عضو خبرگان رهبری:
تصور جامعه بدون تضارب آرا و اندیشه‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود
اگر وحدت اسلامی داشته باشیم وحدت ملی را هم داریم و اگر وحدت ملی داشته باشیم امنیت نیز خواهیم داشت و این یک جاده یک‌طرفه و به نفع وحدت اسلامی است.
حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلّغی در نشست «وحدت و امنیت؛ بایسته‌های ملی و اسلامی» که در دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد گفت: مقام معظم رهبری بر دو کلیدواژه «وحدت ملی» و «امنیت ملی» تأکید کرده است که باید حوزویان و دانشگاهیان این بحث را در مدار جلساتشان قرار بدهند. از دانشگاه ادیان و مذاهب تشکر می‌کنم که اولین نشست را در این خصوص تشکیل داده‌اند. این‌گونه جلسات می‌تواند راه‌گشا باشد. آنچه که بنده در این نشست عرض می‌کنم یک ایده بوده و باید به آن بیشتر پرداخت.
نماینده مجلس خبرگان رهبری افزود: در این خصوص سه مسئله باید بررسی شود. یکی تبیین و تعیین رابطه این دو کلیدواژه به اضافه کلیدواژه «وحدت اسلامی» که بنده آن را اضافه می‌کنم. زیرا وحدت اسلامی هم در گرو وحدت ملی و امنیت ملی است و اینها هیچ‌کدام از یک دیگر جدا نیستند. همچنین در تبیین این سه مفهوم گزاره‌های مختلف تحلیلی را باید مدنظر داشت و ارتباط این سه با هم را باید به‌درستی شناخت. مسئله دوم اقتضائات و الزمات رابطه این دو کلیدواژه است و مسئله سوم این است که این بررسی‌ها چه آورده‌ها و نتایجی را در خصوص وحدت ملی و امنیت ملی خواهد داشت.
وی ادامه داد: وحدت ملی، امنیت ملی و وحدت اسلامی و رابطه این سه مفهوم با هم برای تبیین بایسته‌های اسلامی در کنار بایسته‌های ملی برای نیل به یک جامعه‌ای که دارای این مثلث حیات باشد لاجرم باید در سه محور موردبحث و بررسی قرار گرفت: ۱. تبیین و تعیین رابطه این سه ۲. الزامات ایجاد ارتباط بین این سه مفهوم ۳. محصول و آورده رابطه بین این سه مفهوم. در مورد تبیین و تعیین رابطه وحدت ملی، امنیت ملی، وحدت اسلامی سه فرض موجود است:
الف) رابطه یکسویه از جانب امنیت ملی: نظریه اول این است که ارتباط یکسویه از طرف امنیت ملی وجود دارد و وحدت ملی به‌تبع وجود امنیت ملی به وجود می‌آید.
ب) رابطه یکسویه از جانب وحدت ملی: در این نظریه امنیت ملی در گرو وحدت ملی است و بدون وحدت ملی امنیت ملی حاصل نمی‌گردد.
ج) هم‌پوشانی متعامل امنیت ملی و وحدت ملی: در این نظریه هر دو به یک اندازه دارای اهمیت بوده و هیچ‌کدام تابع دیگری نبوده و هرکدام نیازمند دیگری است.
نماینده مجلس خبرگان رهبری اظهار کرد؛ اگر وحدت اسلامی داشته باشیم وحدت ملی را هم داریم و اگر وحدت ملی داشته باشیم امنیت نیز خواهیم داشت و این یک جاده یک‌طرفه و به نفع وحدت اسلامی است. فرض دیگر هم این است که یک رابطه دیالکتیک میان این دو کلیدواژه برقرار است و به تعبیر عربی آن جدلیت‌الطرفین است. مفروض بنده نیز در این سخنرانی این است که فرض سوم درست است و رابطه دو طرفه‌ای بین اینها برقرار است.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: وحدت یکسری موانع دارد که باید این مانع‌ها را برطرف کرد. یک بخش آن را امنیت برطرف می‌کند و اگر امنیت نباشد اختلافات تشدید می‌شود. هرج و مرج خاستگاه این جدایی است. به‌همین جهت مؤلفه امنیت می‌تواند بخشی از موانع وحدت را ایجاد و موانع را برطرف کند. از سوی دیگر اگر وحدت هم باشد دامنه این امنیت گسترش پیدا کرده و در یک قلمرو خاص نخواهد ماند. قرآن قریه مطمئنه و آمنه را برای جامعه‌ای که امنیت ملی دارد مثال زده و می‌فرماید: وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْیَهً کَانَتْ آمِنَهً مُطْمَئِنَّهً یَأْتِیهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ کُلِّ مَکَانٍ فَکَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا کَانُوا یَصْنَعُونَ.
و خدا [برای پندآموزی به ناسپاسان] مَثَلی زده است: شهری را که امنیت و آسایش داشت و رزق‌وروزی [مردمش] به فراوانی از همه‌جا برایش می‌آمد، پس نعمت خدا را ناسپاسی کردند، در نتیجه خدا به کیفر اعمالی که همواره مرتکب می‌شدند، بلای گرسنگی و ترس فراگیر را به آنان چشانید.
لازم به ذکر است در پایان نشست، حجت الاسلام والمسلمین مبلغی به پرسش‌های مطرح شده توسط اساتید و دانشجویان پاسخ داد.
