دیدار مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام با رهبر انقلاب
در خجسته سالروز ولادت با سعادت حضرت فاطمه‌زهرا سلام‌الله‌علیها، رهبر انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از مداحان اهل‌بیت، مداحی را هنری ترکیبی برای انتقال معارف و احساسات و نقش‌آفرینی در معرکه‌های حساس کشور دانستند و علت به ثمر نرسیدن نقشه جامع و برنامه‌ریزی شده دشمن در قضایای اخیر را محاسبات غلط آنها از واکنش مردم، جوانان و مسئولان خواندند و تأکید کردند: راه مأیوس کردن بدخواهان از دشمنی، قوی شدن ایران است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار، محبت و ارادت حضرت صدیقه کبری را در امور شخصی و عمومی بسیار مؤثر دانستند و در بیان نکاتی خطاب به مداحان گفتند: مداحی، میراث شیعه و یک هنر مرکّب است که از ترکیب صدای خوش، شعر خوب، آهنگ مناسب و محتوای فاخر ایجاد میشود و باید همچون سایر متون ارزشمند دینی همه ارکان آن زیبا باشد.
ایشان با اشاره به اهمیت آهنگ مناسب در انتقال مفاهیم، گفتند: برخی آهنگها که متناسب با ترانه‌های گناه‌آلود است برای مداحی مناسب نیست و مداحی نباید با آنها مخلوط شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بالا بردن رشد فکری جامعه را از جمله مأموریت‌های مداحی برشمردند و گفتند: در مداحی علاوه بر معرفت‌آموزی، برانگیختن احساسات نیز وجود دارد. البته احساس بدون تعقل سودمند نیست اما ویژگی بی‌بدیل معرفت‌آموزی در متون شیعی این است که علاوه بر احساسات، عمق معرفتی مخاطب را نیز افزایش می‌دهد.
ایشان با اشاره به نقش‌آفرینی برجسته مداحان در معرکه‌های حساس کشور از جمله دفاع مقدس و ترغیب جوانان به حضور در جبهه‌ها و فداکاری برای کشور و همچنین در قضایای گوناگون مانند فتنه ۸۸ و ۹ دی، تأکید کردند: بدانید که به‌عنوان مداح در کجا ایستاده‌اید و با پدیده بزرگ و جذاب مداحی در خدمت انقلاب یعنی تحول روزآمد کشور و گسترش فضای «مبارزه با طاغوت و ظالم و استکبار و فساد» نقش‌آفرینی کنید.
رهبر انقلاب، فرهنگسازی را کار مهم دیگر مداحان دانستند و گفتند: «استقامت در برابر دشمن یا هجوم در مقابل آن»، «پیشرفت علمی»، «خانواده و فرزندآوری»، «بصیرت و امیددهی» و «ایستادن در مقابل شگردهای یأس‌آفرین دشمن در ذهن جوانان» جزو مفاهیمِ نیازمند به فرهنگسازی و هدایت فکری و عملی مخاطبان است.
ایشان با برشمردن شروط لازم برای ایفای این نقش‌آفرینی‌ها، شرط اول را داشتن دغدغه هدایت مردم و پرهیز از غلبه دادن پول و شهرت و جایگاه اجتماعی در کار مداحی، خواندند و افزودند: شرط دیگر نقش‌آفرینی بهتر مداحان، معرفت‌اندوزی است بنابراین با مطالعه کتابهای اخلاق، حدیث، تفسیر و آثار بزرگانی همچون شهید مطهری، مبانی معرفتی خود را مستحکم کنید.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، به‌روز بودن در قبال حوادث مهم جهانی را شرط دیگر مداحی مؤثر دانستند و گفتند: دنیا در حال تغییرات اساسی اما تدریجی است و ما با یک پیچ تاریخی مهم مواجه و یا در درون آن هستیم که باید با مطالعه، از این تغییرات مهم در دنیا و کشور آگاه باشید.
رهبر انقلاب اسلامی سپس به تبیین نقشه و محاسبه دشمن در حوادث اخیر پرداختند و گفتند: در این قضایا، نقشه دشمن، جامع اما محاسبه آن غلط بود.
