محور این نوشتار مختصر یکی از بزرگترین شهدای انقلاب خمینی کبیر(ره) و به‌تعبیر مقام معظم رهبری، یکی از استوانه‌های انقلاب اسلامی است که در پیشبرد اهداف انقلاب نقشی چشم‌گیر و بی‌بدیل داشته است؛ اما با تأسف فراوان باید گفت که نه‌تنها در هیچ رسانه‌ای یاد و نامی از این شهید والامقام نمی‌‌‌‌‌شود؛ بلکه حتی تصویری از ایشان در جایی نصب نیست؛ به‌ویژه در مدرسه فیضیه که این شهید در جوار این مدرسه به مبارزات خود علیه رژیم ستم‌شاهی پرداخته است. شهیدی که بزرگانی چون آیات عظام: مرعشی نجفی و پسندیده(ره) در قم و آیت‌الله فقیه امامی و شهید منتظری(ره) در اصفهان و شهید آیت‌الله سعیدی(ره) در تهران برای وی ختم برگزار کردند و بزرگانی مانند آیت‌الله‌العظمی میلانی(ره) از طریق شهید آیت‌الله بهشتی و مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به خانواده ایشان کمک مالی می‌رساندند.
شهید قریشی کسی است که تشییع بزرگ او هم در تهران و هم در قم برای رژیم ستم‌شاهی دردسرساز شد. شهیدی که رژیم عاری از مهر پهلوی از قبر و یاد او هم بیمناک بود و برای مرقد مطهر این شهید، نگهبانی گماشته بود تا زائرانش را شناسایی و به سازمان جلاد ساواک گزارش دهد؛ لذا تا ماه‌ها زیارت قبر ایشان ممنوع بود.
حجره این شهید بزرگوار در مدرسه آیت‌الله‌العظمی بروجردی(ره)(خان)، کانون مبارزات و مبارزان بود. اگر کسی می‌خواست، فعالان سیاسی را بشناسد، نخستین نامی را که می‌شنید، نام شهید محمدکاظم قریشی خمینی(ره) بود. زمانی که نظام منحوس ستم‌شاهی با تصویب لایحه ننگین کاپیتولاسیون، عزت مسلمین و ایرانیان را لجن‌مال کرد، کسی که با شهامت تام و ستودنی به حمایت از قیام امام خمینی(ره) قیام کرد، شهید والاگهر حجت‌الاسلام سید محمدکاظم قریشی خمینی(ره) بود. وقتی که این شهید را در ساواک مخوف مورد شکنجه و بازجویی قرار می‌دادند، بدون ذره‌ای ترس و  با شجاعت تمام می‌گفت:
اینجانب از قانون مصونیت مستشاران آمریکایی (کاپیتولاسیون) و تبعید آقای خمینی تنقید نموده و برای آقای خمینی دعا کرده‌ام و این تنقید را وظیفه اجتماعی خود می‌دانم.
زمانی که ایشان روی منبر باطن پلید شاه مرتجع را اظهار می‌کرد، بعضی افراد از ترس بلند شده و مسجد را ترک می کردند؛ ولی ایشان هیچ هراسی از گفتن حق نداشت.

​​​​​​​   دوستان شهید
برخی از دوستان این شهید گران‌قدر و مؤثر در انقلاب اسلامی به شرح ذیل است:
حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای (رهبر معظم انقلاب اسلامی)؛ ایشان هم حجره‌ای شهید در مدرسه آیت‌الله بروجردی(ره) (خان) و از همرزمان و دوستان مبارزاتی او بودند. حضرت آقا همیشه از ایشان به‌عنوان فردی شجاع، خوش‌خلق و شهیدی متعهد و وارسته یاد کرده و او را از استوانه‌های نهضت انقلاب اسلامی که با وجودشان درخت تنومند انقلاب آبیاری گردیده، می‌دانند و می‌شناسند. آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای (برادر مقام معظم رهبری) هم، از حجره‌ای‌های شهید قریشی در مدرسه خان در قم بود و درباره شهید می‌گوید: آقای قریشی انسانی خوش‌سیرت و برخوردار از اخلاقی متعالی بود.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن رحیمیان؛ وی که از دوستان مبارزاتی شهید قریشی بود که حجره ایشان در مدرسه آیت‌الله بروجردی(ره) (خان)  را به‌عنوان ستاد تهیه و توزیع تراکت و اعلامیه‌های انقلابی معرفی می‌کرد.

  شهادت
آقای محمدعلی شهبازی که از هم‌بندهای شهید قریشی بوده، ساعات پایانی زندگی دنیایی حجت‌الاسلام قریشی را چنین توصیف می‌کند: آن‌مرحوم (شهید قریشی)، قبل از فوت، اوضاعش آن‌قدر بد بود که چشمش باز نمی‌شد و نصف بدنش هم فلج شده بود؛ ضمن اینکه اختیار ادرار خودش را هم نداشت. دکتر افتخارزاده هم که آنجا بود، می‌گفت: سکته کرده است. ما این‌قدر به در زندان زدیم و گفتیم: بابا! این سید افتاده و در حال موت است که بعد از مدتی آمدند و چند تا قرص سفید به او دادند. بعد ما رفتیم ناهار بخوریم و بیاییم که دیدیم، سید نیست. گفتند: او را بیرون بردند. من رفتم از لای درز در آهنی هشتی زندان شماره دو قصر نگاه کردم. دیدم که سید را در پتویی پیچیده‌اند و یک عده پاسبان هم، دور او راه می‌روند، متلک می‌گویند، مسخره می‌کنند و می‌خندند. بعدها یک پاسبان از آن پاسبان‌های خوب و حلال‌زاده به‌نام امینی -که اخبار را برای ما می آورد- به من گفت: این سید را به طرف درمانگاه بردند؛ ولی چون سریع به دکتر نرساندند، با اینکه اکسیژن هم وصل کردند، تمام کرده بود.
آری این شهید در 6 مرداد 1344 در اوج غربت به شهادت رسید و با تشییع با شکوه در تهران و قم که لرزه بر اندام رژیم سفاک پهلوی انداخت، به لقای پروردگار خود شتافت تا برگی زرین بر تاریخ انقلاب اسلامی خمینی کبیر باشد و دژخیمان رژیم را با خون خود رسوا کند. زندگی‌نامه این شهید را در کتاب ستارگان حرم: اختران حریم معصومه(س)، جلد 31، ص247 با عنوان پیشاهنگ جهاد مطالعه بفرمائید.
سعید پارسا ارسنجانی/ پژوهشگر و استاد حوزه علمیه قم
..............................................
   پی نوشت‌ها‌ 
1. خاطرات برادر شهید از دیدار با مقام معظم رهبری به‌نقل از ستارگان حرم: اختران حریم معصومه(س) جلد 31ص247؛
2.  همان؛
 3. خاطرات آقای محمدعلی شهبازی، از مراسم تشییع جنازه شهید قریشی در تهران؛ رخدادهای انقلاب اسلامی در خمین، ص ۸۷.