فرزانگان - شماره 713
آیت‌الله شیخ احمد کاشف‌الغطاء(ره)
تولد: 1292قمری
وفات: 1344 قمری
عمر: 52 سال
مدفن: صحن شریف امیرالمؤمنین(ع)
اساتید: حاج آقا رضا همدانی، آخوند محمدکاظم خراسانی، سید محمدکاظم یزدی و...
شاگردان: شیخ کاتب طریحی، شیخ محمد مهدوی سعیدی لاهیجی، سیدحسین قاضی تبریزی، سیدعلی مولانا تبریزی، شیخ احمد انبوهی لنگرودی، شیخ محمدحسین کاشف‌الغطاء
تألیفات: احسن الحدیث فی‌الحکام المواریث، قلائدالدر فی مناسک من حج اواعتمر، تعلیقه بر عروةالوثقی سید محمدکاظم یزدی، سفینة‌النجاه (2جلد) در عبادات و ایقاعات
تولد و تبار: فقیه توانا حاج شیخ احمد کاشف‌الغطاء(ره) در سال 1292ق در خانواده‌ای روحانی و با فضیلت در شهر مذهبی نجف اشرف دیده به جهان هستی گشود. پدرش آیت‌الله حاج شیخ علی کاشف‌الغطاء از عالمان نامدار و مشهور نجف اشرف و از شاگردان شیخ جعفر شوشتری، شیخ محمدحسن مامقانی و مؤلف الحصون المنیعه فی طبقات الشیعه در 7 جلد می‌باشد. خاندان علمی کاشف‌الغطاء اصالتاً اهل شهر حله و از مهمترین و مشهورترین خاندان عراق به‌شمار می‌آیند که نسبت آنان به مالک اشتر نخعی صحابی نامدار امام علی(ع) می‌رسد و از این رو به افراد این قبیله، مالکی نیز گفته شده است. عالمان نامدار و معروفی از خاندان پرخیر و برکت کاشف‌الغطاء برخاسته‌اند که هرکدام در روزگار خود منشأ اثرات مهم علمی و سیاسی در عراق و ایران و برخی از کشورهای اسلامی و جوامع شیعی بوده‌اند. از ویژگی‌های این عالمان، اصولی بودن و مبارزه پیگیرآنان با عالمان اخباری است. از این رو در گسترش اندیشه‌های آیت‌الله وحید بهبهانی و انتقال آن به عالمان و فقیهان سده 14قمری نقش مهمی ایفا کرده‌اند. مؤسس خاندان علمی کاشف‌الغطاء در نجف اشرف، آیت‌الله حاج شیخ جعفر کاشف‌الغطاء مؤلف اثر فقهی مشهور کشف‌الغطاء می‌باشد.
تحصیلات: شیخ احمد کاشف‌الغطاء دوران کودکی را در چنین خاندان با فضیلت و معنویت پشت سر گذاشت و مقدمات علوم الهی را در نزد پدرش آموخت. سپس جهت تکمیل علوم و طی کردن مراتب عالیه در نزد بزرگان نامدارحوزه نجف اشرف زانوی ادب بر زمین زد و از خرمن دانش بی‌کران آنها خوشه‌های فراوانی چیدند.
تدریس: از مهمترین ویژگی‌های مرحوم آیت‌الله حاج شیخ احمد کاشف‌الغطاء می‌توان به تدریس و تربیت و پرورش شاگردان وی اشاره کرد. با اینکه علما و مدرسین والامقامی در حوزه نجف به تدریس اشتغال داشتند؛ اما بیان شیوا و روان و تسلط بر متون فقهی و اصولی و ابتکارات علمی و ذوقی وی باعث گردید که جمع کثیری از مشتاقان علم و دانش پروانه‌وار گرد شمع وجود آن یگانه دوران فراهم آیند و از محضرش بهره‌های فراوانی ببرند. اسامی برخی از شاگردان دانشمند وی عبارتند از: حضرات آیات:
1. شیخ کاتب طریحی 2. شیخ محمد مهدوی سعیدی لاهیجی 3. سیدحسین قاضی تبریزی 4. سیدعلی مولانا تبریزی 5. شیخ احمد انبوهی لنگرودی 6. سید مهدی موسوی غریفی 7. شیخ مهدی مهدوی لاهیجی 8. شیخ ابرهیم جبل عاملی 9. سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی 10. شیخ براتعلی زنجانی 11. شیخ موسی عصامی نجفی 12. شیخ مهدی حجار نجفی 13. شیخ موسی دعبیل نجفی 14. سیدمحمود حکیم طباطبایی 15. شیخ موسی قرملی نجفی 16. شیخ عبدالرسول جواهری 17. سیدابوالحسن مولانا 18. شیخ فرج‌الله کاظمی هرسینی 19. شیخ محمدحسین کاشف‌الغطاء
جایگاه علمی و اخلاقی: شیخ احمد کاشف‌الغطاء به‌دلیل سابقه خانوادگی، زهد و تقوا و ویژگی‌های ممتازی که داشت، جایگاه والا به دست آورده بود. او فقیهی دارای نبوغ فوق‌العاده و استعداد درخشان بود و دلسوز به حال جامعه و عالمی عامل به دستورهای دینی بود. با اینکه عمرش کوتاه بود؛ ولی خوش درخشید. با صبر و حوصله به مشکلات رسیدگی می‌کرد. وی پس از رحلت استادش سید محمدکاظم یزدی در سال 1337قمری دارای منصب زعامت دینی و ریاست شرعی گردید و برخی از شیعیان ایران، عراق، افغانستان و سایر بلاد شیعه از وی تقلید میکردند. او از اصحاب خاص سید یزدی بود و در زمان ریاست استادش جواب‌گوی بسیاری از سؤالات شرعی و مراجعان بودند که همین کار، شهرت خاصی به داد و نقش به‌سزایی در زعامت دینی او داشت. شیخ احمد در امورات مختلف خصوصاً در امور سیاسی از مشاوران مورد امین و وثوق سید یزدی که همان مشروطه مشروعه است، بود. مؤلف معارف‌الرجال درباره وی می‌گوید: او دارای نبوغ فوق‌العاده و استعداد سرشاری بود. او از عالمان جلیل‌القدر، فقیه و محقق مشهوری در نجف گردید؛ حتی در اواخر حیات خویش، به ریاست دینی و مرجعیت تقلید نائل آمد. از صفات برجسته این فاضل ارجمند اینکه بسیار کریم و بخشنده بود. بردباری و حلم عجیبی داشت و در مقابل کسانی که گاهی به او بی‌ادبی میکردند، خوش‌رفتاری می‌کرد و با سعه صدر از لغزش آنان می‌گذشت.
وفات: این فقیه بزرگوار پس از عمری کوتاه و و مشحون از خدمت اسلام و مکتب علوی، به علت ابتلای به بیماری سرانجام در سن52 سالگی در 19 ذی‌الحجه سال 1344قمری به عالم ملکوت پرواز نمود. پیکر پاکش در حجره خانوادگی واقع در صحن شریف امیرالمؤمنین(ع) به خاک سپرده شد.
گلشن ابرار، ج14، ص334_321؛ معارف‌الرجال ج1، ص90_88؛
المسلسلات فی‌الجازات مرعشی نجفی ج2 ص427.
تهیه و تنظیم: محمدتقی ادهم‌نژاد
