در آستانه هر انتخابات با تبلیغات گسترده رسانهای دشمنان برای مأیوس کردن مردم از شرکت در انتخابات از یکسو و وجود برخی عوامل مأیوسکننده در داخل همچون برخی وعدههای عملنشده، مشکلات اقتصادی و عملکرد ضعیف برخی مسئولان از سوی دیگر، شاهد تشکیکها و ابهاماتی در ضرورت شرکت در انتخابات و بیاثر بودن آن هستیم که از اینرو بازخوانی دلایل اهمیت شرکت در انتخابات و تأثیر آن، میتواند راهگشا باشد. ضرورت و اهمیت شرکت در انتخابات مبتنی بر پشتوانه عقلی و منطقی روشنی است که به مهمترین محورهای آن اشاره میکنیم:
اهمیت دادن به سرنوشت کشور و اعمال حق مشارکت سیاسی انتخابات نشانه اهمیت دادن به سرنوشت کشور و حق مشارکت در اداره کشور و مظهر مردمسالاری است. اهمیت دادن به سرنوشت کشور و دفاع از حق مشارکت خود و حل مشکلات، ایجاب میکند که در انتخابات شرکت کنیم. نمیتوان مدعی علاقه به کشور و وطن بود؛ امّا نسبت به آینده آن بیتفاوت بود؟ نمیتوان از مردمسالاری و حق مردم سخن گفت؛ اما از آن استفاده نکرد و بعد نسبت به نادیده گرفتن حقوق خود معترض شد؟ اگر ما خود برای حق خودمان احترام و اهمیت قائل نشویم و نسبت به آن کوتاهی کنیم، چطور انتظار داریم که دیگران به حقوق ما اهمیت دهند؟ اگر امروز در انتخابات حضور پیدا نکنیم، آیا میتوانیم فردا از حقوق خود دفاع کنیم؟ به ما نخواهند گفت، اگر آینده و سرنوشت کشور و حق خود برای شما اهمیت داشت، چرا از این حق در زمان لازم در راستای تغییر و تحول استفاده نکردید؟ شرکت در انتخابات تنها یک وظیفه و تکلیف اجتماعی نیست؛ بلکه مشارکت در انتخابات و تعیین سرنوشت، یک حق است و ویژگی هر حقّی این است که صاحب حق باید از آن دفاع کرده و در پی احقاق و استیفای آن باشد. حضور و مشارکت در انتخابات، گامی در راستای مطالبه و دفاع از حقّ مسلّمی است که هر ایرانی فارغ از هر دین و اعتقادی حتی اگر تعلق خاطری به نظام نداشته باشد، نسبت به سرنوشت کشور داراست؛ بدیهی است حساب عده معدودی که دم از وطنپرستی میزنند؛ امّا در مواقع لزوم در عمل خلاف آن را نشان میدهند، از حساب توده مردم که نشان دادهاند، با وجود همه مشکلات و کمبودها و فشارها، در همه صحنههای دفاع از کشور حضور آگاهانه داشته، جداست. عده معدودی بهدلیل اعتقاد نداشتن به نظام، شرکت در انتخابات را موجب تقویت نظام دانسته؛ از آنرو در انتخابات شرکت نمیکنند و ممکن است، دیگران را نیز به عدم حضور در انتخابات ترغیب نمایند. این افراد که برای آینده و سرنوشت کشور اهمیتی قائل نیستند و برای آنها مهم نیست که دیگران برای سرنوشت کشور ما تصمیم بگیرند و یا بهدلیل ضدیت با دین و ارزشهای اسلامی، مخالف نظام هستند، مخاطب ما نیستند و آنها را به وجدان خود ارجاع میدهیم که چگونه خود را ایرانی میدانند؛ امّا برای آینده کشورشان اهمیتی قائل نیستند؟ روی سخن با کسانی است که شاید معتقد به نظام نباشند؛ امّا برای ایران و ایرانی اهمیت و ارزش قائل هستند. آیا با حاضر نشدن در انتخابات، تغییر مثبتی بهنفع کشور و مردم رقم خواهد خورد؟ کسی که برای کشور و آینده آن اهمیت قائل است، نمیتواند نسبت به انتخابات بیتفاوت باشد؛ مگر نه اینکه ما باید خود برای آینده کشور تصمیم بگیریم. آیا خواهیم پذیرفت که دیگران برای ما تصمیمگیری کنند یا سرنوشت کشور را به دیگران بسپاریم؟! حضور پیدا نکردن در انتخابات بهمعنای خالی کردن صحنه بهنفع بدخواهان و دشمنان نظام بوده و نتیجه آن، انگیزه بخشیدن به دشمن، به طمع انداختن و جری نمودن آنان در دشمنی با ما خواهد بود. امروز شاهدیم که چگونه قدرتهای غربی در برابر حق طبیعی کشورمان در برخورداری از فناوری صلحآمیز هستهای با وجود همه اقدامات اعتمادساز، ایستادگی نموده و کارشکنی میکنند و حتی به برجامی که حاصل مذاکرات طولانی در این زمینه است، پایبند نبوده و به تعهدات خود عمل نکردند. روشن است که حضور پرشور مردم در انتخابات این پیام روشن را برای این کشورها خواهد داشت که مردم پای منافع و حقوق خود ایستادهاند و فشارها و تهدیدها نمیتواند، آنها را از صحنه خارج نماید و حضور و مشارکت چشمگیر مردم در انتخابات موجب تجدید نظر آنان در سیاستهای خصمانه خود خواهد شد.
