از سوی علامه سید محمدحسین طباطبایی(ره) صورت گرفت
افتتاح حساب مشترک برای کمک به مردم مظلوم فلسطی
علامه سید محمدحسین طباطبایی(ره) به‌خاطر بُعد علمی‌اش، نسبت به دیگر مراجع دور از سیاست بود و بیشتر به مسائل علمی، فلسفی و قرآنی اشتغال داشت. با این وجود، در برخی مواقع به مسائل سیاسی نیز توجه نشان می‌داد.1 علامه نسبت به مسئله اسرائیل توجه ویژه داشت. او اسرائیل را رژیمی نامشروع و غاصب می‌دانست و در جایی در رابطه با تجهیز رژیم صهیونیستی توسط انگلیس، فرانسه و آمریکا نوشته است: «بخش کوچکی از فلسطین یک بندر دریایی و پایگاه نظامی برای دول معظمه انگلیس و فرانسه و آمریکا می‌باشد و دولت پوشالی و دست‌نشانده‌ای به‌نام دولت اسرائیل در آنجا حکومت می‌کند و در این مدت کوتاه، هرچه توانسته‌اند، به تقویت و تجهیزش پرداخته‌اند و با تمام نیرو نگذاشته‌اند که دول اسلامی علیه ایشان متحد شوند.2
علامه طباطبایی در سال 1349، درست در دوره‌ای که روابط تنگاتنگ اسرائیل و رژیم پهلوی بر همگان هویدا بود، به‌طور علنی جانبداری از ملت فلسطین را پیشه خود ساخت. مرحوم استاد سیدهادی خسروشاهی در این رابطه می‌گوید: «علاوه بر مسائل داخلی، علامه طباطبایی در مسائل مهم دنیای اسلام هم به‌‌نحوی اظهارنظر و یا ادای تکلیف می‌کردند که یکی از آن موارد، مسئله فلسطین بود که ایشان همراه با آیت‌الله سیدابوالفضل زنجانی و شهید آیت‌الله مرتضی مطهری(ره) با افتتاح حساب مشترک در چند بانک تهران، برای کمک‌‌رسانی به مردم فلسطین اقدام لازم را به‌عمل آوردند که در آن شرایط حساس، این عمل احساس مسئولیت ویژه‌ای را نشان می‌دهد.3
در بهار و تابستان سال 1349، به‌سرعت نسخه‌هایی از یک اعلامیه که در طلیعه آن حدیث نبوی «مَنْ سَمِعَ رَجُلًا یُنَادِی یَا لَلْمُسْلِمِینَ فَلَمْ یُجِبْهُ؛ فَلَیْسَ بِمُسْلِم»4 نقش بسته بود، بین مردم توزیع شد که در آن، شماره حساب‌هایی به‌منظور کمک به مجاهدان فلسطینی به مردم معرفی شده بود.5 این اعلامیه‌ها با امضای آیات سید محمدحسین طباطبایی، مرتضی مطهری و سیدابوالفضل موسوی زنجانی(ره) در بازار، مساجد، هیأت‌ها و دانشگاه‌ها توزیع می‌شد و همزمان روحانیون انقلابی در منابر از مردم دعوت می‌کردند تا از طریق شماره حساب‌های مندرج در آن، به مردم فلسطین کمک کنند.
با فراگیر شدن این اعلامیه، ساواک طی گزارشی دیگر در 16 اردیبهشت 1349، با اشاره به افتتاح حساب مزبور درخواست کرد: صاحبان آن حساب‌ها «به‌طور غیرمحسوس» شناسایی شوند.6 یکی از گزارشگران ساواک از احتمال ارسال این کمک‌ها «به‌طور پنهانی» برای «آوارگان فلسطینی» خبر داد.7 ساواک سه روحانی را احضار کرد؛ اما هیچ‌یک از این سه بزرگوار به این موضوع تن ندادند و به دفتر ساواک مراجعت نکردند. ساواک که به‌خاطر موقعیت و جایگاه علامه طباطبایی(ره) قادر به فشار بیش از این نبود، موفق نشد، جلوی فعالیت‌های ضد صهیونیستی او را در این برهه سد کند.8
..............................................
پی نوشت‌ها
1. برای آشنایی با مشی سیاسی علامه طباطبایی به مقاله: «پاسخ به شبهه‌افکنی درباره دیدگاه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی نسبت به انقلاب اسلامی» منتشر‌شده در همین سایت مراجعه کنید؛
2. محمد جعفربگلو، چراغ روشنی‌بخش (جستاری بر مشی سیاسی علامه طباطبایی)، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1401، ص 65؛
3. سیدهادی خسروشاهی، خاطرات مستند سیدهادی خسروشاهی درباره علامه سید محمدحسین طباطبایی، قم: کلبه شروق، چاپ اول، 1391، ص 148. همچنین بنگرید: تشکیل حساب از طرف علامه طباطبایی، شهید مطهری و آیت‌الله زنجانی(ره) برای کمک به فلسطینیان در سال 1349، سایت مرکز بررسی اسناد تاریخی؛
4. «مَنْ أَصْبَحَ لَایَهْتَمُّ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِینَ فَلَیْسَ مِنْهُمْ وَمَنْ سَمِعَ رَجُلًا یُنَادِی یَا لَلْمُسْلِمِینَ فَلَمْ یُجِبْهُ فَلَیْسَ بِمُسْلِم». امام صادق(ع): رسول‌خدا(ص) فرمود: کسی که صبح کند و اهمیتی به کارهای مسلمانان ندهد، او از آنان نیست و کسی که صدای مردی بشنود که فریاد کمک‌خواهی از مسلمانان را سر دهد و پاسخش را ندهد، مسلمان نیست؛
5. آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، شماره بازیابی: 39، سند شماره‌ی 90؛
6. همان، سند شماره‌ی 88؛
7. سیدهادی خسروشاهی، همان، ص 151 تا 154؛
8. محمد جعفربگلو، همان، ص 72.
