آیت‌الله‌العظمی همدانی تصریح کردند: نخستین مأموریت‌های فضلای محترم انجام امر تبلیغ است. ثمره همه تلاش‌ها در این موضوع خلاصه می‌شود؛ یعنی از آغازین روز ورود به حوزه تا لحظات پایانی، در تمام مراحل و رتبه‌های معمول حوزه، رسالت تبلیغ از انسان سلب نمی‌شود.
آیین اختتامیه جشنواره نوآوری‌های تبلیغی «جنّات» با پیام آیت‌الله‌العظمی و با سخنرانی آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه کشور و حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی در سالن همایش‌های غدیر قم برگزار شد. به گزارش خبرگزاری حوزه، در پیام معظم‌له به جشنواره آمده است:
با سلام و تحیت به آن مجمع محترم
امروز یکی از رسالت‌های حوزه علمیه، موضوع تبلیغ است و شاید نخستین مأموریت‌های فضلای محترم انجام امر تبلیغ است. ثمره همه تلاش‌ها در این موضوع خلاصه می‌شود؛ یعنی از آغازین روز ورود به حوزه تا لحظات پایانی، در تمام مراحل و رتبه‌های معمول حوزه، رسالت تبلیغ از انسان سلب نمی‌شود.
بر این اساس باید توجه داشت که برای پرثمربودن این وظیفه چه باید کرد. اینجانب با درنظرگرفتن موضوعات روز و پیشرفت فضای مجازی و تغییر در روش تبلیغ و یا ایجاد فضای تبلیغی نوین، همچنان معتقد به تبلیغ سنتی، یعنی تبلیغ چهره به چهره یا به بیان دیگر امر منبر هستم.
به این اصل اعتقاد دارم که هیچ روشی مؤثرتر از این نوع تبلیغ نیست؛ اگرچه اثرگذاری بسیار زیاد روش‌های تبلیغ جدید مثل حضور در فضای مجازی یا ضبط کلیپ، ساختن برنامه‌های جذاب تصویری و غیره را کتمان نمی‌کنم؛ چون فضای موجود جامعه حکایت از اثر این نوع تبلیغ را نیز دارد، اما اثر گسترده تبلیغ مجازی به‌دلیل کمرنگ‌شدن فضای تبلیغ سنتی و چهره به چهره است که این موضوع، باید توسط متخصصان این امر بررسی شود.
عزیزان باید توجه داشته باشند که تبلیغ یک هنر با داشتن دانش فراوان است. امروز در دیده عده‌ای، تبلیغ راحت‌ترین کار به نظر می‌رسد؛ درحالی‌که تبلیغ و خطابه و منبر مشکل‌ترین کارهاست و اگر بخواهیم اثرگذار باشیم، پرزحمت‌ترین شغل محسوب می‌شود.
یک مبلغ مؤثر باید مراتب عالی علوم مختلف خصوصاً ادبیات فارسی و عربی را به‌طور کامل و بدون نقص فراگیرد. مبلغ اثرگذار باید مهذب و عالم‌به‌زمان باشد، مخاطب‌شناسی را در مرحله نخست خطابه قرار دهد و از مصادر معتبر بهره‌مند شود. از بیان مطالب غیرمستند پرهیز کند و وقت مخاطبان را با جعلیات و مطالب مجهول نگیرد. همچنین از بیان بعضی از سخنان که با جایگاه اهل‌بیت(ع) مطابقت ندارد، ولو اینکه در جایی نقل شده باشد، پرهیز کند. شبهات جامعه را رصد و با بیان رسا و مطالب مستند پاسخ دهد. به‌بهانه سنتی‌بودن، نباید از مسائل روز اجتماع مثل موضوعات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مردم غفلت کرد؛ بلکه باید به این باور برسند که گوینده صدایی رسای برای آنها نیز خواهد بود.
نکته دیگر که باید توجه داشت، این است که در امر تبلیغ، باید از یک مرکز واحد این اصل اداره شود. متأسفانه امروز نهادهای مرتبط و غیرمرتبط در بحث تبلیغ دخالت دارند و این یک آفت است. کار، یک کار تخصصی است؛ لذا باید یک مرکز مسئولیت این کار را برعهده داشته باشد و از این وضع موجود خارج شود.
کار دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد، تخصصی‌کردن ابعاد خود تبلیغ است: مبلغ در فضای مجازی به‌طور کلی، مبلغ در کارکرد هوش مصنوعی، مبلغ در ساختن انیمیشن، مبلغ در طبقات کودک و نوجوان؛ البته مرکز مدیریت حوزه علمیه قم و دفتر تبلیغات، کارهایی را آغاز کرده‌اند که موجب خشنودی است.
