اهم برنامه‌ها

  1) برگزاری کارگاه‌های مهارت‌افزایی پژوهشی برای طلاب: با توجه به اهمیت آموزش مهارت‌های پژوهشی به طلاب از یک سو و فقدان برنامه آموزش مهارت‌های پژوهشی در نظام آموزشی جاری، مقرر شد تا مدیریت‌های استانی و واحدهای آموزشی، نسبت به برگزاری کارگاه‌های دانش و مهارت‌افزایی پژوهشی اقدام نمایند. در این راستا، مجموعه‌ای از اسناد شامل: سرفصل‌های آموزشی، برنامه، قالب و نظامات ارزشیابی، تنظیم و اجرا شده است. با توجه به انجام کارهای زیرساختی نظیر: لحاظ شدن درس مهارت‌های پژوهشی در برنامه جدید آموزشی، ابلاغ برنامه جامع پژوهش طلاب به همه استان‌ها  و همچنین برنامه دانش‌افزایی پژوهشی اساتید، برنامه آموزش مهارت‌ها به طلاب به‌صورت نظام‌مندتری در حال پیگیری است. با درخواست و پی‌گیری مدیریت پژوهش واحدهای آموزشی سطح یک قم، از سال تحصیلی 1401-1400 برنامه آموزش مهارت‌های پژوهشی به‌صورت الزامی در واحدهای آموزشی قم اجرا می‌شود.
  2) ارتقای دانش و مهارت پژوهشی اساتید: شورای پژوهش، ماده واحده‌ای به تصویب رساند که براساس آن، «اساتید مشمول طرح ظرف 5 سال از تاریخ تصویب این ماده واحده، نسبت به گذراندن دوره‌های ارتقای دانش و مهارت پژوهشی اقدام نمایند. صدور حکم یا کد استادی و ارتقای اساتید، منوط به گذراندن موفق دوره‌های مزبور شده است.» تاکنون، قریب به 1880 نفر از اساتید، دوره‌های عمومی را گذرانده‌اند.
  3) تربیت مدرس مهارت‌های پژوهشی: آموزش صحیح مهارت‌های پژوهشی و همچنین هدایت و راهنمایی طلاب در انجام فعالیت‌های پژوهشی، نیازمند تقویت سطح کمی و کیفی واحد‌های آموزشی از اساتید پژوهشگرِ توانمند در امر آموزش مهارت‌های پژوهشی است.  از این‌رو اجرای درس آموزش مهارت‌های پژوهشی در برنامه درسی جدید و جاری حوزه‌های علمیه و همچنین فعال شدن ظرفیت‌های مختلف فوق برنامه پژوهشی در واحدهای آموزشی، نیاز به تدوین و اجرای برنامه‌های مناسب در راستای تربیت و تأمین اساتید توانمند مهارت‌های پژوهشی را بیش از پیش نشان می‌دهد. بر این اساس طرح تربیت مدرس مهارت‌های پژوهشی در سطح عمومی مقدماتی در ضمن104 ساعت نظری- عملی و در 6 عنوان آموزشی، تدوین و پس از ابلاغ در حال اجرا می‌باشد.
  4) برگزاری دوره‌های دانش‌افزایی معاون، کارشناس و مسئول پژوهش استان و واحد آموزشی: با توجه به اهمیت ارتقای توانمندی کادر، معاونت پژوهش، اقدام به طراحی دوره‌های دانش‌افزایی پژوهشی ویژه معاون، کارشناس و مسئولان پژوهشی واحدهای آموزشی نمود. این دوره‌ها که در قالب 8 عنوان، روش تحقیق، روش نگارش مقاله، روش استفاده از فناوری در پژوهش، روش مدیریت فعالیت پژوهشی، روش مدیریت کتابخانه حوزوی، روش راه‌اندازی و مدیریت کانون و مجله علمی، روش مشاوره پژوهشی و روش آموزش پژوهش‌محور، طراحی شده بود، در مدت زمان 56 ساعت و در سراسر مناطق پژوهشی کشور در فاصله حدود 2 سال، اجرا شد.
