اخلاق در حوزه - شماره ۶۹۲

غفلت

یک چیزی که در روایات روی آن تأکید شده و مردم را از آن بر حذر داشته‌‌اند، غفلت است که باعث هلاکت انسان می‌شود.

حضرت امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید:« مَن غَفَلَ غَرَّتهُ الأَمانِیُّ»؛ کسی که غافل شود، آرزوها او را فریب می‌دهد و بعد مبتلا به حسرت می‌شود. اگر انسان از اینکه روزی از دنیا  می‌رود، غفلت نکند، قطعاً به خود رسیدگی می‌کند و متوجه حال خود می شود. وقتی متوجه آینده خود بود، آرزوها او را تحت تأثیر قرار نمی‌دهند. تفکر می‌کند که من هرچه قدر ثروت داشته باشم، از ثروت قارون بیشتر نمی‌شود. به هر اندازه قدرت معنوی پیدا کنم، به مرتبه امام خمینی(ره) نمی‌رسم. به هر اندازه که ریاست و فرمانروایی داشته باشم، به مرتبه فرعون نمی‌رسم. آن وقت خود را اصلاح می‌کند؛ پس انسان اگر غفلت کرد، مثل زنبور عسل می‌ماند که در بالای عسل خود کشته شود.

 از شیطان غافل نباشید
امام صادق(ع) می‌فرماید: «اِن کانَ الشیطانُ عَدُواً فَالغَفلَةُ لِماذا؟»۱ اگر انسان در جبهه باشد، غفلت کند، توسط دشمن کشته می‌شود. در جهاد اکبر انسان مقابل شیطان است که اگر غفلت کند، شیطان از آن غفلت استفاده می‌کند و انسان را به هلاکت می‌اندازد. خداوند هم پیمان گرفته که فریب شیطان را نخورید.
]أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یَا بَنِی‌آدَمَ أَنْ لَا‌تَعْبُدُوا الشَّیْطَانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ[ حدیث دیگر: «مادُمْتَ لاتَری الشَّیطانُ مَیتاً، فَلاتَأْمَنُ مَکرَهُ» تا وقتی شیطان زنده است و مرگ او را ندیده‌اید، از مکر و حیله او غافل نباشید. هر آن ممکن است، شما را فریب دهد.
رسول‌خدا(ص) می‌فرماید: «أغفَلُ الناسِ مَن لَم‌یَتَّعِظْ بِتَغَیُّرالدنیا مِن حالٍ إلى حالٍ»۲ می‌بینم که علما رفتند، پادشاهان رفتند، سرمایه‌دارانی مثل قارون رفتند، مراجع بزرگی چون امام خمینی(ره) که مرجعی قدرتمندتر از او در دنیا نبود رفت و...؛ پس قطعاً ما نیز باید برویم؛ لذا رسول‌خدا(ص) می‌فرماید: غافل‌ترین مردم کسی است که از تغییرات و تحولات دنیا پند و اندرز نمی‌گیرد.

امیرالمؤمنین(ع) که دومین شخصیت دنیا و خلیفه بلافصل پیامبر(ص) است، می‌فرماید: «ما لعلیٍ والدنیا» علی را به دنیا چه کار است.
در دنیا انسان با زبان و پول از خود می‌تواند دفاع کند؛ ولی در آخرت فقط چیزی که برای انسان فایده دارد، عمل است. حضرت عیسی(ع) می فرماید: مؤمنین، شب و روز را سه قسمت می‌کنند: یک ثلث آن را می‌خوابند، یک ثلث دیگر را در نماز و عبادت و راز و نیاز هستند وثلث سوم آن را در کسب و کار و امرار و معاش هستند.
این نوع انسان‌ها در وقت احتضار بشارت داده می‌شوند که هم‌نشین با حضرت محمد(ص) و حضرت علی(ع) و اهل‌بیت(ع) می‌باشند.
منبع: نصایح اخلاقی، آیت‌الله محقق کابلی(ره)،ص ۳۳۳.
..............................................

   پی نوشت‌ها‌
۱. من لایحضره الفقیه،‌ ج ۴، ص۳۹۳؛
۲. بحارالانوار، ج۷۳، ص۸۸، ح ۵۵.