اخلاف در حوزه - شماره 803
توصیه‌های اخلاقی امام خمینی(قد)
حضرت علی(ع) فرموده‌اند: «المواعظ حیاة القلوب؛ موعظه‌ها موجب زندگی قلب‌هاست.»
بخش دوم
در این میان موعظه آنان که خود در محبت حضرت محبوب سوختند و فانی شدند، تأثیرگزارتر و سوزاننده‌تر است و سخنی که از دل آنان برآید، لاجرم بر دل نشیند.
مواعظ اخلاقی عارف بزرگ قرن حضرت امام خمینی(قد) از این دسته مواعظ است که هم شورآفرین است و هم شعوربخش. در اینجا گلچینی از آن مواعظ زیبا از کتاب چهل حدیث و کتاب محرم راز، سفارش‌نامه حضرت امام(قد) به جناب سید احمدآقا(ره) به حضور شما عزیزان تقدیم می‌گردد.
ترجیح رضایت الهی بر رضایت مخلوقات
٭ ای عزیز! نام نیک را از خداوند بخواه. قلوب مردم را از صاحب قلب خواهش کن با تو باشد. تو کار را برای خدا بکن، خداوند علاوه بر کرامت‌های اخروی و نعمت‌های آن عالم در همین عالم هم، بر تو کرامت‌ها می‌کند؛ تو را محبوب می‌نماید؛ موقعیت تو را در قلوب زیاد می‌کند؛ تو را در دنیا سربلند می‌نماید؛ ولی اگر بتوانی با مجاهده و زحمت، قلب خود را از این حب هم به‌کلی خالص نما؛ باطن را صفا ده تا عمل از این جهت خالص شود و قلب متوجه حق گردد؛ روح بی‌آلایش شود؛ کدورت نفس برطرف گردد. حب و بغض مردم ضعیف، شهوت و اسم نزد بندگان ناچیز، چه فاید-ه‌ای دارد. فرضاً فایده داشته باشد، یک فایده ناچیز جزئی چندروزه است. ممکن است این حب عاقبت کار انسان را به ریا برساند و خدای نخواسته، آدم را منکر و منافق و کافر کند؛ اگر در این عالم رسوا نشود، در آن عالم در محضر عدل ربوبی پیش بندگان صالح خدا و انبیای عظام او و ملائکه مقربین رسوا شود؛ سرافکنده گردد؛ بیچاره شود. رسوایی آن روز را نمی‌دانی چه رسوایی است. سرشکسته در آن محضر را خدا می‌داند چه ظلمت‌ها دنبال دارد. آن روز است که به‌فرموده حق‌تعالی کافر می‌گوید: «ای کاش! خاک بودم» و دیگر فایده ندارد.
سنجش میزان عمل خود با میزان شریعت و ولایت اهل‌بیت(ع)
٭ ای عزیز! قدری از حال غفلت بیدار شو و در امر خود تفکر کن و صفحه اعمال خود را نگاه کن! بترس از آنکه اعمالی را که به خیال خودت عمل صالح است؛ از قبیل نماز و روزه و حج و غیر آن، خود اینها اسباب گرفتاری و ذلت شوند در آن عالم. سپس، حساب خودت را در این عالم تا فرصت داری، بکش و خودت میزان اعمالت را برپا کن و در میان شریعت و ولایت اهل‌بیت(ع) اعمال خود را بسنج و صحت و فساد و کمال و نقص آن را معلوم کن و آنها را جبران کن تا فرصت هست و مهلت داری. اگر در اینجا خود را محاسبه نکنی و حساب خودت را درست نکنی، در آنجا که به حسابت رسیدگی می‌شود و میزان اعمال برپا می‌شود، مبتلابه معصیت‌های بزرگ می‌شوی. بترس از میزان عدل الهی و به هیچ‌وجه مغرور مباش و جد و جهد را از دست مده، قدری به صحیفه اعمال اهل‌بیت پیغمبر(ص) که معصوم از گناه و خطا بودند، مراجعه کن و تفکر در آنها کن.
توفیق خواستن از خداوند جهت ریشه‌کن کردن وابستگی‌های دنیایی
٭ ای عزیز! اکنون که مفاسد این علقه و محبت را متذکر شدی و دانستی که انسان را این محبت دنیا به هلاکت دچار می-کند و ایمان انسان را از دست او می‌گیرد و دنیا و آخرت انسان را درهم و آشفته می‌کند، دامن همت به کمر زن و هر قدر توانی، وابستگی دل را از این دنیا کم کن و ریشه محبت را سست کن و این زندگی چندروزه را ناچیز شمار و این نعمت‌های مشوّب به نقمت و رنج و الم را حقیر دان و از خدای‌تعالی توفیق بخواه که تو را کمک کند و از این رنج و محنت خلاصی دهد و دل تو را مأنوس به دار کرامت خود کند.
همت بلند
٭ ای عزیز! گوش دل باز کن و دامن همت به کمر زن و به حال خود رحم کن، شاید بتوانی خود را به‌صورت انسان گردانی و از این عالم به‌صورت آدمی بیرون روی که آن وقت از اهل نجات و سعادتی.
٭ پسرم! تا نعمت جوانى را از دست ندادى، فکر اصلاح خود باش که در پیرى، همه چیز را از دست مى‌دهى. یکى از مکاید شیطان که شاید بزرگترین آن باشد که پدرت بدان گرفتار بوده و هست - مگر رحمت حق‌تعالى دستگیر او باشد - استدراج است.
٭ در عهد نوجوانى شیطان باطن که بزرگترین دشمنان اوست، او را از فکر اصلاح خود باز مى‌دارد و امید مى‌دهد که وقت زیاد است، اکنون فصل برخوردارى از جوانى است و هر آن و هر ساعت و هر روز که بر انسان مى‌گذرد، درجه درجه او را با وعده‌هاى پوچ از این فکر باز مى‌دارد تا ایام جوانى را از او بگیرد و آنگاه که جوانى رو به اتمام است، او را به امید اصلاح در پیرى سرخوش مى‌کند و در ایام پیرى نیز، این وسوسه شیطانى از او دست نکشد و وعده توبه در آخر عمر مى‌دهد و در آخر عمر و شهود موت، حق‌تعالى را در نظر او مبغوض‌ترین موجود جلوه مى‌دهد که محبوب او که دنیاست، از دستش گرفته است. این حال اشخاصى است که نور فطرت در آنها به‌کلى خاموش نشده است و اشخاصى هستند که غرقاب دنیا آنها را از فکر اصلاح دور نگهداشته و غرور دنیا سرتاپاى آنان را فراگرفته است. من خود چنین اشخاصى را در اهل علم اصطلاحى دیده‌ام و اکنون بعض آنها در قید حیاتند و ادیان را هیچ و پوچ مى‌دانند.
٭ پسرم! توجه کن که هیچ‌یک از ما نمى‌تواند مطمئن باشد که به این دام شیطانى نیفتد. عزیزم! ادعیه ائمه معصومین(ع) را بخوان و ببین که حسنات خود را سیئات مى‌دانند و خود را مستحق عذاب الهى مى‌دانند و به‌جز رحمت حق به چیزى نمى‌اندیشند و اهل دنیا و آخوندهاى شکم‌پرور، این ادعیه را تأویل مى‌کنند؛ چون حق جلّ و علا را نشناخته‌اند.