ایشان با تأکید بر اینکه دشمن همه عوامل لازم برای اخلال و تخریب در یک کشور را به کار انداخت، در برشمردن این عوامل گفتند: عامل اقتصادی وجود داشت چرا که وضعیت اقتصادی کشور خوب نبود و نیست بنابراین مشکل معیشتی مردم زمینه‌ای بود که از آن استفاده کنند.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: همچنین عامل امنیتی، نفوذ تیمهای جاسوسی، غوغای ایران‌هراسی استکبار در دنیا به روشها و شیوه‌های تبلیغاتی مختلف، همراه کردن بعضی عناصر داخلی با خودشان، تحریک انگیزه‌های قومی، مذهبی، سیاسی و شخصی، و تبلیغات فراگیر، از دیگر عوامل اخلال بود که از ماهها قبل آنها را فعال کردند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای خاطرنشان کردند: من به‌عنوان یک ناظر، در دل خود به مهندسی خوب دشمن «آفرین» گفتم چرا که همه چیز را در جای خود و به اندازه فراهم کرده بود اما با وجود این نقشه که در کشورهایی نیز اثرگذار است، موفق نشدند زیرا محاسبه آنها غلط بود.
ایشان در برشمردن مصادیقی از محاسبه غلط دشمن خاطرنشان کردند: خیال میکردند ملت ایران به علت مشکلات اقتصادی با نقشه براندازی و تجزیه‌طلبی آنها همراهی خواهد کرد. خیال میکردند با فحاشی و بددهنی و اهانتهای گوناگون میتوانند مسئولان کشور را منفعل و از میدان خارج کنند. خیال میکردند با وسوسه و هیاهو میتوانند مسئولان سطح بالای کشور را دچار اختلاف‌نظر کنند. خیال میکردند با دلارهای نفتی فلان کشور مزدور آمریکا میتوانند اراده جمهوری اسلامی را تحت تأثیر قرار دهند. خیال میکردند با تشویق چند عنصر خودفروخته به پناهندگی به کشوری دیگر و لجن‌پراکنی علیه ایران، جوانان ما ناامید میشوند، در حالی‌که اشتباه کردند و کسی به آنها اعتنایی نکرد.
رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: آنها اشتباه کردند چرا که اراده و عزم جمهوری اسلامی از همه عوامل قدرت آنها قوی‌تر و راسخ‌تر بود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: ۴۰ سال است که از هر طریقی علیه جمهوری اسلامی تلاش میکنند اما چون محاسباتشان غلط بوده و است تا کنون شکست خورده و در آینده نیز شکست خواهند خورد.
ایشان با تأکید بر اینکه محاسبات غلط دشمن نباید موجب غفلت ما شود، گفتند: ما هم باید حواسمان باشد. اینگونه نباشد که دچار غفلت و غرور شویم و بگوییم قضایا تمام شد. باید در میدان بمانیم و بدانیم عامل حفظ ملت، امید و وحدت ملی است.
رهبر انقلاب اسلامی خاطرنشان کردند: سلایق و نظرات مختلفی در کشور وجود دارد اما درباره اسلام، نظام و انقلاب بین مردم وحدت نظر است. بنابراین نگذاریم این وحدت از بین برود و به اختلافات قومی، مذهبی و تحریک احساسات یک گروه علیه گروه دیگر کمک نکنیم.
ایشان با تأکید بر اینکه هر کس به اتحاد ملت خدشه وارد کند، برای دشمن و در زمین و نقشه آن کار کرده است، گفتند: همگان از جمله عناصرِ منبری، مداح، دانشگاهی، نویسنده و شاعر باید به این مسئله توجه کنند و دشمن را دست کم نگیرند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، قوی شدن را عامل اصلی در مأیوس کردن دشمن دانستند و افزودند: هر گاه آنچنان قوی شویم که دشمن مأیوس شود، می‌توان به آسودگی و آسایش خاطر دست یافت و علت تأکیدهای مکرر بر قوی شدن ایران نیز همین مسئله است.