در پایان تأکید بر حمایت توسعه و تکثیر فعالیت‌های تبلیغی و ارتقای جایگاه تبلیغ در میان حوزویان و انگیزبخشی و استعدادیابی مبلغان را دارم و از همه برگزارکنندگان این همایش محترم با ‌عنوان جشنواره نوآوری تبلیغ تشکر می‌کنم و توفیق همگان را از خداوند متعال خواستارم.
  بهره‌گیری از تجربه‌های پیشین و نوآوری در تبلیغ دینی
آیت‌الله علیرضا اعرافی، در مراسم اختتامیه این جشنواره بر اهمیت نوآوری و ابتکار در مسیر تبلیغ و ترویج اندیشه‌های دینی تأکید کرد و آن را عامل تأثیرگذاری در جامعه امروز دانست.
مدیر حوزه‌های علمیه، با اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به همایش سده حوزه علمیه قم با عنوان «حوزه پیشرو و سرآمد»، گفت: ابتکار و خلاقیت، ضمن تکیه بر روش‌های آزموده و تجربه‌های گذشته، نقش مهمی در مسیر تبلیغ دارد. روش‌های سنتی و تجربه‌شده، باید با نگاهی نوین و خلاقانه به‌کار گرفته شوند تا اثرگذاری بیشتری داشته باشند.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه افزود: تاریخ هزاران‌ساله تبلیغ دینی نشان می‌دهد، شیوه‌ها و راهبردهای ابلاغ پیام، متفاوت و دست‌خوش تغییر بوده است. این تغییر به‌معنای تغییر در ماهیت پیام نیست؛ بلکه استفاده از ابتکار و خلاقیت، برای انتقال همان اندیشه‌ها و جان‌مایه‌های اصلی است.
مدیر حوزه‌های علمیه، با اشاره به سرعت بالای تحولات روزگار معاصر، تأکید کرد: این شرایط اقتضا می‌کند که ابداع و ابتکار بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد؛ چراکه نوآوری یکی از اصول بنیادین پیشرفت است و همواره باید در مسیر درست و اصولی هدایت شود.
نقش جشنواره‌ها در ترویج خلاقیت تبلیغی
آیت‌الله اعرافی با اشاره به اهمیت جشنواره‌ها در تقویت روح ابتکار و خلاقیت در عرصه تبلیغ، گفت: امیدواریم جشنواره جنات، بتواند نه‌تنها خلاقیت و نوآوری را در حرکت‌های تبلیغی تقویت کند؛ بلکه مسیر درست استفاده از این ابتکار را نیز نشان دهد. 
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، درباره اهمیت راهبری و شبکه‌سازی در تبلیغ، اظهار کرد: راهبری به‌معنای توانمندسازی افراد و مشارکت ‌دادن دیگران در کار خود است. هنر یک مبلغ موفق این است که دیگران را در فعالیت‌های خود سهیم کند و با شبکه‌سازی و انسجام‌بخشی، اثرگذاری حرکت تبلیغی را گسترش دهد.
عضو فقهای شورای نگهبان، با تأکید بر اهمیت آشنایی نسل جوان با اندیشه‌های غربی، اظهار کرد: ما بخواهیم یا نخواهیم، در بستر یک تحول گسترده قرار داریم و اندیشه غربی در زندگی بشر امروز نفوذ کرده است. باید به خطاهای بنیادی و تمدنی موجود در آن توجه داشت.
مواجهه با اندیشه‌های متفاوت
مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به ضرورت حفظ پیام بدیل انقلاب اسلامی، گفت: در عصر کنونی، پیام انقلاب اسلامی می‌تواند تحولات عظیمی در جهان ایجاد کند. همان‌طور که امام خمینی(ره) ۶۲ سال پیش فریاد زدند، محور مرکزی انقلاب اسلامی، ارائه یک روش و منطق متفاوت است. غرب تحمل روش و دیدگاه متفاوت را ندارد و همواره تلاش می‌کند، با روش‌های مختلف، اثرگذاری آن را محدود کند.
وی مواجهه با اندیشه‌های متفاوت را ناگزیر دانست و ادامه داد: شناخت دشمنان و طراحی‌های تبلیغی آن‌ها بسیار مهم است؛ به‌ویژه در سطح نخبگان و دانشجویان که ممکن است، تحت تأثیر قرار گیرند. این اندیشه‌ها به‌شکل مثلثی در فکر، معرفت و معیشت دنیای معاصر نفوذ کرده‌اند و ما باید نسبت به این اثرگذاری‌ها آگاه باشیم.
