بر همین اساس، ستاد استهلال دفتر رهبر معظم انقلاب وظیفه دارد تا با بهره‌گیری از ۱۰۰ تیم‌ خبره‌ و متخصص، گزارشات دقیق خود از رؤیت هلال ماه‌های قمری را برای رهبر انقلاب ارسال کنند. رهبر انقلاب نیز پس از مطالعه‌ دقیق گزارش‌ها و نظرات تخصصی این تیم‌ها، نظر خود را اعلام می‌کنند.

پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای،  در این‌باره گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا موحدنژاد عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و رئیس کمیته علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری انجام داده است که با هم می‌خوانیم.

□ ستاد استهلال از چه سالی آغاز به‌کار کرد؟

 

  تقریباً از همان اوایلی که رهبر انقلاب بعد از امام امت، به‌عنوان رهبر تعیین شدند، ستاد استهلال شکل گرفت. بنده هم تقریباً از سال ۸۲ در جریان کارهای ستاد استهلال قرار گرفتم و از قبل آن اطلاعی ندارم؛ امّا از سال ۸۲، رهبر انقلاب فرمودند: گروه‌هایی برای استهلال در جاهای مختلف کشور آموزش‌های نجومی لازم و کار با ابزار را یاد بگیرند. خاطرم هست که حدود ۱۵۰ نفر از جاهای مختلف کشور، به اردوگاهی در نزدیکی کرج برای سه روز دعوت شدند و آموزش دیدند.

□ امسال به‌طور مشخص، برای استهلال ماه مبارک رمضان و عید سعید فطر چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
  حدود صد گروه در استان‌های مختلف کشور برای دیدن هلال ماه مبارک رمضان و شوّال اقدام می‌کنند. البته تعداد گروه‌ها از این هم بیشتر بود؛ ولی ستاد تصمیم گرفت، از گروه‌هایی که سوابق و تجربه‌های بهتر و بیشتری دارند، استفاده کند؛ چون بعضی مواقع تا دویست گروه هم اقدام می‌کردند. داشتن صد گروه که با کیفیت خوب، کفایت می‌کند؛ چون با پراکندگی که در کشور دارند، شانس رؤیت بالا می‌رود. قاعده هم این است که در همه‌ ماه‌ها استهلال انجام می‌گیرد و شاید بعضی از مردم ندانند که این کار انجام می‌شود؛ چون خبر استهلال فقط در ماه رمضان و شوّال گفته می‌شود و مردم فکر می‌کنند که فقط در این دو ماه این کار انجام می‌گیرد؛ درحالی‌که برای همه‌ ماه‌های قمری استهلال انجام می‌گیرد. نتایج آن هم در پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبر انقلاب در بخش مباحث شرعی و استهلال می‌آید. در بعضی مواقع هم، همان شبی که استهلال انجام می‌شود، گزارشش روی سایت قرار می‌گیرد. گزارش‌ها هم برای همه‌ ماه‌ها کاملاً قابل دسترسی است؛ ولی ماه رمضان و شوّال به‌لحاظ واجب‌ بودن روزه در ماه رمضان و حرام ‌بودن روزه در عید فطر، حساسیت بیشتری دارند و مردم هم پیگیر آن هستند.

□ فرآیند و ترکیب گروه‌های ستاد استهلال به چه صورت است؟ افراد به احکام شرعی و مباحث نجومی تسلّط دارند، یا صرفاً رؤیت انجام و جمع‌بندی می‌شود؟
  ما الحمدللّه در گروه‌ها افرادی داریم که هم اطلاعات نجومی و هم اطلاعات فقهی لازم را دارند. در بعضی از گروه‌ها هم افرادی هستند که اطلاعات نجومی دارند؛ ولی به آن معنا اطلاعات فقهی دقیقی ندارند یا بعضی از افراد هم اطلاعات فقهی و دینی خوبی دارند؛ ولی اطلاعات نجومی ندارند. گروه‌های مرتبط با ستاد استهلال، پنج‌نفره هستند.

□ گروه‌ها از چه ابزاری برای استهلال ماه استفاده می‌‌کنند؟
  همه‌ گروه‌ها حداقل دارای دوربین دوچشمی هستند. به قول مردم، دوربین‌های دوچشمی همان دوربین‌های شکاری ساده‌ای است که روی دست گرفته می‌شود. بعضی از دوربین‌ها هم قوی‌تر و سنگین‌وزن‌ترند که روی سه پایه قرار می‌گیرند. تقریباً طبق آمار، حدود نیمی از گروه‌ها از تلسکوپ استفاده می‌کنند؛ البته استفاده از تلسکوپ، اطلاعات و توانمندی‌های بیشتری می‌خواهد.

□ کیفیت جمع‌بندی گزارش‌های رؤیت هلال به چه شکل است؟
ما دو نوع ارائه و ارسال گزارش داریم؛ یک‌نوع به‌صورت متمرکز است و در استانی که گروه‌های مختلف، استهلال می‌کنند، گزارش‌ها را به رابط ستاد استهلال در استان می‌فرستند و آن شخص همه را به دفتر ستاد استهلال در تهران ارسال می‌کند. نوع دیگر اینکه وقتی مردم خودشان هلال را می‌بینند، با ستاد استهلال تماس می‌گیرند و گزارش‌ استهلال را می‌دهند. این مورد بیشتر صورت می‌گیرد؛ امّا کار مهمی که ما در این‌باره انجام می‌دهیم، با افرادی که گزارش رؤیت را ارسال می‌کنند، صحبت می‌کنیم و سؤالات فنی می‌پرسیم. مثلاً افرادی که هلال را دیدند، چند نفر بودند و هلال را چه مدتی دیدند، یا مطمئن‌ هستند که هلال را دیده‌اند یا نه؛ چون هیجانات بالاست و همه دنبال دیدن هلال باریک ماه هستند و ممکن است، گاهی چیزی به چشم بیاید که رؤیت واقعی نباشد.
گزارش‌ها به‌همین شکل ثبت و خدمت رهبر معظم انقلاب ارائه می‌شود؛ یعنی رئیس ستاد استهلال همه‌ گزارش‌های جمع‌بندی‌شده را خدمت ایشان می‌برد و اگر برایشان اطمینان حاصل شد که این مقدار به‌لحاظ شرعی کفایت و اطمینان‌آور است، به صداوسیما اعلام می‌شود که نتیجه‌ را اطلاع‌رسانی کند.

□ در طول این سال‌ها، رهبر انقلاب چه دلالت‌ها، راهنمایی‌ها و ارشاداتی در جهت بهبود فرآیند استهلال ماه داشتند؟
  رهبر انقلاب همیشه سعی‌شان بر این بوده که گزارش‌های ما با دقت ثبت شود؛ حتی بعضی از گزارش‌ها را فرمودند که بیشتر روی‌شان کار شود؛ خصوصاً در جاهایی که گزارش‌ها کم بوده است؛ معمولاً هم وقتی کارشناسان در رؤیت هلال ماه تردیدی نداشتند، ایشان گزارش را می‌پذیرفتند.