ایشان با تحسینِ آمیختن سرود با مداحی برای انتقال مفاهیم مهم، گفتند: رشحات انقلاب در خارج از مرزهای کشور هم روز به روز بیشتر بروز پیدا میکند که نمونه آن گسترش سرود سلام فرمانده در کشورهای دیگر و اجرای آن به زبان‌های مختلف حتی به زبان فارسی بود که این عوامل میتواند به اقتدار کشور کمک کند.
در ابتدای این دیدار، هشت تن از مداحان و شاعران به قرائت اشعار و مدایحی در فضائل حضرت فاطمه‌زهرا سلام‌الله‌علیها پرداختند.
بخش‌هایی از بیانات رهبر انقلاب در این دیدار:
* مدّاحی اهل بیت علیهم‌السلام میراث ماست، میراث شیعه است. بله، معلوم نیست که کمیت و دعبل و سید حمیری مثلاً با آهنگ میخواندند، اما شعر میگفتند و شعر میخواندند و معارف اهل بیت را منتشر میکردند. شما مداحان آمدید این را تبدیل کردید به یک هنر مرکّب. مدّاحی امروز یک هنر ترکیبی است. هنر است؛ یعنی زیبایی است. هم زیبایی است، هم زیباسازی است. شما چند هنر را با هم جمع کردید، مجموع اینها میشود مدّاحی. صدای خوش، شعر خوب، بعد آهنگ خوب.
* آهنگ مفهوم دارد و معنا را منتقل میکند؛ یعنی شما اگر چنانچه یک آهنگی را اجرا کنید لفظ هم نداشته باشد -مثلاً بعضی‌ها با حنجره‌شان آهنگ تولید میکنند یا بعضی با این وسائل و سازها آهنگ ایجاد میکنند، زبان هم ندارد- اما معنا دارد و معنایی را منتقل میکند. آهنگ اینجوری است دیگر. یک آهنگ هست که شجاعت را القاء میکند. این آهنگی که ایشان میخواند: «ای لشکر صاحب‌الزمان آماده باش آماده باش». اگر این کلمه را هم نخوانند این لحن، لحن آماده‌سازی است. یک آهنگ هم هست، افسردگی می‌آورد، افسرده میکند انسان را، مأیوس میکند، انسان را اینها فرق میکند. یک آهنگ هم هست انسان را به گناه میکشاند؛ خیلی از آهنگها که در ترانه‌های مربوط به دستگاه‌های موسیقی، قبلاً اینها را تنظیم کرده بودند از این قبیل بود. این دستگاه‌های موسیقی معروف هر کدام یک آهنگی دارد، یک ترانه‌ای قبلش دارد. که این ترانه، آهنگ را القاء میکند به آن خواننده. این ترانه‌ها اغلب ترانه‌های نامناسب است، مواظب باشیم شعری که میخوانیم، آهنگی که میخوانیم،مدّاحی‌ای که میکنیم، چه آن جایی که مصیبت میخوانیم، چه آن جایی که سینه میزنیم، چه آن جایی که مدح میخوانیم، مواظب باشیم با اینها مخلوط نشود. این چیز مهمی است من اصرار دارم این را توجه کنید.
* حُسن کار معرفت‌آموزی متون شیعی این است که در کنار برانگیختن احساس، عمق معرفتی را هم به انسان اهدا میکند. این خصوصیتی است که در غیر شیعه من ندیده‌ام.
همین حالت احساس در معرکه‌های حساس کشور به داد کشور رسید. یکی‌اش دفاع‌مقدس. در دفاع‌مقدس این مداح‌ها بودند این شعرگوها بودند این شاعرهای خوب بودند که توانستند فضا را آماده کنند برای آن حماسه‌ی بزرگ. واقعاً من این را بارها در مورد همین مسئله این بیت را تکرار کردم:
عشّاق را به تیغ زبان گرم میکنیم
چون شمع تازیانه‌ی پروانه‌ایم ما
وصف حال شماست. چون شمع تازیانه‌ی پروانه‌ایم؛ در مراسم اعزام، اعزام به جبهه، بسیجی‌ها و دیگران، در شب‌های عملیات، در صبحگاه‌های نظامی، در تشییع پیکر شهدا، در مراسم ختم شهدا، در مسجد، در حسینیه، در میدان جنگ، همه جا مداحی نقش بزرگ خودش را ایفا میکرد.
