فرزانگان - شماره 720

شهید سید محمدتقی مرعشی شوشتری

شهید والامقام یکی از چهره‌های ماندگار حوزه علمیه نجف اشرف است که زندگی پربرکت خود را وقف به مردم و رفع مشکلات آنان و صرف تحصیل علم و تهذیب نفس نمود.

تولد: 1313 شمسی          
وفات: 1370 شمسی
اساتید: امام خمینی، سیدابوالقاسم خویی و...
تألیفات: شرح بر معالم‌الاصول و...
تولد و خاندان: شهید والامقام آیت‌الله سید محمدتقی مرعشی، یکی از چهره‌های ماندگار حوزه علمیه نجف اشرف است که زندگی پربرکت خود را وقف به مردم و رفع مشکلات آنان و صرف تحصیل علم و تهذیب نفس نمود. در سال 1313 شمسی در بیت علم و فضیلت در نجف اشرف پا به عرصه وجود گذاشت. پدرش آیت‌الله سیدجعفر مرعشی فرزند سیدمحمد مرعشی فرزند آیت‌الله سید سلطانعلی مرعشی از سادات صحیح‌النسب حسینی است که نسبش با 32 واسطه به حضرت حسین‌اصغر، فرزند امام سجاد(ع) می‌رسد. سر سلسله این خاندان، شخصی به‌نام ابوالحسن علی‌بن ابی‌محمد که نسبش با چهار واسطه با امام سجاد(ع) می‌رسد. در عصر خویش از سادات بسیار ارجمند و دارای موقعیت بالایی بود.سید قوام‌الدین مرعشی معروف به سید بزرگ که مرقد او در شهر آمل مازندران قرار دارد و در آن‌جا سکونت دارد و در آن‌جا حکومت علوی تشکیل داد و حکومت ایشان تا زمان تیمور لنگ ادامه یافت، سرسلسله سادات جلیل‌القدر مرعشی می‌باشد. در آغاز قرن هشتم قمری، مرحوم سید نجم‌الدین محمود مرعشی آملی که برای تحصیل علوم حوزوی به عتبات سفر کرده بود، وارد شوشتر شده و به درخواست سیدعزالدین یا عضدالدوله امیر شوشتر در آن شهر ماندگار شد و یگانه داماد آن امیر گردید. بدین ترتیب، سادات مرعشی در شوشتر شکل گرفتند. آن بزرگوار برای ترویج مذهب تشیع، تلاش فراوان نمود و آیین تشیع در دیار شوشتر رواج یافت. جد اعلای شهید سیدفمحمدتقی‌، آیت‌الله سیدفسلطانعلی نام داشت که در سال 1265 قمری در شوشتر متولد شد و مراتب تحصیلی خود را در نزد بزرگانی چون شیخ جعفر شوشتری به اتمام رسانید و از موقعیت علمی و فقهی والایی برخوردار گردید و در سال 1333 قمری در حین قرائت زیارت عاشورا رحلت کرد.
آیت‌الله سیدجعفر مرعشی پدر شهید سید محمدتقی از عالمان بزرگ نجف و از شاگردان آیات عظام شیخ محمد حسین غروی اصفهانی و آقا ضیاءالدین عراقی می‌باشد.

