نهضت عاشورا چه نقشی در بقا و پیشرفت اسلام داشته است؟
اگر کسی سؤال کند که از کجا بدانیم، داستان کربلا چنین نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشرفت اسلام، در بقای اسلام و نهایتاً در سعادت انسان‌ها داشته و می‌تواند داشته باشد؟ در این باره نیز باید تا حدی که بتوانیم صحبت کنیم. آنچه دوست و دشمن بر آن اتفاق دارند، این است که داستان کربلا، اگر در عالم انسانیت داستان منحصر به فردی نباشد، از وقایع بسیار کم‌نظیر است؛ البته ما براساس آنچه از ائمه اطهار(ع) دریافت داشته‌ایم، این داستان را منحصر به فرد می‌دانیم و معتقدیم که نظیر این داستان در گذشته نبوده و در آینده هم نخواهد بود؛ ولی از جهت احتیاط در سخن و برای اینکه باکسانی مواجه هستیم که طبعاً از ما دلیل و سند می‌خواهند و برای اینکه وارد آن بحث‌ها نشویم، می‌گوییم: اتفاق نظر همه مورخین و همه آشنایان به تاریخ بشر این است که اگر داستان عاشورا منحصر به فرد نباشد، از کم‌نظیرترین داستان‌های عالم است؛ داستانی که هم از نظر کیفیت وقوع، هم از نظر عظمت مصیبت و هم از نظر بقای خاطره آن در میان مردم و آثار اجتماعی که بر آن مترتب می‌شود، با هیچ ماجرای دیگری قابل مقایسه نیست. خود همین تکرار عزاداری هایی که در کشور خودمان می‌بینیم، می‌تواند برای ما عامل هشداردهنده و بیدارکننده‌ای باشد که هیچ حادثه دیگری با این حادثه قابل مقایسه نیست؛ حادثه‌ای که برای آن، این همه وقت و هزینه صرف می شود و این همه اشک‌ها ریخته می‌شود، با چه حادثه و پیشامدی قابل تشبیه است؟
شناخت نفاق یکی از درس‌های عاشوراست
آیت‌الله کعبی
آیت‌الله عباس کعبی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان، ۱۸ تيرماه در مراسم عزاداری سیدالشهدا(ع)، با بیان اینکه نفاق‌شناسی یکی از درس‌های عاشوراست، اظهار کرد: چند نوع نفاق داریم؛ نفاق اعتقادی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، فردی و عمومی وجود دارد و در سوره منافق شعار «مرگ بر منافق» آمده است.
دستمایه‌های سخن تحلیل محتوایی زیارت عاشورا
زیارت عاشورا از معروف‌ترین، رایج‌ترین و حماسی‌ترین زیارت‌هایی است که از پیشوایان دینی نقل شده و در روز عاشورا و اوقات دیگر خوانده می‌شود و مداومت بر آن، آثار و برکات فراوانی دارد. این زیارت‌نامه که از سوی امام محمدباقر(ع) به علقمه حضرمی آموخته شده است، به‌نوعی مرامنامه پیروان اهل‌بیت(ع) و ادعانامه شیعه بر ضد ظلم و جنایاتی است که نسبت به دودمان پیامبر خدا(ص) و به‌ویژه حضرت سیدالشهداء(ع) در حادثه کربلا انجام شده است و تأکیدی است بر جایگاه والای اهل‌بیت(ع) در منظومه فکری اعتقادی ما. در این نوشته بنای تحقیق سندی نیست که دیگران در کتاب‌ها و مقالات متعدد، درباره اعتبار و اسناد آن بحث کرده‌اند.1 هدف در این مقاله، تحلیل محتوایی و پیام‌های مطرح‌شده از زیارت عاشوراست. گرچه شاخص اصلی این زیارت، تولی و تبری و اعلام موضع نسبت به حق و باطل و اظهار نصرت و سلام و درود بر کشته‌شدگان جبهه نور و ابراز لعن و نفرت و نفرین بر دست‌اندرکاران آن فاجعه بزرگ و مصیبت عظمی است؛ لیکن نکته‌ها و پیام‌ها و درس‌های دیگری هم دارد. مبلغان عزیز می‌توانند بر اساس پشتوانه علمی و اطلاع و مطالعات خویش به تبیین و تشریح مفاهیم زیارت عاشورا در مجالس حسینی بپردازند؛ البته این 16 محور که در این مقاله ارائه شده است، می‌تواند به محورهای بیشتری هم افزوده گردد. سوژه‌هایی بیان شده تا سخنوران مراسم عاشورایی، بتوانند از آن‌ها الهام و الگو بگیرند. شیوه کار هم بر اساس مراجعه به منابع حدیثی، تاریخی، بلکه درنگ و تأمل بر روی خود زیارت‌نامه و فقرات آن است.