در سالهای بعد از جنگ هم تا امروز همین جور بود. مداحی نقش‌آفرینی کرده. در فتنه‌ی هشتاد و هشت، در نه دی، در موارد گوناگون؛ مداحی نقش ایفا کرده.
الحمدلله عدّه هم زیاد است. اوایل که ما این جلسه را تشکیل میدادیم با صد نفر دویست نفر این جلسه تشکیل میشد، امروز هزاران نفر در سراسر کشور با تسلط بر شگردهای جذب مخاطب مشغول کار مداحی‌اند. خب این یک پدیده‌ای است در کشور؛ این یک چیز کوچکی نیست. از این باید استفاده کرد.
* انقلاب محتاج پیشرفت است، محتاج تحول روز به روز است. شما میتوانید در این زمینه نقش ایفا کنید. حرف من این است. شما باید مبارزه با طاغوت را، مبارزه‌ی با ظالم را، مبارزه‌ی با استکبار را، مبارزه‌ی با فساد را در فضای کشور منتشر کنید.
ما اشکال کارمان در بسیاری از جاها این است که دستور میدهیم، نصیحت میکنیم، استدلال میکنیم، منطق می‌آوریم، اثر نمیکند. چرا؟ برای اینکه فضای عمومی، فضای متناسب با آنچه که ما خواستیم نیست. من بارها تکرار کردم فرهنگسازی. فرهنگسازی یعنی همین.
یک جا لازم است فضای کشور، فضای استقامت در مقابل دشمن باشد. یک جا لازم است فضای هجوم به دشمن باشد، یک جا فضای پیروی از دانش و علم باشد، یک روز فضای تعقّل و تدبّر باشد. فضاسازی باید بشود.
میتوانید بصیرت‌دهی کنید، میتوانید امیددهی کنید. امروز میبینید یکی از مهمترین شگردهای دشمن تزریق ناامیدی است. کجا؟ در مهمترین نقطه‌ی وجودی کشور یعنی جوانان. شما میتوانید درست ضدش عمل کنید. امیددهی کنید. شما میتوانید در فکر و عمل هدایت کنید. منتها خب شرط دارد. اگر بخواهید این توفیقات نصیب شما بشود، شرط لازم و اولش این است که دغدغه‌ی هدایت مردم را داشته باشید.
* در این قضایای اخیر نقشه‌ی دشمن، نقشه‌ی جامعی بود، محاسبه‌ی دشمن محاسبه‌ی غلطی بود. نقشه‌ی دشمن نقص نداشت، منتها محاسبه‌ی دشمن برای پیاده کردن این نقشه محاسبه‌ی غلطی بود.
نقشه‌ی دشمن نقشه‌ی جامعی بود یعنی همه‌ی عوامل مسلطی که یک قدرت میتواند برای اخلال و تخریب در یک کشوری به کار ببرد همه‌ی این عوامل را ردیف کردند.
عامل اقتصادی وجود داشت که البته خب وضعیت اقتصادی کشور هم خوب نبود و خوب نیست، مشکل معیشت مردم زمینه‌ای بود که آنها بتوانند از این عامل استفاده کنند. عامل امنیتی، نفوذ، تیمهای جاسوسی از همه طرف، غوغای ایران هراسی در دنیا از چند ماه قبل شروع شد. همراه کردن بعضی عناصر داخلی با خودشان این هم از مدتی پیش شروع شد... از اینها استفاده کنند، اینها را آماده کنند، برای همراهی. عامل تبلیغات فراگیر؛ تلویزیونها، ماهواره‌ها، فضای مجازی، اینترنت، اینها همه عواملی است، دشمن همه‌ی اینها را ردیف کرد.