 5) تدوین برنامه فعالیت‌های پژوهشی اساتید حوزه‌های علمیه: با هدف جهت‌دهی اساتید حوزه به سوی تولید علم، آیین‌نامه فعالیت‌های پژوهشی اساتید حوزه‌های علمیه تهیه و برای اجرا ابلاغ شده است.
  6) تحقیقات کلاسی(پژوهش درسی): طبق توافق معاونت‌های آموزش و پژوهش با هدف دستیابی به رشد، نشاط و پویایی علمی در طول تحصیل، ایجاد انگیزه حضور مستمر در برنامه‌های آموزشی و تشویق طلاب به تحصیل با رویکرد تحقیق و پژوهش، طلاب پایه‌های 3 تا6، موظف به ارائه پژوهش شدند. برابر این توافق 5 نمره از درسی که برای پژوهش تعیین شده است، به تولید یک مقاله برابر ساختار شکلی مقاله و متناسب با سطح تحصیلی طلبه اختصاص یافت. بنابراین هر طلبه، موظف به ارائه یک مقاله در هر نیم‌سال تحصیلی است.
  7) تحقیق پایانی طلاب سطح یک:  برنامه یادشده به ارزش دو واحد درسی و دارای 20 نمره مستقل است. مشمولین این طرح طلاب مدارس بلندمدت برنامه جدید آموزشی و کوتاه‌مدت (سفیران هدایت) و مدارس برنامه جاری قم هستند.
  8) طراحی و اجرای دوره پژوهش تابستانه برای طلاب: با هدف بهینه‌سازی استفاده از فراغت تعطیلات تابستان طلاب در رونق‌بخشی به فعالیت‌های پژوهشی و ایجاد فضای اجرای فعالیت‌هایی مانند: الف) آموزش مهارت‌های پژوهشی در 64 ساعت، ب) ارائه مقاله، ج) بازدید علمی،  د) تدوین مقاله، از سال 1398 به‌اجرا درآمد که به‌شیوه مستقل و ضمن آموزش با استقبال نسبی از سوی طلاب مواجه شد.
  9) پنج نمره مقاله علمی در مصاحبه علمی دروس خارج: با تأکیدات حضرت آیت‌الله اعرافی تقویت پژوهش سطوح عالی در دستور قرار گرفت؛ به‌نحوی که راه‌اندازی بخشی با عنوان «ترویج پژوهش سطوح عالی» در ساختار مدیریت ترویج پژوهش، گام مبارکی برای توجه به این مهم بود. از جمله فعالیت‌هایی که در این مقام انجام شد، تدوین و تصویب «دستورالعمل اجرايي اعطاي نمره تشويقي به مقاله علمي پژوهشي در مصاحبه درس خارج» است.
  10) چهار نمره تقریرنویسی در مصاحبه علمی دروس خارج: علاوه بر 5 نمره مقاله علمی در مصاحبه درس خارج، توجه به تقریرنویسی نیز، محل توجه بوده است. در کنار سامانه و شیوه‌نامه تقریرنویسی که پیش‌تر شرح آن گذشت، با هدف تشویق طلاب به نگارش و احیای سنت تقریرنویسی،«دستورالعمل اعطای نمره به تقریرات در مصاحبه علمی درس خارج» نیز، در دستورالعمل اجرایی مصاحبه درس خارج درج و ابلاغ شده است.
 11) راه‌اندازی کانون‌های علمی: این برنامه که تنها تشکل طلبگی پژوهشی در واحدهای آموزشی است، با هدف تقویت سطح مشارکت و همکاری‌های علمی پژوهشی بین طلاب و اساتید، ایجاد نشاط علمی با رویکرد پژوهش‌محوری و تأکید برخرده‌فعالیت‌های پژوهشی، راه‌اندازی و توسعه آن در دستور کار مدیریت ترویج پژوهش قرار گرفت.آمار کانون‌های علمی از 70 به بیش از 1000 کانون علمی و قریب به 10هزار نفر عضو در سراسر کشور رسید.

