آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی به‌مناسبت هفته پژوهش

پژوهشگر نباید مصرف‌کننده باشد

جریان پژوهش را همراه با تعلیم و تعلّم بر ما لازم کردند. یک بحث در این است که انبیاء(ع) آمدند معلم ما شدند [یعلمهم الکتاب والحکمة] یک بحث در این است که به ما نفرمودند: همین که عالم شدید، کفایت کنید. همین که معلم شدید، همان گفته‌ها را منتقل کنید؛ بلکه وقتی به بارگاه ائمه(ع) مشرف شدید، خود آنها به ما آموختند که از پیشگاه آنها درخواست و عرض کنیم: «إنّی محقق لما حققتم و مبطل بما ابطلتم» این جمله که در زیارت جامعه کبیره است، گرچه به‌صورت خبر است؛ اما جمله‌هایی که در زیارتنامه‌ها هست، در مناجات هست، در ادعیه است، اینها جمله‌های خبری‌های هستند که به داعی انشاء القاء می‌شوند؛ یعنی انسان به بارگاه امام هشتم(ع) که مشرف شد، از آن ذات مقدس درخواست می‌کند که به‌برکت الهی از خدا بخواهند که من محقق و یک پژوهشگر بشوم که این سه کار را بتواند بکنم: گذشتگان ما چه فرمودند؟ آیندگان ما چه می‌خواهند؟ من چگونه گذشته را حفظ کنم و تراث گذشته را حفظ بکنم و قابل عرضه به نسل بعد بکنم و تحویل اینها بدهم؟
آنکه فقط گذشته را بلد است، محقق نیست. آنکه می‌خواهد برای آینده بدون سرمایه حرف بزند، محقق نیست. محقق یعنی این اضلاع سه‌گانه را مجتهداً نه مقلداً، مجتهداً بداند. شما الآن که در حوزه و دانشگاه هستید، باید مهیمن باشید؛ وگرنه مصرف‌کننده هستید. این پژوهش نیست، این مصرف کردن است. حرف‌های دیگران را یاد گرفتن و نقل کردن، این حرکت هیمنه نیست، این پژوهش نیست، این مصرف‌کننده است. مصرف کردن کار مقلدان است. ما وقتی به حضور امام رسیدیم، از ذات مقدس الهی به‌برکت ائمه(ع) می‌خواهیم که نوآور باشیم. اگر انجیل بعد از تورات است، حرف‌های تازه دارد و اگر قرآن بعد از آن‌هاست و هیمنه دارد، ما هم[و] حوزه ما[هم] باید نسبت به حوزه‌های گذشته هیمنه داشته باشد