نقشآفرینی در تحولات و حل مشکلات کشور اگر کسی از وضعیت کنونی ناراحت است و خواهان تغییر و تحول در آن است، باید بداند که با شرکت نکردن در انتخابات مشکلی حل نخواهد شد؛ به هر حال چه ما در انتخابات شرکت کنیم و چه نکنیم، چه با مشارکت بالا و چه پایین انتخابات برگزار خواهد شد و مسئولان کشور مشخص خواهند شد و رأی و تصمیم و نظرشان بهصورت مستقیم و غیرمستقیم تکتک افراد جامعه را تحت تأثیر خویش قرار خواهد داد. اگر ما برای خود تصمیم نگیریم، دیگران برای ما تصمیم خواهند گرفت. از این رو بهترین راهکار این است که با مشارکت فعالانه از یک سو و انتخاب ناشی از بصیرت و آگاهی و نه از روی احساسات و علایق حزبی و وابستگی جناحی از سوی دیگر، بهترین گزینهها انتخاب شوند تا در نهایت افراد و نهادهای قوی و کارآمدی که دغدغه اصلیشان حل مشکلات مردم باشد، شکل گیرد؛ پس اگر خواهان تغییر در وضعیت کشور و حل مشکلات هستیم، باید در این زمینه به نقش خود عمل کنیم و بعد مطالبهگری داشته باشیم. این سنت الهی است که هر تغییری، نیازمند حرکت و تلاش است: [إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ]؛1 خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملّتی) را تغییر نمیدهد؛ مگر آنکه آنان آنچه را که در خودشان است، تغییر دهند.» بر این اساس، تغییر و اصلاح نابهسامانیها و حل مشکلات، نیازمند عمل و تلاش است و نقش و عمل مردم در این زمینه، با مشارکت و انتخاب صحیح تحقق پیدا میکند و زمینهساز روی کار آمدن افراد توانمند و کارآمد و تغییر وضعیت موجود خواهد شد. مگر نه این است که مشکلات کشور باید توسط خود ما حل شود. آیا این راهی بهجز انتخاب افراد کارآمد و شایسته دارد؟ آیا انتظار داریم، کسانی از بیرون کشور بیایند و مشکلات را حل کنند؟ وجود مشکلات و عملکرد ضعیف مسئولان نهتنها نباید موجب کاهش انگیزه برای حضور و مشارکت در انتخابات شود؛ بلکه باید انگیزه تغییر وضعیت موجود را در افراد بیشتر کند تا وضعیت بهوجودآمده را اصلاح نمایند. جریان انقلابی و همه دلسوزان کشور باید امید و انگیزه لازم را به مردم بدهند که راه حل منطقی حل مشکلات کشور، حضور پرشور آنان در انتخابات و انتخاب یک دولت کارآمد، ارزشی و انقلابی است که بتواند، با اتکا به ظرفیتهای فراوان کشور و با عزم جهادی و روحیه انقلابی مشکلات را برطرف نماید. مقام معظم رهبری فرمودند: « ما ...[در کشور] مشکلاتی داریم. ما مشکلات را باید مقایسه کنیم، با نقاط مثبتی که الآن در ما هست... دشمنان در تبلیغاتشان سعی میکنند، سایه یأس و ناامیدی و بحران را بیندازند بر روی حوادث کشور، مشکلات کوچک را چندبرابر بزرگ کنند؛ مشکلاتی که وجود ندارد، بیخود ملت را، کشور را متهم به آن کنند؛ آینده را تاریک نشان دهند، ملت را ناامید کنند؛ هدف دشمن این است. این ناامیدی از نظر آنها مقدمهای است برای از رونق انداختن انتخابات؛ شما باید بهعکس عمل کنید. عزیزان! جوانان! مسئولان! مبلّغان! کسانی که عرصه سخن گفتن با مردم در مقابل شماست! شما باید به عکس عمل کنید؛ به مردم امید دهید. این امید، امید واهی نیست؛ امید واقعی است.»2
