اخلاق در حوزه - شماره 776
توصیه‌های اخلاقی علامه حلی(ره) به فرزندش
اجرای فرامین الهی
پسرم! خداوند تعالی تو را بر انجام دادن فرمان‌هایش استوار بدارد و بر عمل خیر و ملازمت آن توفیقت دهد و به سوی آنچه دوست می‌دارد و راضی است، رهنمایت باشد و به آنچه از خیرها آرزو داری و خواهانی برساندت و در دنیا و آخرت سعادتمندت کند و... مُهر «صالح است»، بر اعمالت بنهد و وسایل رسیدن به سعادت را روزی‌ات کند و از برکت‌های بزرگ و والایش بر تو بباراند و خداوند از هر بلا و سختی دورت بدارد و بدی‌ها را از تو دفع کند.
حال اگر خداوند تعالی در این دهه، بر من مرگ را نوشته باشد و آن را با قَدَرش حتمی کرده باشد، از آنجا که او فرمانش را بر بندگان حاضر و مسافر جاری سازد، پس من هم همان‌گونه که خداوند تعالی وصیت را بر من واجب و به‌خصوص هنگام احساس مرگ مرا مأمور به آن کرده است، تو را مخاطب ساخته و برایت وصیت می‌کنم به
اینکه همدوش با تقوای الهی باشی که آن به‌یقین سنّت پایدار و واجب حتمی و سپر نگهدارنده و توشه ماندگار است و آن پُرسودتر چیزی است که انسان برای روزی که چشم‌ها از هیبت آن روز گشاده و خیره می‌ماند و یار و یاور نیست، خواهد داشت و همچنین التزام داشته باش! به پیروی اوامر خداوند تعالی و انجام دادن آنچه او می‌پسندد و بپرهیز از آنچه او ناخوش دارد و دوری کن از نواهی خداوند تعالی.
تحصیل کمالات
زندگی‌ات را در تحصیل کمالات نفسانی سپری ساز و اوقاتت را در کسب فضایل علمی و عروج از پستی نقص به بالاترین نقطه کمال و اوج‌گیری در آسمان عرفان و نه سقوط به جایگاه جُهّال و عمرت را با گرایش عاشقانه به پسندیده‌ها و یاری برادران دینی و پاسخ درشت‌خو را به سخن نیکو گفتن و نیکورفتار را با چهره باز پذیرفتن، بگذران.
رفاقت و هم‌نشینی
بپرهیز از رفاقت با انسان‌های پست و هم‌نشینی با افراد نادان؛ زیرا رفاقت و هم‌نشینی با آنان، خلق و خوی ناپسند و باطن پست بر جای می‌نهد. التزام به هم‌دوشی با عالمان و نشست و برخاست با فاضلان داشته باش که آن برای کسب کمالات زمینه کامل را فراهم می‌سازد و برایت توان و مهارت دریافتن پاسخ مجهولات را دنبال دارد.
باید امروزت از دیروزت بهتر باشد. پس بر تو باد التزام به صبر و توکل و رضا. هر روز و شب محاسبه نفس کن! از خداوند بسیار آمرزش بخواه! از نفرین مظلوم بترس به‌خصوص از نفرین یتیم و پیرزن که خداوند در مورد شکستن دل‌شکسته گذشت نمی‌کند!
نماز شب
بر تو باد التزام به نماز شب که رسول‌اللّه(ص) بر آن تشویق کرده و دعوت به اقامه آن کرده و فرموده: هر که آخرین عملش اقامه نماز شب باشد و بمیرد، بهشت برای او باشد.
صله رحم
بر تو باد التزام به صله رحم که به‌یقین به عمر آدمی می‌افزاید! بر تو باد التزام به خوشرویی... بر تو باد التزام به توجّه و مراقبت از ذریّه پیامبر(ص) که همانا خداوند تعالی در سفارش به آنان تأکید کرده و پاداش رسالت و ارشاد مردم دوستی و مهرورزی به آنان قرار داده است.
طلب رحمت
این آنهایی بود که وظیفه تو بود؛ اما آنچه به من مربوط است و نفعش به من برمی‌گردد، این است که با طلب رحمت برایم در بعضی از اوقات، مرا یاد کرده و مورد تفقّد قرار دهی و ثواب بعضی از طاعت‌هایت را برای من بفرستی. در یادکردم کم نگذار که اگر چنین کنی، اهل وفا تو را جفاکار خوانند و در یادکردم، زیاده‌روی مکن که اگر چنین کنی، آنان که اهل نیکی‌اند، تو را به کوتاهی در حق پدر به‌هنگام زندگانی نسبت می‌دهند؛ بلکه در خلوت‌هایت و پس از نمازهایت یادم کن.
