فرزانگان - شماره 714
شیخ حسین آل‌مغنیه
ذوق شعری و ادبی دیگر نعمتی بود که شیخ حسین به پرورش و شکوفایی آن پرداخت. او شاعر و ادیب مبرزی بود که اشعار زیادی در موضوعات مختلف از وی به یادگار مانده است. از تألیفات شیخ حسین، جز دیوان شعر به دست ما نرسیده است.
تولد: 1280
وفات: 1359ق
اساتید: آیت‌الله شیخ محمدطه نجف، آیت‌الله حاج آقارضا همدانی، آیت‌الله سیدمحمد بحرالعلوم، آیت‌الله محمدکاظم خراسانی، آیت‌الله شیخ فتح‌الله شریعت اصفهان.
شاگردان: شیخ محمد عسیلی عاملی، شیخ عبدالکریم‌بن محمود آل‌مغنیه، سیدعباس‌بن محمد موسوی و...
تولد و کودکی: شیخ آل‌مغنیه در سال 1280قمری در نجف و در میان خاندان مشهور به علم و ادب، دیده به جهان گشود. پدرش شیخ علی از عالمان جبل‌عامل مقیم نجف‌اشرف و از شاگردان بزرگانی چون شیخ محمدحسین کاظمی و از بزرگان نامدار علمی خاندان آل‌مغنیه است. جد اعلی خاندان آل‌مغنیه در قرن ششم از الجزایر به جبل‌عامل کوچ کرد. عالمان و ادیبان زیادی از این خاندان برخاسته و منشأ خدمات علمی و فرهنگی شدند. شیخ حسین سه‌ساله بود که پدرش را از دست داد و تحت تکفل جد مادریش علامه سید‌کاظم امین رشد کرد و در سن هشت سالگی به زادگاه پدری خود جبل‌عامل مهاجرت کرد. این سفر برای حسین و خواهرش خاطرات تلخی دنبال داشت. در بین راه اعراب راهزن به کاروان کوچک آنان هجوم آوردند. غیرت شیعی عربی اجازه تسلیم به سیداحمد دایی حسین نداد. سیداحمد به دفاع پرداخت و از حریمش حراست کرد. درگیری بیش از چند دقیقه طول نکشید. مهاجمان جرار بودند و عده‌شان زیاد. سیداحمد تا آخرین نفس و تا پای جان جنگید و از پای افتاد. مهاجمان گریختند و کاروان به نجف بازگشت. پس از مدتی مجدداً راهی جبل‌عامل شدند و در آن دیار پرافتخار شیعه‌نشین ساکن شدند.
تحصیل: شیخ حسین در جبل‌عامل فراگیری مقدمات علوم دینی، صرف و ... را آغاز کرد. قرآن کریم را محضر پسر عمویش فرا گرفت و در مدارس علمیه رشدیه و فخیمه به تحصیل معارف اهل‌بیت(ع) اشتغال ورزید و معلومات خود را در نزد علامه شیخ موسی آل‌شراره (متوفای 1304ق) تکمیل کرد. او در مدرسه شیخ موسی، همدرس سیدمحسن امین مؤلف اعیان‌الشیعه بود. وی سپس با همراه سیدمحسن امین در سال 1308قمری وارد نجف‌اشرف شدند و آماده جهاد تازه در عرصه فقاهت گشتند. اسامی اساتید وی در نجف‌اشرف عبارتند از: 1. آیت‌الله شیخ محمد طه نجف (متوفای 1323ق)؛ 2. آیت‌الله حاج آقارضا همدانی(متوفای 1322ق)؛3. آیت‌الله سیدمحمد بحرالعلوم (متوفای 1326ق)؛ 4. آیت‌الله محمدکاظم خراسانی(متوفای 1326ق)؛ 5. آیت‌الله شیخ فتح‌الله شریعت اصفهانی (متوفای 1339ق).
شاگردان: شیخ حسین آل‌مغنیه پس از 11 سال اقامت در نجف اشرف همراه با تحصیل و کسب دانش از محضر فرزانگان و استوانه‌های کم‌نظیر علمی نجف و استوار نمودن مبانی علمی و اخذ اجازات اجتهاد از اساتید بنام خویش، به تدریس و تربیت شاگردان همت گماشت. از محضر علمی شیخ حسین فضلای زیادی کسب فیض کردند و به درجات علمی والا دست یافتند مانند: 1. شیخ محمد عسیلی عاملی؛ 2. شیخ عبدالکریم‌بن محمود آل‌مغنیه (متوفای 1354ق)؛ 3. سیدعباس‌بن محمد موسوی (متوفای 1392ق) که فقیه، خطیب و شاعر پرآوازه بود.
بازگشت به لبنان: شیخ حسین پس از سال‌ها اقامت و تحصیل و تدریس در نجف‌اشرف به لبنان، زادگاه پدری خود بازگشت و در شهر طیردبا در سواحل صور رحل اقامت افکند و مشغول وظایف دینی شد. او در محراب نماز جماعت ایستاد و بر منبر وعظ و ارشاد و تبلیغ معارف دین نشست و در مجالس علمی و حوزه علمیه، ریاستی تام یافت و به تدریس و تربیت طلاب و مشتاقان معارف اهل‌بیت(ع) و بین مردم به حل خصومت و منازعات و قضاوت پرداخت و همه عمر شریف و گران‌قدرش را با کمال متانت و بزرگواری صرف خدمت به مردم مسلمان منطقه نمود.
رحلت: لبنان در سال 1359قمری از وجود این عالم جلیل‌القدر و فقیه والامقام و ادیب کامل محروم گردید. پیکر پاکش بعد از اقامه نماز توسط فرزند صالحش، شیخ خلیل، در طیردبا به خاک سپرده شد.
منابع: گلشن ابرار ج14 ص350؛ اعیان‌الشیعه ج6 ص103؛
طبقات اعلام‌الشیعه ج14 ص601.
