رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) پاسخ می دهد:

چرا آیت الله مصباح(ره) عمر خود را صرف علوم انسانی کرد؟

آیت الله مصباح(ره) نزدیک به نیم قرن در حوزه علوم انسانی اسلامی تلاش کردند و از آشنایی عمیق با این علوم تا تحلیل و نقد و نظریه پردازی در حوزه معارف، نهادسازی در این عرصه، تربیت شاگردان، جریان سازی و امتداد جریان در زندگی اجتماعی جامعه همت گماشتند.

 آیت الله محمود رجبی رئیس مؤسسه پژوهشی آموزشی امام خمینی (ره)، امروز شنبه ۱۰ دی ۱۴۰۱ در دومین کنگره بین المللی بزرگداشت آیت الله مصباح یزدی(ره) با عنوان «استاد فکر» که در سالن اجلاس سران تهران برگزار شد، گفت: این کنگره به نام «استاد فکر» نامگذاری شد و می‌خواهیم به یک حوزه تولید علم و تربیت متفکر از سوی ایشان اشاره کنم. آیت الله مصباح(ره) نزدیک به نیم قرن در حوزه علوم انسانی اسلامی تلاش کردند و از آشنایی عمیق با این علوم تا تحلیل و نقد و نظریه پردازی در حوزه معارف، نهادسازی در این عرصه، تربیت شاگردان، جریان سازی و امتداد جریان در زندگی اجتماعی جامعه همت گماشتند.

رئیس مؤسسه پژوهشی آموزشی امام خمینی (ره) با طرح این سؤال که چرا آیت الله مصباح(ره) عمر خود را صرف چنین کاری کرد؟ ادامه داد: ایشان هرکاری را شروع می‌کرد به صورت جامع به آن می‌پرداخت و در این عرصه هم تنها به علوم انسانی و اسلامی اکتفا نکرده و به تمام جنبه‌های مختلف آن بها می‌دادند.

وی تصریح کرد: علوم انسانی فرهنگ ساز است برخلاف سایر علوم؛ این علوم می‌تواند فرهنگ صحیح یا غلط را در جامعه ساخته یا عرضه کند و چنان این علوم نقش دارد که غربی‌ها علوم انسانی را علوم فرهنگی می‌نامند.

آیت الله رجبی با اشاره به اینکه فرهنگ هویت جامعه است، افزود: فرهنگ مانند هواست و انسان بدون هوا نمی تواند زنده بماند و اگر هوای آلوده تنفس کند شانس زندگی اش کم می‌شود. جامعه نیازمند هوای سالم است و علوم انسانی فرهنگ ساز همان هوای سالم برای جامعه خواهد بود.

وی اولین خصیصه علوم انسانی از نگاه آیت الله مصباح(ره) را فرهنگ سازی دانست و اظهار کرد: اگر علوم انسانی بر بنیان باطل شکل بگیرد فرهنگ باطلی را به جامعه تحویل می‌دهد و اگر برمبنای علوم درستی شکل بگیرد فرهنگ درستی خواهد ساخت. علوم انسانی هویت ساز است. نظام سلطه برای آنکه بتواند مسلط شود از طریق علوم انسانی وارد شده است که انبوه تحقیقاتی که در غرب صورت گرفته به سلطه گرفتن برخی رشته‌ها اذعان کرده اند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: علوم انسانی با فرهنگی که می‌سازد نقش مهمی در هویت و شکل گیری جامعه دارد. فرهنگ سلطه علوم انسانی خود را بر مبنای تحقیر و سلطه گرفتن اقشار مستضعف جهان قرار می‌دهد.

آیت الله رجبی با بیان این که استحاله فرهنگی توطئه ای است که اگر صورت بگیرد جامعه به دست خود ملت سقوط خواهد کرد، افزود: در مقطعی تئوریسین‌های غربی اعلام کردند که خیالشان در خصوص جامعه اسلامی راحت شده چرا که استحاله فرهنگی رخ داده است. در حالی که افراد و شخصیت‌هایی مثل آیت الله مصباح نقشه دشمن را برهم زدند.

به گفته رئیس مؤسسه پژوهشی آموزشی امام خمینی (ره)، تلاش بی وقفه آیت الله مصباح(ره) در مقابل تهاجم فرهنگی بود. اگر علوم انسانی فرهنگساز است باید دید کدام فرهنگ مد نظر است؟ و کدام فرهنگ هویت اسلامی را رقم میزند؟ ایشان به خوبی تشخیص داد که اگر علوم غربی مبنا و ملاک قرار بگیرد فرهنگ غربی را به دنبال خواهد داشت و با تمام تلاش خود به تأسیس بنیاد باقرالعلوم(ع) و مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) همت گماشت که در آن مبانی را طرح و نقد کنند و شاگردانی چندین سال در محضر علامه به نقد اندیشه‌ها پرداختند.

وی اضافه کرد: نیاز بود سند تولید علوم انسانی نوشته شود، لذا آیت الله مصباح(ره) در کنار محققانی که بتوانند آن را بنویسند همت گذاشت و توصیه کرد تا در جلسات فراوان برای تدوین سند علوم انسانی وقت بگذارند. با اشراف ایشان سند نوشته شد و تمام فعالیت‌های مؤسسه در راستای تولید علوم انسانی اسلامی ساماندهی شد.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) گفت: آیت الله مصباح با طراحی ولایت تلاش کرد جامعه دانشگاهی را تغذیه کند. ایشان تشخیص داد فرهنگی که برخاسته از تولید علوم انسانی است در سطح جامعه مشخص شود و دانش آموختگان از این عرصه بهره مند شوند. سپس به سمت تحت پوشش قراردادن کل رفتند.

وی گفت: با بررسی از اغتشاشات اخیر مشخص شد که مشکل اساسی در فرهنگ جامعه بود. دشمن از فرهنگ جامعه برای ضربه زدن در مسائل اقتصادی استفاده کرد، اما توده جامعه ما فرهنگ اصیل اسلامی در عمق جانشان وجود داشت برای همین مقابل توطئه دشمنان ایستادند.