علامه طباطبایی در سال 1349، درست در دوره‌ای که روابط تنگاتنگ اسرائیل و رژیم پهلوی بر همگان هویدا بود، به‌طور علنی جانبداری از ملت فلسطین را پیشه خود ساخت. مرحوم استاد سیدهادی خسروشاهی در این رابطه می‌گوید: «علاوه بر مسائل داخلی، علامه طباطبایی در مسائل مهم دنیای اسلام هم به‌‌نحوی اظهارنظر و یا ادای تکلیف می‌کردند که یکی از آن موارد، مسئله فلسطین بود که ایشان همراه با آیت‌الله سیدابوالفضل زنجانی و شهید آیت‌الله مرتضی مطهری(ره) با افتتاح حساب مشترک در چند بانک تهران، برای کمک‌‌رسانی به مردم فلسطین اقدام لازم را به‌عمل آوردند که در آن شرایط حساس، این عمل احساس مسئولیت ویژه‌ای را نشان می‌دهد.3
در بهار و تابستان سال 1349، به‌سرعت نسخه‌هایی از یک اعلامیه که در طلیعه آن حدیث نبوی «مَنْ سَمِعَ رَجُلًا یُنَادِی یَا لَلْمُسْلِمِینَ فَلَمْ یُجِبْهُ؛ فَلَیْسَ بِمُسْلِم»4 نقش بسته بود، بین مردم توزیع شد که در آن، شماره حساب‌هایی به‌منظور کمک به مجاهدان فلسطینی به مردم معرفی شده بود.5 این اعلامیه‌ها با امضای آیات سید محمدحسین طباطبایی، مرتضی مطهری و سیدابوالفضل موسوی زنجانی(ره) در بازار، مساجد، هیأت‌ها و دانشگاه‌ها توزیع می‌شد و همزمان روحانیون انقلابی در منابر از مردم دعوت می‌کردند تا از طریق شماره حساب‌های مندرج در آن، به مردم فلسطین کمک کنند.
با فراگیر شدن این اعلامیه، ساواک طی گزارشی دیگر در 16 اردیبهشت 1349، با اشاره به افتتاح حساب مزبور درخواست کرد: صاحبان آن حساب‌ها «به‌طور غیرمحسوس» شناسایی شوند.6 یکی از گزارشگران ساواک از احتمال ارسال این کمک‌ها «به‌طور پنهانی» برای «آوارگان فلسطینی» خبر داد.7 ساواک سه روحانی را احضار کرد؛ اما هیچ‌یک از این سه بزرگوار به این موضوع تن ندادند و به دفتر ساواک مراجعت نکردند. ساواک که به‌خاطر موقعیت و جایگاه علامه طباطبایی(ره) قادر به فشار بیش از این نبود، موفق نشد، جلوی فعالیت‌های ضد صهیونیستی او را در این برهه سد کند.8
..............................................
پی نوشت‌ها
1. برای آشنایی با مشی سیاسی علامه طباطبایی به مقاله: «پاسخ به شبهه‌افکنی درباره دیدگاه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی نسبت به انقلاب اسلامی» منتشر‌شده در همین سایت مراجعه کنید؛
2. محمد جعفربگلو، چراغ روشنی‌بخش (جستاری بر مشی سیاسی علامه طباطبایی)، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1401، ص 65؛
3. سیدهادی خسروشاهی، خاطرات مستند سیدهادی خسروشاهی درباره علامه سید محمدحسین طباطبایی، قم: کلبه شروق، چاپ اول، 1391، ص 148. همچنین بنگرید: تشکیل حساب از طرف علامه طباطبایی، شهید مطهری و آیت‌الله زنجانی(ره) برای کمک به فلسطینیان در سال 1349، سایت مرکز بررسی اسناد تاریخی؛
4. «مَنْ أَصْبَحَ لَایَهْتَمُّ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِینَ فَلَیْسَ مِنْهُمْ وَمَنْ سَمِعَ رَجُلًا یُنَادِی یَا لَلْمُسْلِمِینَ فَلَمْ یُجِبْهُ فَلَیْسَ بِمُسْلِم». امام صادق(ع): رسول‌خدا(ص) فرمود: کسی که صبح کند و اهمیتی به کارهای مسلمانان ندهد، او از آنان نیست و کسی که صدای مردی بشنود که فریاد کمک‌خواهی از مسلمانان را سر دهد و پاسخش را ندهد، مسلمان نیست؛
5. آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، شماره بازیابی: 39، سند شماره‌ی 90؛
6. همان، سند شماره‌ی 88؛
7. سیدهادی خسروشاهی، همان، ص 151 تا 154؛
8. محمد جعفربگلو، همان، ص 72.