بنده بعنوان یک آدمی که این مسائل را نگاه میکنم و زیر نظر دارم و می‌فهمم، در دلم به مهندسی خوب دشمن آفرین گفتم، خوب مهندسی کرده بود، همه چیز را در جای خود، به اندازه‌ی خود آماده کرده. چرا موفق نشد؟ چون یک پایه‌ی دیگر یعنی محاسبه‌اش غلط بود، بله این کارها همه کارهای مهمی است، کارهای مؤثری است در کشورهایی هم اثر میگذارد امّا اینجا نتوانست؛ چون محاسبه‌ای که روی ایران اسلامی کرده بود محاسبه‌ی درستی نبود.
* من دو سه مورد از غلط بودن محاسبه‌ی دشمن را در قضایای اخیر میگویم.
خیال میکرد ملت ایران به خاطر مشکلات اقتصادی ــ که وجود دارد ــ با نقشه‌ی براندازی و تجزیه‌طلبی دشمن همراهی خواهد کرد. یک محاسبه است دیگر، این محاسبه غلط بود.
خیال میکرد با فحش و بددهنی و اهانتهای گوناگون میتواند مسئولین کشور را از میدان خارج کند، منفعل کند. وقتی که یک خرده بدگویی شد، هتاکی شد بعضی‌ها منفعل میشوند دیگر. محاسبه‌ی غلطی بود.
خیال کردند با وسوسه‌ها و هیاهوها میتوانند مسئولان سطح بالای کشور را دچار اختلاف نظر کنند؛ یکی بگوید این کار را بکنیم، یکی بگوید نکنیم. بینشان اختلاف بیفتد. محاسبه‌ی غلطی بود.
خیال میکردند که میتوانند با دلارهای فلان مزدور آمریکا ــ دلارهای نفتی ــ اراده‌ی جمهوری اسلامی را تحت تأثیر قرار بدهند؛ اشتباه کردند.
خیال میکردند با اینکه تشویق کنند چند تا عنصر خودفروخته را که بروند پناهنده بشوند و علیه کشور خودشان لجن‌پراکنی کنند این موجب میشود جوانهای ما ناامید بشوند، اشتباه کردند، کسی به آنها اعتنایی نکرد.
این محاسبات دشمن بود، محاسبات غلطی بود. چهل سال است که دشمن با انواع طرق علیه نظام جمهوری اسلامی تلاش میکند و چون محاسباتش غلط بوده و غلط هست شکست خورده، تا حالا شکست خورده، در این قضیه هم شکست خورد، در آینده هم هر وقت اقدام کند شکست خواهد خورد.
* ما هم خودمان حواسمان باشد؛ ما هم مغرور نشویم، ما هم غفلت نکنیم، غافل نشویم، بگوییم خب تمام شد قضایا. از میدان عقب نرویم، در میدان باشیم. ما هم بدانیم که آن چیزی که ملت را نگه میدارد امید است و وحدت؛ اتحاد میان آحاد مردم. بله، سلائق مختلفی وجود دارد، اختلافات نظری در مسائل گوناگون وجود دارد اما درباره‌ی اسلام، درباره‌ی نظام، درباره‌ی انقلاب، وحدت نظر بین مردم هست، نگذاریم این وحدت نظر از بین برود.
به اختلافات کمک نکنیم. اختلافات قومی اختلافات مذهبی، تحریک احساسات یک گروهی علیه یک گروه دیگر؛ هر کس در زمینه‌ی خدشه‌ی به اتحاد ملت حرکتی انجام بدهد برای دشمن کار کرده. در نقشه‌ی دشمن کار کرده، در زمین دشمن بازی کرده. این را همه توجه داشته باشند. منبری باشد، مداح باشد، روحانی باشد، دانشگاهی باشد، نویسنده باشد، شاعر باشد، هر که باشد.
دشمن را دست‌کم نگیریم. دشمن هست. آن روزی که شما آن قدر قوی بشوید که دشمن مأیوس بشود آن روز میتوانید یک آسودگی و آسایش خاطری پیدا کنید باید سعی کنیم قوی بشویم. این تأکید و تکرار و اصرار این حقیر برای اینکه کشور باید قوی بشود به خاطر این است. باید دشمن را مأیوس کرد.
