حضرت فاطمه معصومه(س)، کریمه اهل‌بیت(ع)، جایگاهی رفیع در میان عالمان و عارفان شیعه دارد. بزرگان دینی همچون ملاصدرا، آیات عظام گلپایگانی، مرعشی نجفی و علامه طباطبایی(ره)، همواره از برکات معنوی و شفاعت ایشان بهره می‌بردند. نقل‌ها حاکی از آن است که حل مشکلات علمی، هدایت‌های الهی، و شفای بیماری‌ها، از الطاف ویژه این بانوی بزرگوار است. همچنین، امام صادق(ع) فرموده‌اند: شفاعت او همه شیعیان را به بهشت می‌رساند. این نوشتار، برگی از دفتر کرامات و مقام والای حضرت معصومه(س) را از زبان عالمان شیعه بازگو می‌کند.

  توسل ملاصدرا به بانوی قم(س)
صدرالدین شیرازی معروف به ملاصدرا، فیلسوف بزرگ اسلام و بنیان‌گذار حکمت متعالیه در کتاب مهم اسفار اربعه- که آن را هنگام سکونت در روستای کهک قم، به رشته تحریر درآورده- می‌گوید: «وقتی شبهه‌ای برایم پیش می‌آمد، کنار قبر حضرت معصومه(س) در قم می‌آمدم و از آن بانو استمداد می‌کردم و شبهه فلسفی من حل می‌شد.» ۱

  علت هجرت خاندان آیت‌الله ‌العظمی مرعشی نجفی(قد)
به قمیکی از شاگردان آیت‌الله مرعشی(ره) نقل می‌کند: ایشان دلیل هجرت به قم و اقامت در این شهر را چنین بیان می‌کرد: پدرم آقا سیدمحمود مرعشی(ره) که از زاهدان و عابدان روزگار بود، ختم مجربی را انتخاب و چهل شب بر خواندن آن مداومت کرد تا شاید خداوند به طریقی قبر شریف حضرت زهرا(س) را به وی نشان دهد. در عالم رؤیا به محضر مقدّس امام صادق و یا امام باقر(ع) مشرّف می‌شود. از او می‌پرسند: «چه می‌خواهی؟» عرض می‌کند: «می خواهم بدانم قبر حضرت فاطمه زهرا(س) در کجاست تا آن را زیارت کنم.» حضرت می‌فرمایند:«نمی‌توانم برخلاف وصیّت، قبرش را مشخّص کنم؛ علیک بکریمة اهل‌البیت(ع)؛ به دامن کریمه اهل‌بیت چنگ بزن»؛ زیرا خدا جلال و جبروت حضرت فاطمه(س) را به حضرت معصومه(س) عنایت فرموده است. هرکس بخواهد ثواب زیارت حضرت زهرا(س) را درک کند، باید به زیارت فاطمه معصومه(س) برود.» آیت‌الله مرعشی نجفی(ره) گفتند: «پدرم مرا سفارش می‌کرد، من قادر به زیارت ایشان نیستم؛ امّا تو این کار را انجام بده. پس من به‌همین سبب از نجف برای زیارت امام هشتم و فاطمه معصومه(س) به قم آمدم و به‌اصرار مؤسس حوزه علمیه قم، آیت‌اللّه حائری یزدی در آنجا ماندگار شدم.»2
در ضمن، حضرت آیت‌اللّه مرعشی نجفی(ره) در وصایای خویش گفتند: «پس از مرگم، جنازه‌ام را روبه‌روی مرقد مطهر حضرت معصومه(س) قرار بدهید. یک سر عمامه‌ام را به ضریح مطهّر و سر دیگر آن را به تابوت ببندید و در این هنگام، مصیبت مولایم حسین مظلوم و اهل‌بیتش(ع) را بخوانید.»

