چرا "قمار" در اسلام حرام است؟

کسی که قمار می زند و در قمار مبالغ هنگفتی را می برد و طرف مقابل را به خاک سیاه می نشاند، چه کار مفیدی انجام داده است؟! چنین شخصی نه تنها کار مفیدی نکرده، بلکه مرتکب کاری شیطانی و زشت شده، و مشمول آیه شریفه ۲۹ سوره نساء است.

پرسش:
چرا اسلام «قمار» را تحریم نموده است؟

پاسخ اجمالی:
اسلام درآمد را محصول یک کار مفید دانسته که شامل مشاغل تولیدی، توزیعی و خدماتی است. امّا کسی که بواسطه قمار، مبالغ هنگفتی را به دست می آورد و طرف مقابل را به خاک سیاه می نشاند، چنین شخصی نه تنها کار مفیدی نکرده، بلکه مرتکب کاری شیطانی و زشت شده است. خداوند در این رابطه می فرماید: «اموال یکدیگر را در میان خود به باطل و نامشروع نخورید؛ مگر این که تجارتی با رضایت طرفین انجام گیرد». از این رو قمار «اکل مال بالباطل» بوده و لذا حرام است.

پاسخ تفصیلی:
اسلام می گوید درآمد باید به واسطه یک کار مفید باشد؛ و کار مفید سه رقم است:
۱. کارهای تولیدی
۲. کارهای توزیعی
۳. کارهای خدماتی.
کشاورزی، دامداری، تولیدات صنعتی و مانند آن کارهای تولیدی هستند و تُجاری که کالاهای تولید شده را از تولیدکنندگان خریده و به دست فروشندگان جزء می رسانند، تا آنها به دست مشتریان برسانند عهده دار قسم دوم کارهای مفید هستند. زیرا همه مردم نمی توانند به کارخانه های تولیدی و دامداریها و مزارع کشاورزی مراجعه کرده و نیازهای خود را تهیه کنند، و لذا تجّار و فروشندگان عهده دار این کار می شوند. اطبّا، پرستاران، رانندگان، مأموران نظافت و مانند آنها، کارهای خدماتی انجام می دهند. و کار هر سه گروه مفید و سودمند است.
امّا کسی که قمار می زند و در قمار مبالغ هنگفتی را می برد و طرف مقابل را به خاک سیاه می نشاند، چه کار مفیدی انجام داده است؟! چنین شخصی نه تنها کار مفیدی نکرده، بلکه مرتکب کاری شیطانی و زشت شده، و مشمول آیه شریفه ۲۹ سوره نساء است که می فرمایید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَأْکُلُوا أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ إِلّا أَنْ تَکُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاض»؛ (ای کسانی که ایمان آورده اید! اموال یکدیگر را در میان خود به باطل [و از طرق نامشروع] نخورید؛ مگر این که تجارتی با رضایت طرفین شما انجام گیرد).
نتیجه این که قمار کار مفیدی نیست، بلکه «اکل مال بالباطل» است و لذا حرام شمرده شده است.(۱)

پی نوشت:
(۱). گردآوری از کتاب: از تو سوال می کنند، مکارم شیرازی، ناصر، تهیه و تنظیم: علیان نژادی، ‏ابوالقاسم، مدرسة امام علی بن ابی طالب(علیه السلام‏)، قم‏، ۱۳۸۷ شمسی،‏ چاپ: دوم‏، ص ۱۱۰.