مسئول مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه های علمیه مطرح کرد:

تکنیک های اقناع در پاسخگویی به شبهات/ شبهات، ریشه فتنه ها هستند

حجت الاسلام والمسلمین برته بیان داشت: شبهات نوینی که جامعه دینی امروز با آن ها مواجه است بیشتر در سه حوزه عقلی، تاریخی و کارکردی مطرح می شوند. گستردگی شبهات کارکردی از سایر آن ها بیشتر بوده، اما عمق اثرگذاری شبهات عقلی و اعتقادی از همه نوع شبهه ای بالاتر است.

حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا برته، مسئول مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه های علمیه، عصر چهارشنبه در اولین کارگاه آموزشی مدیریت شبهه شناسی و گفتمان سازی که به همت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه و در مجتمع آموزشی و فرهنگی نجمه خاتون قم برگزار شد، در موضوعی با عنوان «تکنولوژی پاسخ» گفت: شبهه مسئله ای قدیمی بوده و امروزه تنها قالب های انتشار آن تغییر کرده است.

وی افزود: یکی از اصلی ترین زیرساخت های فتنه ها در طول تاریخ دروغگویی و حق‌پوشی است؛ اساساً شبهات با دو فرآیند عادی و سازمان یافته تولید و منتشر می شوند؛ شبهات سازمان یافته معمولاً بر پایه یک یا چند دروغ و در سایه یک جریان‌سازی هدفمند ساخته و پرداخته می شوند.

حجت الاسلام والمسلمین برته خاطرنشان کرد: در فرآیند عادی تولید شبهات در ابتدا برای فرد یک سوال ایجاد شده و سپس اگر با بی پاسخی مواجه گردد به یک چالش درونی تبدیل خواهد شد.

سخنگوی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، سوالات معرفت شناسی را نیازمند پاسخ علمی قانع کننده دانست و گفت: گاهی اوقات نوع سوالات به نحوی می باشد که پاسخ دهنده به طوری که لازم است آن را متوجه نمی شود.

مسئول مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه های علمیه، فهم درست و دقیق محتوا و نوع سوالات را اصلی بسیار مهم در پاسخگویی به آن ها برشمرد و تصریح کرد: هیچ گاه نباید فریب ظاهر سوال را بخوریم و پرسش‌های معرفت‌شناختی را با روان‌شناختی اشتباه بگیریم؛ اگر اشتباه بگیریم، مخاطب ما بی پاسخ مانده و در مرحله بعد "درونی شدن شبهه" اتفاق می افتد. پس از آن است که به مرحله تعمیم می رسد که مرحله ای آسیب زاست و می تواند به ایجاد فتنه در سطح اجتماعی منجر شود.

وی با اشاره به مراحل مختلف ایجاد شبهه در فرایند سازمان یافته افزود: انتخاب جامعه، هدف گذاری، پتانسیل یابی، ابزارگزینی، بسترسازی و ارتباط گیری مراحل مختلف شبهه سازی در حالت سازمان یافته را تشکیل می دهند.

حجت الاسلام والمسلمین برته بیان داشت: شبهات نوینی که جامعه دینی امروز با آن ها مواجه است بیشتر در سه حوزه عقلی، تاریخی و کارکردی مطرح می شوند. گستردگی شبهات کارکردی از سایر آن ها بیشتر بوده اما عمق اثرگذاری شبهات عقلی و اعتقادی از همه نوع شبهه ای بالاتر است.

وی گفت: راه های اقناع در مواجهه با شبهات مختلف، متفاوت است؛ مثلاً برای مقابله با شبهه ای که با ابزار هنر و رسانه منتشر می شود باید از همین طریق پاسخ داده شود.

مسئول مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه های علمیه اظهار کرد: بطور کلی باید برای پاسخ به شبهات تکنیک های اقناع را بیاموزیم و آن ها را به کار بندیم. یکی از این تکنیک ها «پرداخت سوال» نام دارد که در آن در مورد اصل سوال بحث می شود؛ در این تکنیک هم زمان و فرصت پاسخگویی خلق می شود و هم حس رفاقت و برادری در مخاطب ایجاد می شود.

وی با تأکید بر تکنیک «صبر و حوصله تا پایان طرح مسئله» به عنوان تکنیکی برای اقناع فرد پرسشگر، بیان داشت: همین که به فرد مطرح کننده سوال فرصت داده شود شبهه خود را تا انتها مطرح کند می تواند او را به اندیشیدن بیشتر وادار نماید.

حجت الاسلام والمسلمین برته ادامه داد: داشتن صبر و حوصله در پاسخگویی به شبهات به ما کمک می کند تا نقطه ضعف شبهه را کشف کرده و احساس تکریم را هم به طرف مقابل منتقل می کند.

وی «حفظ آرامش و روحیه در سایه توکل به خدا» را یکی دیگر از تکنیک های اقناع برشمرد و خاطرنشان کرد: این تکنیک که در زبان بدن نمود زیادی دارد می تواند در پاسخ گویی به شبهات به فرد پاسخگو به ویژه در سوالات روان‌شناختی کمک کند.

مسئول مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه های علمیه گفت: «پاسخ در لحظه» یکی دیگر از تکنیک های اقناع است؛ در این تکنیک باید توانست بلافاصله تغییر موضع داده و از زاویه دید طرف مقابل به مسأله نگاه کرد. بزرگترین هنر در این تکنیک نگاه به مسئله از زاویه ای است که فرد پرسشگر انتظار ندارد.

مدیر مسئول خبرگزاری حوزه تأکید داشت: باید در مقابله با شبهات پاسخ متناسب با نوع آن را بدهیم؛ مثلاً هنگامی که یک شبهه کارکردی مطرح می شود باید از کارکردهای مورد قبول مخاطب که برای او ارزشمند محسوب می شوند، سخن به میان آورد.

حجت الاسلام والمسلمین برته ضمن بیان «یارگیری» به عنوان یکی دیگر از تکنیک های اقناع افزود: این تکنیک در سخنان مرحوم استاد فاطمی نیا زیاد استفاده می شد. این استاد فقید سعید هنگام بیان یک روایت اسم سایر علما و کتبی را که قائل به صحت آن بوده اند، بر زبان جاری می کرد تا مخاطب را به اقناع و اطمینان کامل برساند.

مسئول مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه های علمیه در پایان گفت: یکی دیگر از تکنیک های اقناع «مدیریت زمان» نام دارد؛ در این تکنیک لازم است زمان به درستی مدیریت شود و تقسیم بندی منطقی پیدا کند تا در خدمت هدف پاسخگو قرار گیرد چرا که هم موقعیت مکانی، فضای فرهنگی و هم تناسب زمانی برای یک پاسخ درخور و شایسته از اهمیت بالایی برخوردار است.