حفظ و تقویت امنیت و اقتدار کشور برای امنیت امروز کشور مجاهدتها، تلاشها و ایثارهای فراوانی شده است و جوانهای عزیزی جان خود را فدا کردهاند که نمیتوان بهسادگی آن را نادیده گرفت و نسبت به آن بیتفاوت بود. اگر آن عزیزان با جان و ایثار خود، امنیت کشور را حفظ کردند، پاسداشت و قدردانی از این ایثار و مجاهدت ایجاب میکند که ما نیز سهم خود را نسبت به امنیت کشور ادا کنیم؛ یکی از جلوههای آن، حضور و مشارکت در انتخابات است که نماد اقتدار ملی و تقویت کشور است. از نتایج حضور و مشارکت مردم در انتخابات و بالا رفتن جنبه مقبولیت نظام این است که دشمنان را مأیوس نموده و از حجم توطئههای آنان میکاهد و انگیزه و جرأت پیگیری دشمنی را از آنها خواهد گرفت. انتخابات مظهر قدرت یک کشور است و کشوری که از این پشتوانه برخوردار باشد، در عرصه بینالمللی بهعنوانی کشوری قدرتمند شناخته میشود؛ هرچند در ظاهر به آن اعتراف نکنند و این مسأله در معادلات سایر کشورها با آن، تأثیرگذار خواهد بود. هرچه میزان مشارکت مردمی در انتخابات بالاتر باشد، زمینه مداخله دشمنان نیز کمتر خواهد شد و این مطلبی است که حتی بدخواهان نظام نیز، بدان اعتراف و اذعان دارند؛ چنانکه یکی از عناصر مخالف نظام در برنامهای در شبکه بیبیسی فارسی از مردم ایران درخواست کرد که یا در انتخابات مشارکت نکنند و یا اگر مشارکت هم کردند، در خیابانها به ابراز شادمانی نپردازند؛ چراکه اگر چنین اتفاقی رخ دهد، آنان در زمینه لابی کردن با کشورهای بیگانه برای تعیین نماینده ویژه برای بررسی مسائل حقوق بشری در ایران دچار مشکل خواهند شد؛ چراکه وقتی مشارکت مردم در انتخابات بالا باشد و مستندات آن نیز توسط نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در مجامع بینالمللی پخش شود، کشورهای دیگر بهویژه کشورهای غیرغربی، تمایل چندانی برای همراهی با کشورهای غربی، بهمنظور تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی ایران در امور حقوق بشری از خود نشان نمیدهند.3 شرکت پرشکوه مردم در انتخابات، عامل حفظ کشور و مصونیتآفرین در برابر توطئهها و آسیبهای پیش رو خواهد بود. همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند: «حضور شما[مردم] در پای صندوقهای رأی، بارزترین مظهر حضور مردمی است و این پشتوانه انقلاب و کشور است. کسانی که با اخبار سروکار دارند، میبینند که مراکز سیاسی دنیا از گوشه و کنار سر بلند میکنند و میگویند: ما نگران انتخابات ایران هستیم و مسائل انتخابات ایران را پیگیری میکنیم؛ این بههمین خاطر است. نگاه میکنند تا ببینند، آیا مردم در صحنه حضور دارند یا نه؛ اگر دارند، مثل گذشته نمیشود با این نظام کاری کرد؛ اگر حضور مردم ضعیف شود، آن وقت استنتاج میکنند که بین مردم و نظام فاصله افتاده است؛ در این صورت، راه را برای دخالت و سلطه و پنجه انداختنِ دوباره بر کشور هموار میبینند؛ از این جهت متوجّه انتخاباتند. پس اهمیت اوّلِ انتخابات بهخاطر این است که انتخابات سنگر کشور است؛ حضور مردم در پای صندوقهای رأی، مصونساز سرنوشت ملت و مردم است و دشمن را از تعرّض و تجاوز و پُررویىِ بیشتر باز میدارد.» 4 همچنین فرمودند: «حضور حداکثری در انتخابات بهدلیل نمایش اقتدار ملی و پشتوانه عظیم مردمی، خنثیکننده بسیاری از توطئهها و زمینهساز حل مشکلات کشور است... انتخاب حداکثری تضمینکننده امنیت، اقتدار و مصونیت کشور و مأیوسکننده دشمنان است و ضامن آینده کشور است. روشن است که اگر امنیت و اقتدار کشور و پشتوانه مردمی نظام ضعیف شود، دشمنان امید بیشتری برای ضربه زدن به نظام خواهند داشت. یک عدّهای کمین کردهاند که با عدم ورود مردم در عرصه انتخابات یا با تحریم انتخابات یا با سست کردنِ انتخابات... یک مچگیری از نظام جمهوری اسلامی بکنند؛ یک عدّهای کمین کردهاند. ملّت در مقابل این کمین کردههای نابکار، کارآمدیِ خودش را نشان داده است. امروز هم نشان خواهد داد. این حرف اوّل من و مهمترین حرف من در همه دورههای انتخابات بوده است، الآن هم هست؛ شرکت همگانی و بانشاط مردم.»5 اگر به دنبال