وی ادامه داد: مؤلفه دوم که همان وحدت است نه تنها ازاله مانع را دارد که آن را اساساً نیز تقویت می‌کند. اگر وحدت باشد امنیت بیشتر خواهد بود. همچنین اگر آگاهی بود امنیت نیز بیشتر است و طبعاً وحدت هم بیشتر خواهد بود. آگاهی اساس وحدت است. به‌همین جهت امنیت نیز قائم به افراد خواهد بود. این آگاهی در فضای وحدت باعث همگرایی می‌شود. مؤلفه دیگر نیز تعاون است که در این مرحله قرار دارد. اگر بخواهیم وحدت اسلامی داشته باشیم باید پروژه‌های مشترکی داشته باشیم و این پروژه‌ها نیازمند امنیت ملی است و دو کلیدواژه یعنی «وحدت ملی» و «امنیت ملی» به یک دیگر کمک می‌کنند، زیرا اگر کمک نکنند پروژه‌های وحدت اسلامی نیز انجام نمی‌شود. در جامعه ای که امنیت و وحدت نیست جامعه اسلامی دیگر نیز با آن تعامل و تعاون نخواهد داشت، زیرا دو جامعه از یکدیگر می‌ترسند و احساس خطر می‌کنند. به‌همین جهت باید امنیت بین دو جامعه ایجاد شود.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی در پایان گفت: مسئله الزامات و اقتضائات نیز باید بررسی شود، از این جهت که باید از هریک از «وحدت ملی» و «امنیت ملی» تعریف تخصصی داشته باشیم. در جوامع پیچیده و دارای رسانه‌های پرقدرت، وحدت می‌باید تخصصی‌تر از تصورات اولیه ما باشد. همچنین تعریف دقیقی باید از امنیت نیز داشته باشیم. به‌همین جهت بررسی الزامات این دو مقوله و به خصوص امنیت می‌تواند راه‌گشا باشد. زیرا باید امنیت از دل انسانها بجوشد و از ترس و خوف جامعه نباشد. الزام دیگر نیز این است که هر دو این مؤلفه‌ها به سرمایه اجتماعی نیاز دارند. انسانها باید در جامعه حضور داشته باشند تا امنیت و برقراری امنیت نیز مورد بحث باشد.
وی با اشاره به جایگاه مفهوم تسابق (استباق) اظهار کرد: باتوجه‌به آیه شریفه: لِکُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّیها فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمیعاً إِنَّ اللَّهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ؛ (نزاع و کشمکش نکنید و به‌جای بحث و گفتگو) به‌جانب نیکی‌ها و کارهای خیر پیشی جویید. خدا همه شما را هر جا که باشید [به صحرای محشر] می‌آورد؛ مسلماً خدا بر هر کاری تواناست. استباق از اصول مهم قرآنی برای رفع کشمکش‌ها و نزاع‌های اجتماعی معرفی گردیده که از اصول وحدت و امنیت ملی می‌تواند باشد. تعاون و همکاری درقرآن اینچنین آمده است: یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَأُنْثَی وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ.
(ای مردم ما شما را از مرد و زنی آفریدیم و شما را ملت، ملت و قبیله، قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایی متقابل حاصل کنید در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست بی‌تردید خداوند دانای آگاه است.) در این آیه هم تعاون در مقابل تقابل یک اصل مهم قرآنی برای وحدت و امنیت ملی بیان شد. ب) سرمایه اجتماعی: هدف هر جامعه کشف و بسط حقایق و درستی‌ها و نابودی اباطیل و کژی‌هاست در این جامعه تک‌تک افراد نیروی انسانی برای رسیدن به آرمان‌ها و حقایق هستند. وحدت ملی و امنیت ملی نیازمند تحقق این دو اصل مهم «پذیرش اختلافات و سرمایه اجتماعی» است.
در ابتدای این نشست دکتر محمدحسین مظفری رئیس مرکز صلح و گفت‌وگوی دانشگاه ادیان و مذاهب نیز در سخنانی گفت: ما در ماه ربیع الاول و ورود به هفته وحدت هستیم. با توجه به مسائل ایران و جهان باید نگاه تازه‌ای به مسائل و چالش‌های کشورمان داشته باشیم. یکی از بحث‌های بسیار مهم در اندیشه اسلامی نحوه پرداختن به هویت ملی است و یکی از بحث‌هایی است که آن را در یک دوگانه جهان وطنی اسلامی قرار می‌دهد. ما باید وحدت ملی خودمان را پاس بداریم و یا به امت‌سازی متعهد باشیم؟ این دوگانه، یک دوگانه جعلی است. باید بتوانیم هویت ملی را در روح و جان شهروندان ایرانی ایجاد کنیم، به‌گونه‌ای که با وحدت در تعارض نباشد.
وی ادامه داد: آیه شریفه می‌فرماید وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ۚ وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَکُنْتُمْ عَلَیٰ شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْهَا ۗ کَذَٰلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ؛ این آیه با ملیت مشکلی ندارد و می‌تواند در قالب وحدت ملی قرار بگیرد. این آیه شریفه اختلاف در السنه و رنگ‌ها و نژادها و گویش‌ها را در کنار خلقت زمین نشان می‌دهد و از شگفتی‌های خلقت پروردگار می‌داند. این تکثرها محترم بوده و نشانه پروردگار است اما باید در کنارش نیز به بحث وحدت و امت‌سازی پرداخته شود. اینها ضدیتی با هم ندارند. به همین جهت از سرور بزرگوار خودمان آیت الله مبلغی دعوت کردیم تا افق تازه‌ای برای وحدت اسلامی بگشایم.