عضو مجلس خبرگان رهبری، با تأکید بر اهمیت ارتقای فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی، بیان کرد: روش‌های پیشین تبلیغی و فعالیت‌های فرهنگی ارزش خود را دارند؛ اما باید نوسازی و پردازش‌های جدید در آن‌ها صورت بگیرد. کتاب، منبر و مسجد همچنان کانون اصلی این فعالیت‌ها هستند و نباید نقش آن‌ها در تربیت و هدایت نسل جوان نادیده گرفته شود.
اهمیت پیش‌بینی تحولات حوزه هوش مصنوعی
آیت‌الله اعرافی با تأکید بر اهمیت پیش‌بینی تحولات حوزه هوش مصنوعی، خاطرنشان کرد: علاوه بر استفاده از ظرفیت‌های موجود علوم دینی، لازم است نیم‌نگاهی به آینده داشته باشیم. تصاویر و تحلیل‌هایی که هوش مصنوعی در غرب ارائه می‌دهد، آغاز شده و ما هم باید این مسئله را جدی بگیریم و خود را برای آینده آماده کنیم.
آیت‌الله اعرافی به اهمیت ارائه نظریه‌های واسط اشاره کرد و گفت: برای اقناع جامعه و به‌خصوص جوانان و تحصیل‌کردگان، نیازمند نظریه‌هایی هستیم که علاوه بر منابع غنی فقه، کلام و فلسفه اسلامی، پردازش‌های درست و اصیل علمی را در اختیار مخاطب قرار دهد.
مدیر حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: هنر ارائه نظریه، همان چیزی است که شهید مطهری(ره) در آثار خود به‌کار می‌برد و ما هم باید در هر حوزه ده تا پنج نظریه اصلی داشته باشیم که به‌عنوان نظریه‌های میدانی و عملی قابل استفاده باشند.
تبلیغ، فراتر از ارتباطات امروز علوم انسانی
وی با اشاره به اینکه تبلیغ امروز نباید صرفاً محدود به ارتباطات و روش‌های علوم انسانی باشد، گفت: تبلیغ در منطق اسلامی، دقیقاً تربیت و به‌معنای هدایت و شکل‌دهی اندیشه‌ها و رفتار مخاطب است.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه افزود: تبلیغ ما یک «نظام تربیتی» است که نقشه‌ای برای ایجاد تغییرات بنیادی در اندیشه و رفتار مخاطب دارد و نباید صرفاً به فعالیت‌های موردی یا کوتاه‌مدت محدود شود.
مدیر حوزه‌های علمیه با تأکید بر ضرورت تربیت مستمر و پایدار، اظهار کرد: هر مبلغ و استاد حوزه علمیه، باید ضمن داشتن دانش و تحقیق، در میدان تبلیغ و ارتباط با مخاطب نیز حضور فعال داشته باشد. تبلیغ تربیت‌محور، مستلزم پیگیری مستمر مخاطب و ارتباط مداوم با اوست تا تغییرات واقعی و پایدار در اندیشه و رفتار حاصل شود.
نقش حوزه در میدان‌های جهانی
مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به حضور روحانیت در عرصه‌های بین‌المللی، بیان کرد: تبلیغ باید با رویکرد بین‌المللی انجام شود. حرف حوزه و انقلاب اسلامی در همه جهان قابل ارائه و اثرگذار است.
  تبلیغ دین نیازمند خلاقیت و ابتکار است
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی نیز در آیین اختتامیه این جشنواره، جشنواره «جنّات» را نمونه‌ای از همکاری مشترک میان دستگاه‌ها و نهادهای حوزوی دانست و گفت: امیدواریم این روند، موجب افزایش تعاملات و گسترش آثار و برکات در آینده شود.
وی با تبیین جایگاه چندوجهی حوزه‌های علمیه، به تغییرات عمیق اجتماعی اشاره و تصریح کرد: این تغییرات اقتضا می‌کند که روش‌های تبلیغ دین نیز دچار تحول شود و با بهره‌گیری از خلاقیت و ابتکار، متناسب با نیازها و شرایط جامعه امروز بازطراحی گردد.
وی با بیان اینکه، جامعه با سه طیف فرهنگی و ایمانی متمایز روبه‌روست، که بخش گسترده، وفادار به قرائت رسمی دینی‌اند، بخشی دین‌باور با ذائقه فرهنگی متحول‌اند و اقلیتی هم گرفتار دین‌گریزی و دین‌ستیزی‌اند، تأکید کرد: در شرایط کنونی، حوزه و نیروهای فعال مذهبی، تنها با «ابتکارات خلاقانه و نوآورانه» در دو حوزه محتوا و قالب‌های ارتباطی، می‌توانند بر این سه بخش از جامعه تأثیرگذاری مؤثر داشته باشند.
حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی، با اشاره به چالش‌های اصلی حوزه تبلیغ دینی، نخستین مشکل را «واگرایی ارتباطی» عنوان کرد و گفت: امروز با بخشی از جامعه روبه‌رو هستیم که نه در معرض پیام‌های دینی قرار می‌گیرند و نه خود را در معرض آن قرار می‌دهند؛ حتی اگر بهترین برنامه‌ها نیز تهیه شود، برخی افراد حاضر نیستند کوچک‌ترین ارتباطی برقرار کنند؛ نه پای منبر می‌آیند، نه به مسجد مراجعه می‌کنند و نه به فضاهای دینی وارد می‌شوند. این گسست ارتباطی یک چالش جدی در فرآیند تبلیغ است.
وی دومین مشکل حوزه ارتباطات دینی را «تفسیر جانبدارانه پیام» دانست و توضیح داد: در هر فعالیت ارتباطی، دو رکن اساسی وجود دارد؛ یکی پیام و معنایی که تولید و رمزگذاری می‌شود و دیگری چگونگی رمزگشایی آن از سوی مخاطب. موفقیت یک ارتباط زمانی است که مخاطب پیام را مطابق با رمزگذاری فرستنده تفسیر کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی افزود: گاهی مخاطب پیام را به‌صورت انتقادی و گاه به‌شکل کاملاً تقابلی تفسیر می‌کند؛ یعنی معنایی خلاف نیت و هدف مبلّغ برداشت می‌کند. این پدیده امروز بسیار مشاهده می‌شود؛ حتی زمانی که مبلغان، مفاهیم بلند دینی یا نقل‌قول‌هایی از کرامات بزرگان را عرضه می‌کنند، برخی مخاطبان به‌دلیل مواضع جانبدارانه یا اغراض شخصی، همان پیام مثبت را مبنای حمله به فضای مذهبی قرار می‌دهند.
مقابله با امپراتوری رسانه‌ای غرب
این استاد حوزه علمیه، سومین چالش را «انفعال فرهنگی» دانست و اظهار کرد: توان مبلغان دینی در برابر امپراتوری رسانه‌ای غرب بسیار محدود است. غرب با ایجاد نهادهای گسترده رسانه‌ای و فرهنگی، هژمونی و سلطه‌ای شکل داده که قادر است، سبک زندگی خود را به‌طور گسترده ترویج کند. در برابر چنین هجمه عظیمی، فعالیت مبلغان مذهبی، نیازمند خلاقیت، ابتکار و افزایش توانمندی‌های فراوان است.
حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی در ادامه، «کاهش سرمایه اجتماعی فعالان مذهبی» را چهارمین چالش دانست و گفت: این کاهش به‌دلایل مختلف سیاسی و اجتماعی رخ داده و جبران آن، نیازمند تلاش جدی است. افزایش سرمایه اجتماعی حوزه و روحانیت در امر تبلیغ دین، مسئولیت سنگینی بر دوش نهادهای رسمی و مبلغان می‌گذارد.
  جشنواره «جنّات» نقطه عطف توسعه روش‌های نوین تبلیغ
حجت‌الاسلام والمسلمین روستاآزاد هم در این مراسم، با بیان اینکه این جشنواره با همیاری مجموعه‌های حوزوی برگزار شده است، به دستاوردهای جشنواره اشاره کرد و گفت: در این دوره، زیرساخت‌های فنی و نرم‌افزاری متناسب با نوآوری‌های تبلیغی فراهم شد که در اختیار همه مبلغان کشور قرار می‌گیرد. حضور مبلغان از ۳۱ استان، مؤید گستردگی و استقبال ملی از جشنواره است.
معاون فرهنگی تبلیغ دفتر تبلیغات اسلامی افزود: پیش از این اختتامیه نیز، ۱۴ جشنواره منطقه‌ای در قم، مشهد، اصفهان و خوزستان برگزار شد و طی آنها ۹۵ طرح تبلیغی در معرض داوری قرار گرفت.
وی همچنین، از رونمایی کتاب جشنواره جنّات خبر داد و گفت: این کتاب حاوی ۱۰۲ طرح تبلیغی است. علاوه بر آن، سایت جنّات نیز راه‌اندازی شده تا تمام تجربه‌های ثبت‌شده مبلغان برای عموم مبلغین کشور قابل دسترسی باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین روستاآزاد، با اشاره به مطالبه رهبر معظم انقلاب درباره سه ضلع مهم در عرصه تبلیغ، «تربیت مبلغ»، «تولید محتوا» و «تولید قالب‌ها و روش‌های نوین» بیان کرد: جشنواره جنّات عمدتاً معطوف به ضلع سوم یعنی تولید قالب‌ها و روش‌های تبلیغی است.