  افطار روزه با بوسه بر ضریح بانوی کرامت(س)
حضرت آیت‌اللّه سید محمدحسین طباطبایی(ره) علامه، فیلسوف و عارف نامی و مفسّر برجسته قرآن، در ماه مبارک رمضان پیش از افطار به حرم ملکوتی کریمه اهل‌بیت(ع) حضرت فاطمه معصومه(س) مشرّف می‌شد و با بوسه بر ضریح آن حضرت، روزه خود را می‌گشود.۳

  توصیه هیشگی به عرض ادب خالصانه به دختر موسی‌بن جعفر(س)
حضرت آیت‌اللّه گلپایگانی(ره) در توصیه‌های خویش به طلاب، به ارتباط مداوم با ائمه اطهار(ع) و امام زمان(عج)، قرائت قرآن کریم و ادعیه معتبر و عرض ادب خالصانه به دختر موسی‌بن جعفر(س) سفارش می‌کردند. همچنین ایشان خود چنان به این کار علاقه‌مند بودند که در حال کسالت که نتوانسته بودند به حرم بی‌بی(س) مشرّف شوند، بارها گریه می‌کردند و در یکی از سال‌های اواخر عمر شریف‌شان که ایام تابستان بنا بود، برای رفع کسالت‌شان به جاسب در اطراف قم - که محیط خوش‌آب‌و‌هوایی دارد - بروند، با اینکه کسالت و خستگی ایشان شدید شده بود، با این حال گفتند: «اول به حرم مشرّف می‌شوم و از آنجا به جاسب می‌رویم.» بعضی از نزدیکان ایشان عرض کردند: «حال شما مساعد نیست و همچنان که ماشین از کنار حرم می‌رود، شما از داخل ماشین سلام بکنید!»؛ ولی معظم‌له نپذیرفتند و بالأخره با همان حالت به حرم رفتند؛ درحالی‌که بعد از پایان زیارت، نتوانستند مسافت کوتاه مابین داخل حرم تا کنار خیابان موزه را راه بیایند؛ از این‌رو برایشان در نزدیکی در خروجی مسجد موزه صندلی گذاشتند و بعد از مختصر استراحتی، ایشان را نزدیک ماشین آوردند و سوار کردند.4

  ماجرای توسل آیت‌الله‌العظمی فاضل لنکرانی(ره) به حضرت فاطمه معصومه(س)
حضرت آیت‌اللّه محمد فاضل لنکرانی(ره) درباره ارتباط خود با حضرت معصومه(س) چنین می‌گوید: روزی به حرم مشرّف شدم و بعد از زیارت عرض کردم: «عمه‌جان! - ایشان از طرف مادر، عمه و محرم من هستند- من امروز هیچ حاجتی مثل پول و منزل و غیره ندارم، فقط عنایتی فرمایید و مرا در فهم آیه تطهیر یاری کنید تا بتوانم، آن را درست بفهمم و بنویسم و حل مشکل کنم.» ایشان در ادامه بیان کرده‌اند که بعد از این ماجرا، شروع کردم به نوشتن آیه تطهیر و به‌برکت حضرت، مسائل و مطالبی برایم روشن شد که اگر پنجاه سال دیگر درس می‌خواندم، آن مطالب برایم روشن نمی‎شد. ۵

  تأسیس حوزه علمیه قم؛ هدایت الهی در سایه عنایت حضرت معصومه(س)
آمدن آیت‎اللّه‌العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری(ره)، مؤسس حوزه علمیه، به قم و عزم برای اقامت در آن شهر، بر اثر استخاره‌ای بود که در کنار حرم فاطمه معصومه(س) و با توسّل به آن حضرت انجام دادند. در‌نتیجه آیه‌ای می‌آید که ایشان را به ماندن و جمع‌کردن علما و فضلا موظّف می‌کند. خلاصه در آن جریان، هدایت ویژه‌ای در پرتو عنایت آن‌حضرت شامل حال ایشان می‌شود.۶

  تأثیر کرامت حضرت معصومه(س) در انتقال آیت‌الله‌العظمی بروجردی(قد) به قم
درباره اقامت آیت‎اللّه بروجردی در قم نیز، می‌توان به توجه حضرت معصومه(س) اشاره کرد؛ بدین ترتیب که ایشان در اواخر سال ۱۳۶۳ قمری به بیماری، مبتلا و بنا می‌شود در تهران جراحی کنند. هنگامی که برای معالجه از بروجرد خارج می‌شوند، وضع مزاج‌شان رضایت‌بخش نبود و تقریباً در بیهوشی به سر می‌بردند تا اینکه یک مرتبه در دل شب، چشم می‌گشایند و چراغ‎های قم را مشاهده می‌کنند. از همراهان می‌پرسند: «اینجا کجاست؟» عرض می‌کنند: «قم است.» جذبه روحانی و کششی معنوی، ایشان را به خود مشغول می‌کند و تصمیم می‌گیرند پس از بهبودی، بقیّه عمر را در این آستان مقدّس بگذرانند و بالأخره ایشان به‌برکت حضرت فاطمه معصومه(س) شفا می‌یابند. سپس به قم می‌آیند و آن تحوّل عظیم علمی و فرهنگی را در حوزه پدید می‌آورند.7

