بر اساس آموزه‌های دینی، ولایت مطلق از آن خداوند متعال است؛ زیرا بر مبنای جهان‌بینی توحیدی، از آنجا که خداوند مالک تمام هستی است، سر رشته و اختیار هستی نیز به دست اوست و او تنها ولیّ و اختیاردار مخلوقات می‌باشد. حق حاکمیت و ولایت در انحصار خداست. مفهوم ولایت مطلق و حق حاکمیت الهی، این است که دخالت در امور دیگران از اختیارات انحصاری خالق و مدبّر و ولیّ حقیقی انسان هاست و خداوند به هر فردی این اذن و اجازه را بدهد، او دارای این حق خواهد بود و بر اساس آموزه‌های دینی، این اجازه به پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) داده شده و در عصر غیبت نیز، فقیه جامع شرایط از سوی امام معصوم(ع) مأذون می‌باشد. بنابراین ولایت و حاکمیت بالذات از آن خداوند متعال است؛ ولی به‌تبع برای پیامبر اکرم و ائمه اطهار(ع) و ولی‌فقیه در عصر غیبت جعل شده است و در حقیقت ولایت آنها نه در عرض ولایت الهی؛ بلکه در طول آن قرار دارد . به‌کار بردن تعبیر ولایت مطلقه بر ای فقیه، متفاوت با ولایت مطلقه الهی است؛ زیرا اولاً، مطلقه بودن ولایت خداوند؛ یعنی داشتن اختیار تمام هستی و سرپرستی مدبرانه تمامی مخلوقات؛ درحالی‌که مطلقه بودن ولایت فقیه به این معناست که فقیه در چارچوب قوانین و احکام اسلا،م تمام اختیارات معصوم(ع) را در حوزه حکومت و مصالح عمومی و نه امور فردی و شخصی دارد. ثانیاً، ولایت مطلقه خداوند بالذات و اصلی است؛ اما ولایت فقیه تبعی و اعتباری می‌باشد. ثالثاً،  ولایت مطلقه فقیه، شعبه‌ای از ولایت امام معصوم(ع) در حوزه ولایت تشریعی است، بدون اینکه ولی‌فقیه فضائل و مقامات معنوی معصوم(ع) را داشته باشد و ولایت معصوم(ع) هم به اذن و نصب خاص ولیّ مطلق می‌باشد.
رابعاً، ولایت مطلقه فقیه، ولایت تشریعی است و شامل ولایت تکوینی نمی‌شود؛ درحالی‌که ولایت مطلقه الهی، ولایت تکوینی و تشریعی را شامل می‌شود. با این توضیح که در یک تقسیم‌بندی، ولایت به ولایت تکوینی و تشریعی تقسیم می‌شود. ولایت تکوینی به‌معنای تصرف در موجودات و امور تکوینی است.
چنین ولایتی از آن خداست. اوست که همه موجودات را تحت اراده و قدرتش قرار دارد. اصل پیدایش، تغییرات و بقای همه موجودات به دست خداست؛ از این رو او ولایت تکوینی بر همه چیز دارد. خدای متعال مرتبه‌ای از این ولایت را به برخی از بندگانش اعطا می کند. معجزات و کرامات انبیاء و اولیاء  علیهم السلام  از آثار همین ولایت تکوینی است. آنچه در ولایت فقیه مطرح است، ولایت تکوینی نیست.
ولایت تشریعی یعنی اینکه تشریع و امر و نهی و فرمان دادن در اختیار کسی باشد. اگر گفته می‌شود که خداوند ربوبیت تشریعی دارد؛ یعنی اوست که فرمان می‌دهد که چه بکنید و چه نکنید. پیامبر اکرم(ص) و امام(ع) هم حق دارند، به اذن الهی به مردم امر و نهی کنند. درباره فقیه نیز به‌همین صورت است. مقصود از ولایت برای فقیه، ولایت تشریعی است؛ یعنی او شرعاً حق دارد به مردم امر و نهی کند.
معنای ولایت مطلقه این نیست که فقیه مجاز است، هر کاری را انجام دهد؛ بلکه به این معناست که فقیه در چارچوب موازین دینی مانند امام معصوم(ع) با استفاده از اختیارات گسترده‌ای که دارد، می‌تواند تمامی موارد نیاز جامعه اسلامی را  چه اضطراری و چه غیر اضطراری  تأمین کند و اقدامات او در قلمرو و تصرفات شرعی می‌باشد. بنابراین ولایت مطلقه فقیه، تعبیر دیگری از استمرار اختیارات امام معصوم(ع) در حوزه حکومت و مصالح عمومی است.
منبع: مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات
..............................................
   معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر
1. خمینی، سیدروح‌الله، البیع، قم: اسماعیلیان، 1363، ج2؛
2. جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت، قم: مرکز نشر اسرا، 1385؛ 
3. مصباح یزدی، محمدتقی، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1378؛
4. جوان‌آراسته، حسین، مبانی حکومت اسلامی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، 1382.