آیت‌الله‌العظمی همدانی تصریح کردند: نخستین مأموریت‌های فضلای محترم انجام امر تبلیغ است. ثمره همه تلاش‌ها در این موضوع خلاصه می‌شود؛ یعنی از آغازین روز ورود به حوزه تا لحظات پایانی، در تمام مراحل و رتبه‌های معمول حوزه، رسالت تبلیغ از انسان سلب نمی‌شود.
آیین اختتامیه جشنواره نوآوری‌های تبلیغی «جنّات» با پیام آیت‌الله‌العظمی و با سخنرانی آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه کشور و حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی در سالن همایش‌های غدیر قم برگزار شد. به گزارش خبرگزاری حوزه، در پیام معظم‌له به جشنواره آمده است:
با سلام و تحیت به آن مجمع محترم
امروز یکی از رسالت‌های حوزه علمیه، موضوع تبلیغ است و شاید نخستین مأموریت‌های فضلای محترم انجام امر تبلیغ است. ثمره همه تلاش‌ها در این موضوع خلاصه می‌شود؛ یعنی از آغازین روز ورود به حوزه تا لحظات پایانی، در تمام مراحل و رتبه‌های معمول حوزه، رسالت تبلیغ از انسان سلب نمی‌شود.
بر این اساس باید توجه داشت که برای پرثمربودن این وظیفه چه باید کرد. اینجانب با درنظرگرفتن موضوعات روز و پیشرفت فضای مجازی و تغییر در روش تبلیغ و یا ایجاد فضای تبلیغی نوین، همچنان معتقد به تبلیغ سنتی، یعنی تبلیغ چهره به چهره یا به بیان دیگر امر منبر هستم.
به این اصل اعتقاد دارم که هیچ روشی مؤثرتر از این نوع تبلیغ نیست؛ اگرچه اثرگذاری بسیار زیاد روش‌های تبلیغ جدید مثل حضور در فضای مجازی یا ضبط کلیپ، ساختن برنامه‌های جذاب تصویری و غیره را کتمان نمی‌کنم؛ چون فضای موجود جامعه حکایت از اثر این نوع تبلیغ را نیز دارد، اما اثر گسترده تبلیغ مجازی به‌دلیل کمرنگ‌شدن فضای تبلیغ سنتی و چهره به چهره است که این موضوع، باید توسط متخصصان این امر بررسی شود.
عزیزان باید توجه داشته باشند که تبلیغ یک هنر با داشتن دانش فراوان است. امروز در دیده عده‌ای، تبلیغ راحت‌ترین کار به نظر می‌رسد؛ درحالی‌که تبلیغ و خطابه و منبر مشکل‌ترین کارهاست و اگر بخواهیم اثرگذار باشیم، پرزحمت‌ترین شغل محسوب می‌شود.
یک مبلغ مؤثر باید مراتب عالی علوم مختلف خصوصاً ادبیات فارسی و عربی را به‌طور کامل و بدون نقص فراگیرد. مبلغ اثرگذار باید مهذب و عالم‌به‌زمان باشد، مخاطب‌شناسی را در مرحله نخست خطابه قرار دهد و از مصادر معتبر بهره‌مند شود. از بیان مطالب غیرمستند پرهیز کند و وقت مخاطبان را با جعلیات و مطالب مجهول نگیرد. همچنین از بیان بعضی از سخنان که با جایگاه اهل‌بیت(ع) مطابقت ندارد، ولو اینکه در جایی نقل شده باشد، پرهیز کند. شبهات جامعه را رصد و با بیان رسا و مطالب مستند پاسخ دهد. به‌بهانه سنتی‌بودن، نباید از مسائل روز اجتماع مثل موضوعات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مردم غفلت کرد؛ بلکه باید به این باور برسند که گوینده صدایی رسای برای آنها نیز خواهد بود.
نکته دیگر که باید توجه داشت، این است که در امر تبلیغ، باید از یک مرکز واحد این اصل اداره شود. متأسفانه امروز نهادهای مرتبط و غیرمرتبط در بحث تبلیغ دخالت دارند و این یک آفت است. کار، یک کار تخصصی است؛ لذا باید یک مرکز مسئولیت این کار را برعهده داشته باشد و از این وضع موجود خارج شود.
کار دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد، تخصصی‌کردن ابعاد خود تبلیغ است: مبلغ در فضای مجازی به‌طور کلی، مبلغ در کارکرد هوش مصنوعی، مبلغ در ساختن انیمیشن، مبلغ در طبقات کودک و نوجوان؛ البته مرکز مدیریت حوزه علمیه قم و دفتر تبلیغات، کارهایی را آغاز کرده‌اند که موجب خشنودی است.