دستمایه‌های سخن تحلیل محتوایی زیارت عاشورا
زیارت عاشورا از معروف‌ترین، رایج‌ترین و حماسی‌ترین زیارت‌هایی است که از پیشوایان دینی نقل شده و در روز عاشورا و اوقات دیگر خوانده می‌شود و مداومت بر آن، آثار و برکات فراوانی دارد. این زیارت‌نامه که از سوی امام محمدباقر(ع) به علقمه حضرمی آموخته شده است، به‌نوعی مرامنامه پیروان اهل‌بیت(ع) و ادعانامه شیعه بر ضد ظلم و جنایاتی است که نسبت به دودمان پیامبر خدا(ص) و به‌ویژه حضرت سیدالشهداء(ع) در حادثه کربلا انجام شده است و تأکیدی است بر جایگاه والای اهل‌بیت(ع) در منظومه فکری اعتقادی ما. در این نوشته بنای تحقیق سندی نیست که دیگران در کتاب‌ها و مقالات متعدد، درباره اعتبار و اسناد آن بحث کرده‌اند.1 هدف در این مقاله، تحلیل محتوایی و پیام‌های مطرح‌شده از زیارت عاشوراست. گرچه شاخص اصلی این زیارت، تولی و تبری و اعلام موضع نسبت به حق و باطل و اظهار نصرت و سلام و درود بر کشته‌شدگان جبهه نور و ابراز لعن و نفرت و نفرین بر دست‌اندرکاران آن فاجعه بزرگ و مصیبت عظمی است؛ لیکن نکته‌ها و پیام‌ها و درس‌های دیگری هم دارد. مبلغان عزیز می‌توانند بر اساس پشتوانه علمی و اطلاع و مطالعات خویش به تبیین و تشریح مفاهیم زیارت عاشورا در مجالس حسینی بپردازند؛ البته این 16 محور که در این مقاله ارائه شده است، می‌تواند به محورهای بیشتری هم افزوده گردد. سوژه‌هایی بیان شده تا سخنوران مراسم عاشورایی، بتوانند از آن‌ها الهام و الگو بگیرند. شیوه کار هم بر اساس مراجعه به منابع حدیثی، تاریخی، بلکه درنگ و تأمل بر روی خود زیارت‌نامه و فقرات آن است.
نهضت عاشورا چه نقشی در بقا و پیشرفت اسلام داشته است؟
اگر کسی سؤال کند که از کجا بدانیم، داستان کربلا چنین نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشرفت اسلام، در بقای اسلام و نهایتاً در سعادت انسان‌ها داشته و می‌تواند داشته باشد؟ در این باره نیز باید تا حدی که بتوانیم صحبت کنیم. آنچه دوست و دشمن بر آن اتفاق دارند، این است که داستان کربلا، اگر در عالم انسانیت داستان منحصر به فردی نباشد، از وقایع بسیار کم‌نظیر است؛ البته ما براساس آنچه از ائمه اطهار(ع) دریافت داشته‌ایم، این داستان را منحصر به فرد می‌دانیم و معتقدیم که نظیر این داستان در گذشته نبوده و در آینده هم نخواهد بود؛ ولی از جهت احتیاط در سخن و برای اینکه باکسانی مواجه هستیم که طبعاً از ما دلیل و سند می‌خواهند و برای اینکه وارد آن بحث‌ها نشویم، می‌گوییم: اتفاق نظر همه مورخین و همه آشنایان به تاریخ بشر این است که اگر داستان عاشورا منحصر به فرد نباشد، از کم‌نظیرترین داستان‌های عالم است؛ داستانی که هم از نظر کیفیت وقوع، هم از نظر عظمت مصیبت و هم از نظر بقای خاطره آن در میان مردم و آثار اجتماعی که بر آن مترتب می‌شود، با هیچ ماجرای دیگری قابل مقایسه نیست. خود همین تکرار عزاداری هایی که در کشور خودمان می‌بینیم، می‌تواند برای ما عامل هشداردهنده و بیدارکننده‌ای باشد که هیچ حادثه دیگری با این حادثه قابل مقایسه نیست؛ حادثه‌ای که برای آن، این همه وقت و هزینه صرف می شود و این همه اشک‌ها ریخته می‌شود، با چه حادثه و پیشامدی قابل تشبیه است؟
