راهکاری برای دوری از حدیث نفس مذموم

خودکنترلی ناشی از روزه، مانع از ایجاد زمینه‌های درگیری‌ذهنی و گفت‌وگوی با خود پیرامون گناه می‌شود و همین امر ابتلا به حدیث نفس مذموم را نیز کاهش می‌دهد.

سخن گفتن با خود امری طبیعی است و ممکن است برای هرکسی رخ ‌دهد. این امر که در روایات از آن به «حدیث النفس» تعبیر شده است، حالت‌های مختلفی دارد.

بهترین حالت آن که ممدوح شناخته شده زمانی است‌که محتوای گفت‌وگوی انسان با نفس خویش، اظهار شرمساری به پیشگاه حق تعالی و عذر تقصیر به بارگاه الهی بردن باشد.

زمانی نیز محتوای این گفت‌وگو از جنس راز و نیاز و ندا و ندبه‌ فرد با خالق هستی است. در این مرحله حدیث نفس کارکردش همچون نفس لوامه است که به هنگام گناه انسان را سرزنش می‌کند.

گاهی این با خویشتن سخن گفتن بصورتی مخفی و پوشیده که از خصوصیات خطورات شیطانی است صورت می‌گیرد و به گونه‌ای است که انسان را به سمت گناه دعوت می‌کند، که در این حالت با عنوان وسوسه‌های شیطانی از آن یاد می‌شود.

و اما بسیار اتفاق می‌افتد که حدیث نفس از سر غوطه‌ور شدن انسان در افکار و اوهام خود است و چنان او را دچار درگیری ذهنی می‌کند که از مسیر پیشرفت باز می‌ماند و یا حتی در معرض گناه نیز قرار می‌گیرد که در این مرحله شخص دچار بیماری روحی شده است که این حالت از حدیث‌النفس مورد مذمت قرار گرفته است.

اولین و بهترین راه درمان و رهایی از حدیث نفس مذموم روزه گرفتن است.

همچنان که در روایت آمده: «صیام شهر الصبر وثلاثة أیام من کل شهر یذهبن بلابل الصدر» یعنی «روزه گرفتن در ماه رمضان و سه روز در هر ماه، حدیث نفس را برطرف می‌کند».

روزه داری می‌تواند در تلطیف روح و روان انسان نقش مهمی داشته باشد و بسیاری از بیماری‌های روحی و روانی را از آدمی دور کند بطوری که حتی افراد مجرم هم در این ماه به گونه دیگری زندگی می‌کنند. روزه موجب افزایش خود باوری، اعتماد به نفس و تقویت اراده می‌شود و توان و مقاومت افراد را در برابر مشکلات و ناملایمات زندگی بیشتر می‌کند؛ به همین دلیل است که خداوند در قرآن کریم فرمود: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا استَعینوا بِالصَّبرِ وَالصَّلاةِ»؛ چراکه روزه مانند دژی آدمی را از خطر نفس اماره حفظ می‌کند.

خودکنترلی ناشی از روزه مانع از ایجاد زمینه‌های درگیری‌ذهنی و گفتگوی با خود پیرامون گناه می‌شود و همین امر ابتلا به حدیث نفس مذموم را نیز کاهش می‌دهد.

بنابراین باید تلاش کرد تا دستاوردهای ناشی از روزه داری حفظ شود و با مدیریت دستاوردهای روزه، جامعه را نیز به سوی سالم سازی هدایت کرد.


مریم اختریان، عضوگروه نویسندگی صریر