والسلام علیکم ورحمةاللّه وبرکاته
منبع: مجله حوزه، شماره ۱۲
پسرم! خداوند تعالی تو را بر انجام دادن فرمان‌هایش استوار بدارد و بر عمل خیر و ملازمت آن توفیقت دهد و به سوی آنچه دوست می‌دارد و راضی است، رهنمایت باشد و به آنچه از خیرها آرزو داری و خواهانی برساندت و در دنیا و آخرت سعادتمندت کند و... مُهر «صالح است»، بر اعمالت بنهد و وسایل رسیدن به سعادت را روزی‌ات کند و از برکت‌های بزرگ و والایش بر تو بباراند و خداوند از هر بلا و سختی دورت بدارد و بدی‌ها را از تو دفع کند.
حال اگر خداوند تعالی در این دهه، بر من مرگ را نوشته باشد و آن را با قَدَرش حتمی کرده باشد، از آنجا که او فرمانش را بر بندگان حاضر و مسافر جاری سازد، پس من هم همان‌گونه که خداوند تعالی وصیت را بر من واجب و به‌خصوص هنگام احساس مرگ مرا مأمور به آن کرده است، تو را مخاطب ساخته و برایت وصیت می‌کنم به
اینکه همدوش با تقوای الهی باشی که آن به‌یقین سنّت پایدار و واجب حتمی و سپر نگهدارنده و توشه ماندگار است و آن پُرسودتر چیزی است که انسان برای روزی که چشم‌ها از هیبت آن روز گشاده و خیره می‌ماند و یار و یاور نیست، خواهد داشت و همچنین التزام داشته باش! به پیروی اوامر خداوند تعالی و انجام دادن آنچه او می‌پسندد و بپرهیز از آنچه او ناخوش دارد و دوری کن از نواهی خداوند تعالی.
تحصیل کمالات
زندگی‌ات را در تحصیل کمالات نفسانی سپری ساز و اوقاتت را در کسب فضایل علمی و عروج از پستی نقص به بالاترین نقطه کمال و اوج‌گیری در آسمان عرفان و نه سقوط به جایگاه جُهّال و عمرت را با گرایش عاشقانه به پسندیده‌ها و یاری برادران دینی و پاسخ درشت‌خو را به سخن نیکو گفتن و نیکورفتار را با چهره باز پذیرفتن، بگذران.
رفاقت و هم‌نشینی
بپرهیز از رفاقت با انسان‌های پست و هم‌نشینی با افراد نادان؛ زیرا رفاقت و هم‌نشینی با آنان، خلق و خوی ناپسند و باطن پست بر جای می‌نهد. التزام به هم‌دوشی با عالمان و نشست و برخاست با فاضلان داشته باش که آن برای کسب کمالات زمینه کامل را فراهم می‌سازد و برایت توان و مهارت دریافتن پاسخ مجهولات را دنبال دارد.
باید امروزت از دیروزت بهتر باشد. پس بر تو باد التزام به صبر و توکل و رضا. هر روز و شب محاسبه نفس کن! از خداوند بسیار آمرزش بخواه! از نفرین مظلوم بترس به‌خصوص از نفرین یتیم و پیرزن که خداوند در مورد شکستن دل‌شکسته گذشت نمی‌کند!
نماز شب
بر تو باد التزام به نماز شب که رسول‌اللّه(ص) بر آن تشویق کرده و دعوت به اقامه آن کرده و فرموده: هر که آخرین عملش اقامه نماز شب باشد و بمیرد، بهشت برای او باشد.
صله رحم
بر تو باد التزام به صله رحم که به‌یقین به عمر آدمی می‌افزاید! بر تو باد التزام به خوشرویی... بر تو باد التزام به توجّه و مراقبت از ذریّه پیامبر(ص) که همانا خداوند تعالی در سفارش به آنان تأکید کرده و پاداش رسالت و ارشاد مردم دوستی و مهرورزی به آنان قرار داده است.
طلب رحمت
این آنهایی بود که وظیفه تو بود؛ اما آنچه به من مربوط است و نفعش به من برمی‌گردد، این است که با طلب رحمت برایم در بعضی از اوقات، مرا یاد کرده و مورد تفقّد قرار دهی و ثواب بعضی از طاعت‌هایت را برای من بفرستی. در یادکردم کم نگذار که اگر چنین کنی، اهل وفا تو را جفاکار خوانند و در یادکردم، زیاده‌روی مکن که اگر چنین کنی، آنان که اهل نیکی‌اند، تو را به کوتاهی در حق پدر به‌هنگام زندگانی نسبت می‌دهند؛ بلکه در خلوت‌هایت و پس از نمازهایت یادم کن.
والسلام علیکم ورحمةاللّه وبرکاته
منبع: مجله حوزه، شماره ۱۲