منیة الطالبین فی تفسیر القرآن المبین
شیوه حضرت آیتالله سبحانی در این تفسیر به این صورت است که آیه یا آیات مورد نظر را آورده؛ نخست به تبیین معنای واژگان و لغات نیازمند به شرح و توضیح میپردازند و آنگاه تفسیر آنها را ذکر میکنند.
به گزارش خبرگزاری حوزه، با الهام از حدیث متواتر ثقلین و سنت روشن و محکم پیامبر اکرم(ص) و ائمه هدی(ع) بود که شیخالطائفه طوسی در کارنامه فاخر و جامع علمی خود، «تفسیر تبیان» را هم داشته است؛ تفسیری که پایه و اساس تفسیر گرانقدر «مجمعالبیان» گردید که بسان تکستارهای در فکر و فرهنگ شیعی تا پیش از پدید آمدن «المیزان» میدرخشید.
«منیة الطالبین فی تفسیر القرآن المبین»، از جدیدترین تفاسیری است که به قلم یکی از عالمان بزرگ عصر نوشته شده و انتشار آن در شرف اتمام است.
آیتاللهالعظمی سبحانی در عمر بابرکت بیش از ۹۰ ساله خود که ۷۵ سال آن در حوزه علمیه قم به تحصیل، تدریس، تحقیق و تألیف سپری گردیده، مورخی سیرهپژوه، متکلم، فقیهی اصولی و مفسری پرتلاش هستند که آثار تألیفی ایشان تنوع و تکثر فوقالعادهای دارند.
حضرت آیتالله سبحانی گرچه در سالیان گذشته علاوه بر تکنگاریها، به تفسیر بعضی از سورههای قرآن موفق شده بودند و تفسیر موضوعی «منشور جاوید» - به فارسی - و «مفاهیم القرآن» - به عربی - هرکدام را در ده جلد نوشته و به جامعه اسلامی عرضه نموده بودند، در یک دهه گذشته و از سال ۱۳۹۱، یک دوره تفسیر ترتیبی قرآن کریم را با نام «منیة الطالبین فی تفسیر القرآن الکریم» به پیروان قرآن و هدایتجویان از معجزه جاودانه رسول خاتم(ص) تقدیم نمودهاند. این تفسیر را میشود جدیدترین تفسیر نوشتهشده بهقلم عالمان بزرگ شیعی قلمداد کرد که پس از تفسیر نمونه، تفسیر من وحیالقرآن و تفسیر تسنیم، نوشته شده است؛ تفسیری ترتیبی که دربردارنده تفسیر همه سورههای قرآن است.
این تفسیر جدید، انتشاری متفاوت از دیگر تفاسیر داشته است؛ مفسرانی که قرآن کریم را بهترتیب سور آن تفسیر میکنند، جلد اول تفسیرشان تفسیر سوره حمد و سوره بقره میباشد؛ البته با مقدمهای که در آن به رویکرد و روش خود اشاره میکنند؛ اما آیتالله سبحانی تفسیر منیة الطالبین خود را از جزء آخر قرآن آغاز کردند و جلد سی این تفسیر به تفسیر و تبیین سورههای نبأ تا ناس اختصاص یافته و بههمین صورت جلدهای ۲۹، ۲۸، ۲۷ و... ، بهتدریج انتشار یافته است.
ایشان در نظر داشتند که هر جلدی از تفسیرشان یک جزء از قرآن را در بر داشته باشد که البته اندکی این محاسبه محقق نگردید و در نتیجه تفسیر سوره فاتحه تا سوره ناس، ۲۸ جلد را به خود اختصاص داده که با دو جلد مقدمه، سی جلد میشود. جلد ۳۰ این تفسیر که قبل از همه جلدها منتشر شد، در سال ۱۳۹۱ انتشار یافت و مفسر در آن به تفسیر مفصل سورههای جزء آخر قرآن پرداخت و این خود یک تفاوت مهم تفسیر منیة الطالبین با دیگر تفاسیر ترتیبی قرآن است؛ چون نوعاً تفاسیر، در اواخر قرآن به اختصار و با ارجاع به مباحث گذشته بیان میشوند و سور این جزء، مورد تفسیر تفصیلی قرار نمیگیرند.
مفسر در مقدمه کوتاه جلد ۳۰ آرزو کرده است: «این تفسیر خوانندگان گرامی را در فهم معانی و اسرار قرآن و معرفت مفاهیم و احکام کلام الهی و ادراک مقاصد و آیات کلامالله کمک کند»؛ چنانکه انگیزه خود در نوشتن این تفسیر را تلاش برای تقدیم تفسیر جامع و آسان دانست تا «احتیاجات مدرسان و مبلغان را در درسها و بحثها برای توضیح و روشن کردن آیات کریمه قرآن تأمین نمایند و اینک پس از تقریباً ده سال، جلد سوم این تفسیر که در بردارنده تفسیر سوره فاتحه و تفسیر ۱۰۵ آیه سوره بقره میباشد، به عموم قرآندوستان تقدیم گردیده و دو جلد باقیمانده یعنی جلدهای چهارم و پنجم این تفسیر، طبعاً در دست نهاییسازی و انتشار است که امید است، در این آغازین سال قرن جدید به زیور طبع آراسته گردند.
