آیت‌الله تألهی همدانی(ره)

امام علی(ع) می‌فرماید: «الدنیا دار ممرّ؛ لا دار مقرّ؛ (نهج‌البلاغه حکمت/133) این دنیای فانی گذرگاهی است و «نماند مرد عاقل در گذرگاه!» دنیا چون بقا ندارد، لاجرم بها ندارد.
بدان که قیمت هر کس به‌حسب چیزی است که به آن علاقه‌مند است؛ اگر مورد علاقه‌اش معرفت و محبت به خدای تعالی و دوستان خدا باشد که برای همین هم خلق شده است، خوشا به حالش و اگر هدفش خوردن و خوابیدن و شهوت‌رانی و خوشگذرانی باشد، ارزشی ندارد و حیوان است؛ بلکه از حیوان به‌مراتب پست‌تر است.

 

  دنیادوستی
محبت به دنیا منشأ و سرچشمه هر گناه است. در روایتی از امام صادق(ع) شخص حریص به دنیا، به کرم ابریشم تشبیه شده که هرچه بیشتر ابریشم را بر خود می‌پیچد، راه بیرون شدنش دورتر و بسته‌تر می‌شود تا این‌که از غم و اندوه می‌میرد. این‌که فرمودند: از دنیا و طالبان دنیا برحذر باشید، جهتش آن است که اهل دنیا فاسد و مفسد و ضالّ و مضلّ‌اند.
این نکته قابل تذکر است که طلا، نقره، زن، فرزند، خوردن، پوشیدن، خوابیدن و کسب و کار، همه لازمه زندگی دنیاست و طالب آخرت برای ساختن آخرت خود به آن‌ها محتاج است؛ لکن مواظب باشید! اموال و اولاد، شما را از خدا دور نکند. تمام ظلم‌هایی که به خاندان محمد و آلش(ع) رسیده، از دنیاپرستان و اسیران دنیا بوده است. خدا نکند محبت به دنیا و ریاست دنیوی در سر کسی بیفتد، ریاست و سلطنت چندروزه کر و کور می‌کند. همین هوای ریاست بر عمربن سعد غالب شد که فرزند پیغمبر(ص) را شهید کرد.
در وصایای پیغمبر(ص) به علی(ع) آمده است: «یا علی! شرّالناس من باع آخرته بدنیاه و شر من ذلک، من باع آخرته بدنیا غیره؛ (الفقیه 4/352) و از مصادیق این روایت همین عمربن سعد است.

 

  لزوم دنیاگریزی
ای برادر! این‌قدر دنیاپرست نباش! این‌قدر حرص دنیا نداشته باش! بترس از خدا! بترس از بلا! بترس از عذاب! دنیا این‌قدر ارزش ندارد و خواهی مرد و مسئول هستی. فکر آن روز هم باش! نظم معاش خود را طوری بخواه که امر معاد را مختل نکند.
محبت دنیا و پافشاری در شهوات، حجاب است و از شناگری در دریای معرفت جلوگیری می‌کند. شخص دنیاپرست که دلش از محبت مریض و فاسد شده، از عبادت لذت نمی‌برد و حلاوت آن را نمی‌چشد. لذت عبادت را کسانی می‌چشند که در دنیا زهد ورزیدند.

 

 دنیای ممدوح
دنیا به اعتبار این‌که مزرعةالآخره و متجر اولیاءالله است، دارای محاسن پرشماری است. باید اسباب نجات و ترقی آن عالم را در این دنیا تهیه کرد. اگر دنیا نباشد، آخرت به دست نمی‌آید، دنیا وسیله آبادی آخرت است.
مولانا امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «انما لک من دنیاک ما اصلحت به مثواک؛ همانا بهره تو از دنیایت، آن‌قدر است که با آن آخرتت را اصلاح کنی! (تحف‌العقول /82)
در نصایح لقمان به فرزندش آمده که ای پسرم! از دنیا به‌اندازه کفایت بردار و به‌گونه‌ای در آن وارد نشو که به آخرتت زیان زند و آن را طوری هم ترک نکن که سربار مردم شوی!
ما در دنیا میهمانیم و میهمان دیر یا زود باید به خانه خودش مراجعت کند و اگر بیرون نرود، بیرونش می‌کنند. عقلا به هیچ‌وجه به دنیا و لذات دنیوی اعتنا ندارند و زندگی حقیقی برای آن‌ها زندگی آخرت است.
منبع: اسرار سلوک