در پایان تأکید بر حمایت توسعه و تکثیر فعالیت‌های تبلیغی و ارتقای جایگاه تبلیغ در میان حوزویان و انگیزبخشی و استعدادیابی مبلغان را دارم و از همه برگزارکنندگان این همایش محترم با ‌عنوان جشنواره نوآوری تبلیغ تشکر می‌کنم و توفیق همگان را از خداوند متعال خواستارم.
  بهره‌گیری از تجربه‌های پیشین و نوآوری در تبلیغ دینی
آیت‌الله علیرضا اعرافی، در مراسم اختتامیه این جشنواره بر اهمیت نوآوری و ابتکار در مسیر تبلیغ و ترویج اندیشه‌های دینی تأکید کرد و آن را عامل تأثیرگذاری در جامعه امروز دانست.
مدیر حوزه‌های علمیه، با اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به همایش سده حوزه علمیه قم با عنوان «حوزه پیشرو و سرآمد»، گفت: ابتکار و خلاقیت، ضمن تکیه بر روش‌های آزموده و تجربه‌های گذشته، نقش مهمی در مسیر تبلیغ دارد. روش‌های سنتی و تجربه‌شده، باید با نگاهی نوین و خلاقانه به‌کار گرفته شوند تا اثرگذاری بیشتری داشته باشند.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه افزود: تاریخ هزاران‌ساله تبلیغ دینی نشان می‌دهد، شیوه‌ها و راهبردهای ابلاغ پیام، متفاوت و دست‌خوش تغییر بوده است. این تغییر به‌معنای تغییر در ماهیت پیام نیست؛ بلکه استفاده از ابتکار و خلاقیت، برای انتقال همان اندیشه‌ها و جان‌مایه‌های اصلی است.
مدیر حوزه‌های علمیه، با اشاره به سرعت بالای تحولات روزگار معاصر، تأکید کرد: این شرایط اقتضا می‌کند که ابداع و ابتکار بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد؛ چراکه نوآوری یکی از اصول بنیادین پیشرفت است و همواره باید در مسیر درست و اصولی هدایت شود.
نقش جشنواره‌ها در ترویج خلاقیت تبلیغی
آیت‌الله اعرافی با اشاره به اهمیت جشنواره‌ها در تقویت روح ابتکار و خلاقیت در عرصه تبلیغ، گفت: امیدواریم جشنواره جنات، بتواند نه‌تنها خلاقیت و نوآوری را در حرکت‌های تبلیغی تقویت کند؛ بلکه مسیر درست استفاده از این ابتکار را نیز نشان دهد. 
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، درباره اهمیت راهبری و شبکه‌سازی در تبلیغ، اظهار کرد: راهبری به‌معنای توانمندسازی افراد و مشارکت ‌دادن دیگران در کار خود است. هنر یک مبلغ موفق این است که دیگران را در فعالیت‌های خود سهیم کند و با شبکه‌سازی و انسجام‌بخشی، اثرگذاری حرکت تبلیغی را گسترش دهد.
عضو فقهای شورای نگهبان، با تأکید بر اهمیت آشنایی نسل جوان با اندیشه‌های غربی، اظهار کرد: ما بخواهیم یا نخواهیم، در بستر یک تحول گسترده قرار داریم و اندیشه غربی در زندگی بشر امروز نفوذ کرده است. باید به خطاهای بنیادی و تمدنی موجود در آن توجه داشت.
مواجهه با اندیشه‌های متفاوت
مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به ضرورت حفظ پیام بدیل انقلاب اسلامی، گفت: در عصر کنونی، پیام انقلاب اسلامی می‌تواند تحولات عظیمی در جهان ایجاد کند. همان‌طور که امام خمینی(ره) ۶۲ سال پیش فریاد زدند، محور مرکزی انقلاب اسلامی، ارائه یک روش و منطق متفاوت است. غرب تحمل روش و دیدگاه متفاوت را ندارد و همواره تلاش می‌کند، با روش‌های مختلف، اثرگذاری آن را محدود کند.
وی مواجهه با اندیشه‌های متفاوت را ناگزیر دانست و ادامه داد: شناخت دشمنان و طراحی‌های تبلیغی آن‌ها بسیار مهم است؛ به‌ویژه در سطح نخبگان و دانشجویان که ممکن است، تحت تأثیر قرار گیرند. این اندیشه‌ها به‌شکل مثلثی در فکر، معرفت و معیشت دنیای معاصر نفوذ کرده‌اند و ما باید نسبت به این اثرگذاری‌ها آگاه باشیم.