  مقام شفاعت حضرت معصومه(س)در وانفسای قیامت که هر انسانی در جستجوی یک پناهگاه و ریسمان برای نجات خود است و دنبال راه گریزی می‌گردد، روزی که به‌سبب عظمت آن: [یجْعَلُ الْوِلْدانَ شِیباً]؛ روزی که بچه‌ها را هم پیر می‌کند (مزمل/۱۷) و روزی که [وَلا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ عِنْدَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ]؛ هیچ شفاعتی نزد او جز برای کسانی که اذن داده‌اند، سودی ندارد (سبأ/۲۳)، شخصیتی دارای مقام شفاعت اهل قیامت باشد، بی‌شک بر عظمت و مقام والای او دلالت دارد.
حضرت فاطمه معصومه(س) بعد از حضرت فاطمه زهرا(س)، دومین زنی است که بنا به فرمایش اهل‌بیت(ع) مقام شفاعت دارد. یکی از این فرمایشات، این سخن امام صادق(ع) است: «زنی از فرزندان من (در قم) از دنیا می‌رود که نامش فاطمه است و با شفاعت او، همه شیعیان وارد بهشت می‌شوند.» ۸
در زیارت‌نامه حضرت فاطمه معصومه(س)- که از زبان امام رضا(ع) بیان شده - آمده است: «یا فاطمةُ اشفعی لی فی الجَنةِ»؛ علّت این شفاعت چنین بیان شده است: «فَانَّ لکِ عندالله شأناً مِنَ الشّأن.»۹ شاید مراد حضرت از شأن، رابطه‌ای از رابطه‌هایی است که اولیای خداوند با ذات مقدس ربوبی داشتند. این بانوی جلیل‌القدر هم از سنخ همان رابطه‌ها را دارد.10
درواقع، شفاعت حضرت معصومه(س) نسبت به ما، همچون مجاورت نور با ماست. تنها زنگار دل است که موجب می‌شود، مجاورت آن را درک نکنیم و از آن محروم بمانیم.11
..............................................
   پی‌نوشت‌ها
​​​​​​​۱. فوائدالرضویه، شیخ عباس قمی(ره)، ص ۳۷۹؛
۲. فروغ کوثر، ص ۵۸؛
۳. بارگاه فاطمه معصومه(س) تجلی‌گاه فاطمه زهرا(س)، سیدجعفر میرعظیمی، ص ۱۱۹؛
۴. خورشید آسمان فقاهت و مرجعیّت، ص ۱90-۱89؛
۵. بارگاه فاطمه معصومه(س) تجلی‌گاه فاطمه زهر(س)ا، سیدجعفر میرعظیمی، ص۱۲۱؛
۶. بانوی کرامت(س)، ص ۱۱۵؛
۷. همان، ص۱۱۸؛
۸. مجالس المؤمنین، قاضی نورالله شوشتری (تستری)(ره)، ج ۱، ص ۸۳؛ بحارالانوار، محمدباقر مجلسی، دار احیاءالتراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ق، ج ۶۰، ص ۲۲۸، ح ۵۹؛
۹. زیارت‌نامه حضرت معصومه(س): بحارالانوار، ج۱۰۲، ص ۲۶۶؛
۱۰. از سخنان شیخ علی‌پناه اشتهاردی. نقل در: بارگاه حضرت معصومه(س) تجلّی‌گاه فاطمه زهرا(س)، ص۱۲۲.
۱۱. قسمتی از سخنرانی آیت‌الله فاطمی‌نیا(ره)، تاریخ ۳/۲/۷۲؛ نقل در: ماهنامه کوثر، سال اول، ش ۱، ص۶۳.