  تحصیلات و اساتید: شهید سید محمدتقی مرعشی بعد از پشت سر گذراندن دوران کودکی، در چنین بیت با فضیلتی مانند سایر فرزندان علما و طلاب ایران در مدرسه علوی که تحت اشراف دولت ایران بود، تحصیل کرد و سپس وارد حوزه علمیه شد و در مدرسه منتدالشر که زیر نظر مرحوم آیت‌الله محمدرضا کاشف‌الغطاء بود، موفق به تکمیل مقدمات و سطوح گردید و جهت عمق بخشیدن به مبانی علمی خود، در درس اساتید نامدار نجف اشرف شرکت نموده و زانوی علم بر زمین زد. اسامی اساتید وی عبارتند از:  آیت‌الله سیدجعفر مرعشی شوشتری(ره)؛  آیت‌الله سیدابوالقاسم خویی(ره)؛ آیت‌الله سیدمحسن حکیم(ره)؛ امام خمینی(ره).
  هم‌درسان: وی با بزرگانی چون شیخ محمدرضا جعفری اشکوری و شیخ محمدصادق جعفری اشکوری و سیدمحمد نوری، شیخ‌عباس جمالی تهرانی هم‌درس و هم‌دوره و هم‌مباحثه بوده است.
  فعالیت‌های علمی و اجتماعی
1. تألیف: این شهید والامقام دو تألیف به‌نام‌های شرح بر معالم‌الاصول و شرح بر حاشیه منطق ملاعبدالله دارد.
2. تبلیغ: وی امام جماعت مسجد حاج‌مهدی جبرئیل، واقع در شارع رسول نجف، ضمن اقامه نماز ظهر و عصر، به موعظه و ارشاد و هدایت مؤمنان اشتغال داشت. او در بین مردم به‌عنوان نیکوکار شناخته شده بود.
3. تبلیغ در خارج عراق: وی با شیعیان امامی هندی‌الاصل که در برخی از کشورهای اروپا، آفریقا و آمریکا سکونت دارند، ارتباط خوبی داشت. این شیعیان که به‌نام «خوجه‌ها» شناخته می‌شوند و ارتباط خوبی با علماء و بزرگان دین داشته و دارند، با دعوت از بزرگان برای تبلیغ عقاید شیعه در این کشور‌ها پیش‌قدم بوده‌اند. سید محمدتقی مرعشی که با این شیعیان و دوستان اهل‌بیت(ع) ‌ارتباط نزدیکی داشت، بارها به دعوت آنان به مناطق مختلف اروپا، آفریقا و آمریکا سفر تبلیغی نموده و به ارشاد آنان پرداخت.
4. مأمن و پناه‌گاه مردم: او مانند پدر و نیاکانش، مأمن خوبی برای مراجعه‌کنندگان بود. به رفع مشکلات مردم و مشاوره دادن به آنان می‌پرداخت. وی مرجعی خوب و مورد احترام همه و حلّال مشکلات عموم مردم بوده‌ است. هر گاه مشکلی برای افراد پیش می‌آمد، سران دولتی می‌گفتند: به سید بفرمایید! این شهید چون شناسنامه عراق داشت، حرفش در ادارات دولتی، بیشتر از ایرانیان مقیم نجف تأثیرگذار بود و نفوذ داشت و برای حل و فصل شکایات و تنظیم سند و خانه و... یکی از افراد مؤثر بود. او حامی خوبی برای محرومان و مستمندان و خانواده‌ها بود. هیچ‌وقت یتیم‌ها، دردمندان و نیازمندان را فراموش نمی‌کرد.

  شهادت مظلومانه: شهید مرعشی بعد از سال‌ها تدریس و تبلیغ، سرانجام عاقبت به‌خیر شده و به آرزوی دیرینه خود که همانا شهادت در راه خدا بود، رسید. بعد از انتفاضه در ماه شعبان 1411 قمری، حزب بعث عراق برای سرکوب کردن شیعیان، علمای نجف را گروه گروه دستگیر و در بیرون نجف و در راه کربلا برده و تیر باران کرده و به شهادت رساندند. شهید سید محمدتقی مرعشی به‌همراه دو فرزند گرامیش سیدمحمد و سیداحمد مرعشی که هر دو طلبه بودند، به‌همراه گروهی از علماء شهید توسط مأموران حزب بعث شهید شده و به‌طور دسته‌جمعی در گورستان دفن شده‌اند.گلشن ابرار، ج 14، ص 514 - 506؛ ستارگان حرم، ج 11، ص 35 - 33؛
شهداءالعلم والفضیله فی‌العراق، ص 319.