گوید؛ اما همین‌ها در بی‌بی‌سی فارسی برای ما نسخه می‌پیچند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور عنوان کرد: برای همه‌پرسی روش‌های مختلفی وجود دارد؛ اما عده‌ای مسئله رفراندوم را مطرح و هر روز در این‌باره می‌نویسند. این رسم و این شیوه سیاست‌مداری عقلانی تلقی نمی‌شود؛ کسانی که سیاسی‌اند و می‌خواهند در مسائل سیاسی ورود کنند، باید در این مسائل به‌طور علمی، منطقی، اساسی و منصفانه ورود کنند و مرتب ذهن جامعه را مشوش نکنند تا کشور در یک فضای آرام و معقول، مسیر طبیعی خودش را بپیماید.
وی خاطرنشان کرد: در میان فقها کمتر کسی را سراغ داریم که موضوع جمهوریت را عنصر جوهری و رکن نظام اسلامی بداند؛ اما رهبر معظم انقلاب، جمهوریت و مردم‌سالاری را عنصر جوهری و رکن ساختار نظام اسلامی می‌دانند.
استاد رشاد افزود: بعید می‌دانم در عالم جایی وجود داشته باشد که مانند ایران، همه مسائل خطیر به رأی مردم گذاشته شود؛ در مرحله تحقق نظام جمهوری اسلامی که در تاریخ بشر بی‌نظیر است 2/98 مردم به نظام جمهوری اسلامی ایران رأی دادند و اصل قانون اساسی نیز، همه‌پرسی شد و حتی رهبری نیز، با رأی مردم با واسطه انتخاب شد.
رئیس شورای حوزه علمیه تهران تصریح کرد: جهت اداره شهرها و شهرداری‌ها، قصبات و حتی روستاهای کوچک، شورایی با رأی مردم انتخاب می‌شود؛ اما در اینجا عده‌ای با بیان‌های مشوش، معوج و سوگیری‌های غرض‌ورزانه درباره کاربرد رفراندوم، ذهن مردم را تخریب می‌کنند.
وی عنوان کرد: بسیاری از مسائلی که در جامعه مطرح می‌شود، نیاز به تبیین دارد. باید بدانیم جهاد تبیین رسالت سنگینی برعهده طلاب، فضلا و علما قرار می‌دهد.
استاد رشاد تصریح کرد: ما درگیر جنگ ترکیبی گسترده‌ای هستیم؛ اما قله این جنگ، جنگ شناختی است و دشمنان و دژخیمان، در قالب جنگ شناختی، ذهن‌ها را تخریب و با شایعات، در جامعه بدبینی ایجاد می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: در اینجا دشمن توانست، با فوت طبیعی دختری که دچار بیماری زمینه‌ای و پیشینی بود، چنین هجمه‌ای را علیه نظام و امنیت و ارزش‌ها وارد کند؛ اما در آمریکا سالی دو هزار نفر با سلاح گرم کشته می‌شوند و کسی صدایش در نمی‌آید. این یعنی ما در وظیفه جهاد تبیین، دچار قصور بلکه مرتکب تقصیر هستیم.