جلدهای ۱ و ۲ این تفسیر در حجم و صفحات کمتر از جلدهای تفسیری، به «علوم قرآن» اختصاص یافته و از جلد ۳ تا جلد ۳۰ یعنی ۲۸ جلد، به تفسیر ترتیبی تمامی سور قرآن کریم اختصاص یافته است. مفسر در این تفسیر بنا بر تألیف و پدید آوردن تفسیری جامع دارد که هم از «صفات علمی و ادبی»، برخوردار است و هم در بردارنده مباحث «کلامی، عقایدی، تاریخی و روائی» میباشد.
مفسر در پایان جلد سوم و جدیدالانتشار، بهتناسب آیه ۲۳ و ۲۴ سوره بقره که در آن با منکران و مخالفان قرآن تحدی صورت گرفته است، رساله مفصل از پیش نوشتهشده خود درباره «اعجاز قرآن و ارکان و شواهد آن»، را ضمیمه کرده و بهتناسب بحث پررنگ اعجاز قرآن در این جلد، در مقدمه این جلد مینویسد: «از آنجایی که رسالت محمدیه، رسالت جاودانه و پایدار تا قیامت میباشد؛ چراکه خداوند با آن باب نبوت و وحی آسمانی را خاتمه داده، همین خود میطلبید که رسالت حضرت ختمی مرتبت مقرونبه معجزه جاودانهای باشد که بهرغم گذشت نسلها، درخشان و نورانی باقی باشد تا بر صدق دعوت و رسالت پیامبر اکرم(ص) دلالت کند؛ در نتیجه خداوند پیامبر خویش را به برترین معجزه تأیید نمود که همانا «قرآن مبین» میباشد.
حضرت آیتالله سبحانی در این مقدمه یادآور میشود، تفاسیری که علمای اسلام نوشتهاند، هم فراوان است و هم از تنوع و گوناگونی برخوردار میباشند و هر مفسری با رویکرد خاص خود، به یک بعد از ابعاد قرآن توجه کرده است؛ بعضی با رویکرد لغوی کوشیدند مفاد قرآن را روشن کنند، بعضی هم با رویکرد تاریخی کوشیدند، قصص قرآن را توضیح دهند و...؛ اما مفسر تفسیر «منیة الطالبین فی تفسیر القرآن المبین» کوشیده است، از زوایای مختلف و ابعاد گوناگون، بحثهای مختلفی را با تلاش فراوان گرد آورد و قضاوت درباره آن را به خوانندگان گرامی واگذارد؛ اگرچه رویکرد کلامی در این تفسیر، خود را بهصورت پررنگ نشان میدهد.
شیوه حضرت آیتالله سبحانی در این تفسیر بدین صورت است که آیه یا آیات مورد نظر را آورده؛ نخست به تبیین معنای واژگان و لغات نیازمند به شرح و توضیح میپردازند، آنگاه تفسیر آنها را ذکر میکنند و از آنها با عناوین: «المفردات» و «التفسیر» نام میبرند. توجه به تفسیر المیزان علامه طباطبایی و نیز تفسیر التحریر والتنویر ابنعاشور تونسی و تفسیر کبیر فخر رازی بیشتر مورد توجه مفسر منیة الطالبین میباشد.
- حمایت کامل حوزههای علمیه و روحانیت از اقدام غرورآفرین علیه رژیم صهیونیستی
- بیانیه جامعه مدرسین حوزه به مناسبت روز قدس / فریادهای خشم را نثار ستمگران کنید
- حوزه علمیه قم برگهای درخشانی به پرونده حوزههای علمیه اضافه کرد / نیاز عموم مردم و نخبگان تأمین شود
- سیزدهمین اجلاسیه خبرگان رهبری به کار خود پایان داد/جمهوری اسلامی نشان داد یک الگوی تمام عیار مردمسالاری دینی است
- حمایت کامل حوزههای علمیه و روحانیت از اقدام غرورآفرین علیه رژیم صهیونیستی
- بیانیه جامعه مدرسین حوزه به مناسبت روز قدس / فریادهای خشم را نثار ستمگران کنید
- حوزه علمیه قم برگهای درخشانی به پرونده حوزههای علمیه اضافه کرد / نیاز عموم مردم و نخبگان تأمین شود
- سیزدهمین اجلاسیه خبرگان رهبری به کار خود پایان داد/جمهوری اسلامی نشان داد یک الگوی تمام عیار مردمسالاری دینی است