عضو مجلس خبرگان رهبری، با تأکید بر اهمیت ارتقای فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی، بیان کرد: روش‌های پیشین تبلیغی و فعالیت‌های فرهنگی ارزش خود را دارند؛ اما باید نوسازی و پردازش‌های جدید در آن‌ها صورت بگیرد. کتاب، منبر و مسجد همچنان کانون اصلی این فعالیت‌ها هستند و نباید نقش آن‌ها در تربیت و هدایت نسل جوان نادیده گرفته شود.
اهمیت پیش‌بینی تحولات حوزه هوش مصنوعی
آیت‌الله اعرافی با تأکید بر اهمیت پیش‌بینی تحولات حوزه هوش مصنوعی، خاطرنشان کرد: علاوه بر استفاده از ظرفیت‌های موجود علوم دینی، لازم است نیم‌نگاهی به آینده داشته باشیم. تصاویر و تحلیل‌هایی که هوش مصنوعی در غرب ارائه می‌دهد، آغاز شده و ما هم باید این مسئله را جدی بگیریم و خود را برای آینده آماده کنیم.
آیت‌الله اعرافی به اهمیت ارائه نظریه‌های واسط اشاره کرد و گفت: برای اقناع جامعه و به‌خصوص جوانان و تحصیل‌کردگان، نیازمند نظریه‌هایی هستیم که علاوه بر منابع غنی فقه، کلام و فلسفه اسلامی، پردازش‌های درست و اصیل علمی را در اختیار مخاطب قرار دهد.
مدیر حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: هنر ارائه نظریه، همان چیزی است که شهید مطهری(ره) در آثار خود به‌کار می‌برد و ما هم باید در هر حوزه ده تا پنج نظریه اصلی داشته باشیم که به‌عنوان نظریه‌های میدانی و عملی قابل استفاده باشند.
تبلیغ، فراتر از ارتباطات امروز علوم انسانی
وی با اشاره به اینکه تبلیغ امروز نباید صرفاً محدود به ارتباطات و روش‌های علوم انسانی باشد، گفت: تبلیغ در منطق اسلامی، دقیقاً تربیت و به‌معنای هدایت و شکل‌دهی اندیشه‌ها و رفتار مخاطب است.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه افزود: تبلیغ ما یک «نظام تربیتی» است که نقشه‌ای برای ایجاد تغییرات بنیادی در اندیشه و رفتار مخاطب دارد و نباید صرفاً به فعالیت‌های موردی یا کوتاه‌مدت محدود شود.
مدیر حوزه‌های علمیه با تأکید بر ضرورت تربیت مستمر و پایدار، اظهار کرد: هر مبلغ و استاد حوزه علمیه، باید ضمن داشتن دانش و تحقیق، در میدان تبلیغ و ارتباط با مخاطب نیز حضور فعال داشته باشد. تبلیغ تربیت‌محور، مستلزم پیگیری مستمر مخاطب و ارتباط مداوم با اوست تا تغییرات واقعی و پایدار در اندیشه و رفتار حاصل شود.
نقش حوزه در میدان‌های جهانی
مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به حضور روحانیت در عرصه‌های بین‌المللی، بیان کرد: تبلیغ باید با رویکرد بین‌المللی انجام شود. حرف حوزه و انقلاب اسلامی در همه جهان قابل ارائه و اثرگذار است.
  تبلیغ دین نیازمند خلاقیت و ابتکار است
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی نیز در آیین اختتامیه این جشنواره، جشنواره «جنّات» را نمونه‌ای از همکاری مشترک میان دستگاه‌ها و نهادهای حوزوی دانست و گفت: امیدواریم این روند، موجب افزایش تعاملات و گسترش آثار و برکات در آینده شود.
وی با تبیین جایگاه چندوجهی حوزه‌های علمیه، به تغییرات عمیق اجتماعی اشاره و تصریح کرد: این تغییرات اقتضا می‌کند که روش‌های تبلیغ دین نیز دچار تحول شود و با بهره‌گیری از خلاقیت و ابتکار، متناسب با نیازها و شرایط جامعه امروز بازطراحی گردد.
وی با بیان اینکه، جامعه با سه طیف فرهنگی و ایمانی متمایز روبه‌روست، که بخش گسترده، وفادار به قرائت رسمی دینی‌اند، بخشی دین‌باور با ذائقه فرهنگی متحول‌اند و اقلیتی هم گرفتار دین‌گریزی و دین‌ستیزی‌اند، تأکید کرد: در شرایط کنونی، حوزه و نیروهای فعال مذهبی، تنها با «ابتکارات خلاقانه و نوآورانه» در دو حوزه محتوا و قالب‌های ارتباطی، می‌توانند بر این سه بخش از جامعه تأثیرگذاری مؤثر داشته باشند.
حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی، با اشاره به چالش‌های اصلی حوزه تبلیغ دینی، نخستین مشکل را «واگرایی ارتباطی» عنوان کرد و گفت: امروز با بخشی از جامعه روبه‌رو هستیم که نه در معرض پیام‌های دینی قرار می‌گیرند و نه خود را در معرض آن قرار می‌دهند؛ حتی اگر بهترین برنامه‌ها نیز تهیه شود، برخی افراد حاضر نیستند کوچک‌ترین ارتباطی برقرار کنند؛ نه پای منبر می‌آیند، نه به مسجد مراجعه می‌کنند و نه به فضاهای دینی وارد می‌شوند. این گسست ارتباطی یک چالش جدی در فرآیند تبلیغ است.
وی دومین مشکل حوزه ارتباطات دینی را «تفسیر جانبدارانه پیام» دانست و توضیح داد: در هر فعالیت ارتباطی، دو رکن اساسی وجود دارد؛ یکی پیام و معنایی که تولید و رمزگذاری می‌شود و دیگری چگونگی رمزگشایی آن از سوی مخاطب. موفقیت یک ارتباط زمانی است که مخاطب پیام را مطابق با رمزگذاری فرستنده تفسیر کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی افزود: گاهی مخاطب پیام را به‌صورت انتقادی و گاه به‌شکل کاملاً تقابلی تفسیر می‌کند؛ یعنی معنایی خلاف نیت و هدف مبلّغ برداشت می‌کند. این پدیده امروز بسیار مشاهده می‌شود؛ حتی زمانی که مبلغان، مفاهیم بلند دینی یا نقل‌قول‌هایی از کرامات بزرگان را عرضه می‌کنند، برخی مخاطبان به‌دلیل مواضع جانبدارانه یا اغراض شخصی، همان پیام مثبت را مبنای حمله به فضای مذهبی قرار می‌دهند.
مقابله با امپراتوری رسانه‌ای غرب
این استاد حوزه علمیه، سومین چالش را «انفعال فرهنگی» دانست و اظهار کرد: توان مبلغان دینی در برابر امپراتوری رسانه‌ای غرب بسیار محدود است. غرب با ایجاد نهادهای گسترده رسانه‌ای و فرهنگی، هژمونی و سلطه‌ای شکل داده که قادر است، سبک زندگی خود را به‌طور گسترده ترویج کند. در برابر چنین هجمه عظیمی، فعالیت مبلغان مذهبی، نیازمند خلاقیت، ابتکار و افزایش توانمندی‌های فراوان است.
حجت‌الاسلام والمسلمین واعظی در ادامه، «کاهش سرمایه اجتماعی فعالان مذهبی» را چهارمین چالش دانست و گفت: این کاهش به‌دلایل مختلف سیاسی و اجتماعی رخ داده و جبران آن، نیازمند تلاش جدی است. افزایش سرمایه اجتماعی حوزه و روحانیت در امر تبلیغ دین، مسئولیت سنگینی بر دوش نهادهای رسمی و مبلغان می‌گذارد.
  جشنواره «جنّات» نقطه عطف توسعه روش‌های نوین تبلیغ
حجت‌الاسلام والمسلمین روستاآزاد هم در این مراسم، با بیان اینکه این جشنواره با همیاری مجموعه‌های حوزوی برگزار شده است، به دستاوردهای جشنواره اشاره کرد و گفت: در این دوره، زیرساخت‌های فنی و نرم‌افزاری متناسب با نوآوری‌های تبلیغی فراهم شد که در اختیار همه مبلغان کشور قرار می‌گیرد. حضور مبلغان از ۳۱ استان، مؤید گستردگی و استقبال ملی از جشنواره است.
معاون فرهنگی تبلیغ دفتر تبلیغات اسلامی افزود: پیش از این اختتامیه نیز، ۱۴ جشنواره منطقه‌ای در قم، مشهد، اصفهان و خوزستان برگزار شد و طی آنها ۹۵ طرح تبلیغی در معرض داوری قرار گرفت.
وی همچنین، از رونمایی کتاب جشنواره جنّات خبر داد و گفت: این کتاب حاوی ۱۰۲ طرح تبلیغی است. علاوه بر آن، سایت جنّات نیز راه‌اندازی شده تا تمام تجربه‌های ثبت‌شده مبلغان برای عموم مبلغین کشور قابل دسترسی باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین روستاآزاد، با اشاره به مطالبه رهبر معظم انقلاب درباره سه ضلع مهم در عرصه تبلیغ، «تربیت مبلغ»، «تولید محتوا» و «تولید قالب‌ها و روش‌های نوین» بیان کرد: جشنواره جنّات عمدتاً معطوف به ضلع سوم یعنی تولید قالب‌ها و روش‌های تبلیغی است.