رشد و رونق اقتصادی هم باشیم، باید بدانیم که رونق اقتصادی در هر کشوری به مؤلفههای مختلفی بستگی دارد که در رأس آنها امنیت است؛ زیرا در پرتو امنیت، بستر و زمینه رشد اقتصادی فراهم خواهد شد و امکان سرمایهگذاری و جذب سرمایههای لازم ایجاد میشود؛ از این جهت انتخابات در مسائل مختلف کشور تأثیرگذار است. مقام معظم رهبری همچنین فرمودند: «ملت عزیز ما در همه نقاط کشور این را بدانند؛ حضور گسترده آنها در پای صندوق رأی، در آینده کشور تأثیر دارد؛ در امنیت، در استقلال، در ثروت ملی، در اقتصاد، در همه مسائل مهم کشور تأثیر میگذارد.»6
انتخابات زمینهساز تحول و تغییرات مثبت در اداره کشور گاهی شنیده میشود که برخی میگویند هرکسی که روی کار بیاید، تفاوتی نخواهد داشت و تغییری در روند کشور و وضعیت ما ایجاد نمیشود، سؤال اینجاست؛ آیا در همه دورههای انتخابات مردم بهترینها را انتخاب کردهاند و نتیجهای به دست نیاوردهاند که نسبت به انتخابات مأیوس شوند یا آنکه تحت تأثیر برخی عوامل و وعده و وعیدها و به هر دلیل افرادی را برگزیدهاند که از توانمندی لازم برای انجام این مسئولیت سنگین برخوردار نبودهاند. بخش عمدهای از مشکلات اقتصادی امروز کشور به انتخاب خود ما باز میگردد و ناشی از عملکرد مسئولان، ضعف برنامهریزی، ضعفهای مدیریتی، نگاه نادرست در مدیریت اقتصادی و چشم دوختن به بیرون کشور و شیفتگی نسبت به الگوهای غربی و تلاش برای نسخهبرداری از آن و استفاده نکردن از ظرفیتهای داخلی کشور و ضعف روحیه انقلابی و جهادی است. مردم نمیتوانند نسبت به مبارزه با فساد و حل مشکلات کشور و پیشرفت اقتصادی و... دغدغه و مطالبه داشته باشند؛ امّا در هنگام انتخابات معیارهای دیگری را در نظر بگیرند و یا افرادی را انتخاب کنند که یا چنین دغدغههایی در آنها جدی نبوده و یا برنامه عملی مشخصی برای تحقق وعدههای خود نداشته باشند. مردم باید نسبت به این واقعیت آگاهی پیدا نمایند که نظام جمهوری اسلامی، با وجود مشکلات و ضعفهای مدیریتی و داخلی و دشمنیها و کارشکنیهای خارجی توانسته است، در مسیر پیشرفت گام برداشته و به دستاوردهای ارزندهای در عرصههای مختلف علمی، پزشکی، نانو، هوافضا، الکترونیک، هستهای و دفاعی دست یابد و آنگاه اهمیت پیشرفتهای بهدستآمده بیشتر نمایان میشود که توجه داشته باشیم، همه این پیشرفتها با وجود تحریمها، فشارها و مانع تراشیها به دست آمده است. بیتردید اگر همین نگاه و روحیه در عرصه اداره و مسائل اقتصادی و اجرایی کشور بهکار گرفته شود، مشکلات کشور را حل و پیشرفت را برای کشور به ارمغان خواهد آورد و این، جز با پشتیبانی و همراهی مردم و انتخاب صحیح آنها امکانپذیر نخواهد بود. مردم باید بدانند، راه نجات و رفع مشکلات کشور، از مسیر حضور در انتخابات میگذرد و با شرکت نکردن، هیچ مشکلی حل نمیشود. همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند: «علاج دردهای مُزمن کشور در پرشور بودن انتخابات و حضور عمومی مردم و بعد، انتخاب اصلح و شخصیت مناسب در انتخابات ریاست جمهوری است».7 .............................................. پینوشتها 1. رعد/ 11؛ 2. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، 25 اردیبهشت 1392؛ 3. دو «پیشنهاد تلخ» شیرین عبادی برای مردم ایران؛ farsnews.ir 4. بیانات در خطبههای نماز جمعه، 24بهمن1382؛ 5. بیانات در دیدار دستاندرکاران برگزاری انتخابات،30دی1394؛ 6. بیانات در دیدار زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی،1فروردین1392؛ 7. بیانات در دیدارتصویری جمعی از مردم آذربایجان شرقی، 29 بهمن1399.