   12) جشنواره علامه حلی(ره): جشنواره علامه حلی در سال 1386 برای طلاب زیر 31 سال خواهر و برادر راه‌اندازی شد. آثار ارائه‌شده به دبیرخانه این جشنواره، در اولین دوره در سال1387، حدود1400 اثر ارائه شد. و در سیزدهمین جشنواره، به بیش از 15.000 اثر رسیده است. جشنواره علامه حلی(ره) ابتدا فقط در سطح کشوری اجرا می‌شد؛ اما با هدف شبکه‌ای شدن ارزیابی‌ها و دستیابی دقیق‌تر به اهداف جشنواره، به استانی و سپس به مدرسه‌ای نیز گسترش یافته است و هم‌اینک، تمام و بیش از 300 مدرسه این جشنواره را اجرا می‌کنند. به‌نحوی که جشنواره از مدرسه شروع و پس از بررسی آثار و اعلام برگزیده‌ها به استان، در سطح استانی رقابت کرده و نهایتاً آثار برگزیده استانی، برای رقابت در عرصه کشوری، به دبیرخانه کشوری جشنواره ارسال می‌شود.
مجموع آثار رسیده به جشنواره در طول چهارده دوره، بالغ بر 176.184 اثر می‌باشد. بخش اساتید جشنواره علامه حلی(ره) از جمله فعالیت‌هایی است که همزمان با فراخوان دوره چهاردهم راه‌اندازی شد.

  13) راه‌اندازی و توسعه مجلات واحدهای آموزشی: جشنواره مجلات واحدهای آموزشی با هدف تقویت فعالیت‌های پژوهشی طلاب و اساتید راه‌اندازی شد. توسعه مجلات در سال‌های اخیر، بسیار مورد توجه بوده؛ به‌نحوی که تاکنون از شش دوره برگزار شده، 552 نسخه مجله(در 262 عنوان) و 3864 مقاله به دبیرخانه جشنواره واصل شده است.
  14) احیا و مستندسازی سنن علمی- پژوهشی حوزه‌های علمیه: این طرح که برای مخاطبان جوان حوزوی در واحدهای آموزشی و سایر طلاب و فضلا طراحی شده است، با دو رویکرد در حال اجراست:الف) رویکرد شناسایی سیره پژوهشی علمای متأخر؛
ب) رویکرد به‌روز‌رسانی سنت‌های پژوهشی حوزه.

  15) تدوین آیین‌نامه ارزیابی پژوهش‌آموزان: این آیین‌نامه با هدف ارزیابی و رتبه‌بندی پژوهشی طلاب سطح یک تا چهار، به‌منظور شناسایی استعدادهای پژوهشی و انگیزه‌افزایی و  تدارک کارنامه مستقل پژوهش طلبگی شکل گرفت. با راه‌اندازی سامانه پژوهشگران، ارزیابی پژوهش‌آموزان در آن سامانه پیگیری می‌شود.
  16) راه‌اندازی نشریه رهنامه پژوهش: این نشریه که پیشتر با نام خشت اول منتشر می‌شد، از سال 1384 در راستای انجام مأموریت ترویج و فرهنگ‌سازی امر پژوهش و تولید علم در بین طلاب جوان و برای بهبود و ارتقاي نگرش‌ها و باورهای آنان در این خصوص، منتشر می‌شود. از آغاز به‌کار این نشریه تاکنون، قریب به 35 شماره منتشر شده است که 15 شماره آن با رویکرد معرفی دانش‌های حوزوی در طی پنج سال اخیر منتشر شده است.
  17) مسابقه ایده‌های پژوهشی در انگیزه‌بخشی به پژوهش: این برنامه از جمله برنامه‌هایی است که اخیراً با همکاری مدیریت مطالعات و برنامه‌ریزی پژوهشی راه‌اندازی شده و هم‌اینک، در مرحله ارزیابی آثار رسیده می‌باشد.
  18) مسابقه کتاب‌خوانی: مسابقه کتاب‌خوانی با همکاری مدیریت مطالعات و برنامه‌ریزی پژوهشی و مرکز خدمات حوزه، از جمله برنامه‌های جدید این مدیریت است. این مسابقه در راستای آشنایی طلاب با استانداردهای پژوهش‌های علمی، در حوزه علوم دینی درحال برگزاری است.