از «شیخ کلینی» بزرگترین فقیه شیعه در قرن چهارم هجری بیشتر بدانیم
شیخ مشایخ شیعه در آن عصر، رئیس شیعه و از موثّقترین و استوارترین عالمان در نقل حدیث و صاحب کتاب شریف «کافی» است.
١٩ اردیبهشت، روز بزرگداشت «ابوجعفر محمدبن یعقوب کلینی رازی» معروف به «شیخ کلینی» بزرگترین محدث و فقیه شیعه در قرن چهارم هجری است که دارای القابی همچون «ثقه الاسلام»، «شیخ مشایخ شیعه»، و «رئیس محدثان علمای امامیه» است؛ لذا سخن امروز را با سلام و صلوات به روح بلند این دانشمند عالیقدر جهان تشیع آغاز می‌نمائیم.
شیخ کلینی (ره) در روزگار حسّاس و دشواری زیسته؛ ولادت او، در حوالی سال ۲۶۰ هجری اتفاق افتاده است که سال وفات امام حسن عسکری (ع) است و حیات وی، کاملاً منطبق بر دوره غیبت صُغراست که از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین برهه‌ها در تاریخ تشیع است؛ او بیست سال پایانی عمر خویش را، در بغداد به سرآورد که محل سکونت نواب خاص و وکلای ناحیه مقدسه بود و به واسطه آنها می‌توانسته با حضرت ولی‌عصر (عج) ارتباط داشته و پاسخ سؤالات و نکات خود را از محضر امام زمان دریافت نماید، لذا این ویژگی‌ها در حیات شیخ کلینی در خورِ توجّه است و به همین دلیل آثار ایشان نیز از ارزش بسیار والایی نزد اهل علم برخوردار می‌باشد.
وی مشهورترین عالِم عصر خود به شمار می‌رفت که در میان همه‌ی مسلمانان از احترام و منزلت بسیار والایی برخوردار بوده است؛ و به دلیل صداقت در گفتار و کردار، و علم و فضیلت بسیار او، هم شیعه و هم اهل سنت در مشکلات دینی به او روی می‌آوردند و به همین سبب او اولین کسی بود که به لقب «ثقةالاسلام» یعنی «فرد مورد اعتماد اسلام» شهرت یافت.
شیخ مشایخ شیعه در آن عصر، رئیس شیعه و از موثّقترین و استوارترین عالمان در نقل حدیث بوده، و کتاب شریف «کافی» را در مدّت بیست سال تلاش خستگی‌ناپذیر، تألیف نمود که یکی از «کتب اربعه» شیعه و حاوی ١۶ هزار و ١٩٩ حدیث است.
او نخستین عالم و دانشمند بزرگی است که به جمع‌آوری و تنظیم بسیاری از کتابهایی که در عصر معصومین (ع) نوشته شده بود، پرداخت و با قلم توانا و موشکاف و پرمغز خود در آن برهه‌ی حساس تاریخی توانست بسیاری از پردههای اوهام را کنار زده و عقاید حقه شیعه را آن‌چنان که باید به عموم مسلمانان معرفی نماید، تا همگان بدانند عقیده شیعه در اصول و فروع مستقیماً از قرآن کریم و مکتب وحی، و سنّت رسول اکرم (ص) و اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) گرفته شده است، لذا برخی از بزرگان، کلینی را «احیاگر مذهب شیعه» دانسته‌اند.
شیخ کلینی علاوه بر برتری علمی در عصر خود، در عدالت، تقوی و فضیلت نیز شهره بوده، لذا عالمان زیادی به منظور یادگیری علوم ناب اسلامی در مکتب درس او تلمذ نموده‌اند.
محدث گرانقدر عالم تشیع که سراسر عمر پربار خویش را در راه تحصیل، تدریس، تألیف، تصنیف و ترویج مکتب اهل بیت عصمت و طهارت(ع) سپری نمود، سرانجام در سال ٣١٩ هجری شمسی به دیار باقی شتافت و پیروان راستین اسلام را سوگوار کوچ عالم نامی علم حدیث کرد؛ پیکر مطهر این دانشمند فرزانه در ناحیه شرقی نهر دجله، کنار پل قدیم بغداد به خاک سپرده شد که هم‌اکنون زیارتگاه و محل عبادت شیعیان در عراق است.
و کلام آخر این‌که؛ گرچه بیش از هزار سال از رحلت مرحوم کلینی می‌گذرد و آن فقیه و محدث بزرگ دیگر در میان ما نیست؛ ولی به قول فرمایش امام علی(ع)، این بزرگان در درون روح وجان ما هستند و شیعه هیچ‌گاه زحمات و خدمات ارزشمند آنها را فراموش نمیکند؛ چنانچه رهبر فرزانه انقلاب در پیام خود به کنگره بین‌المللی بزرگداشت ثقةالاسلام شیخ کلینی (ره) فرمودند: «به نظر این جانب، تجلیل از کلینی، تجلیل از علم، تجلیل از دین و تجلیل از تشیع است...»
یادش گرامی، نامش جاودان و راهش همواره پررهرو باد.
به قلم: حجت الاسلام محمد کیانی
