آیت‌الله اعرافی مطرح کرد
نص قرآنی و حدیثی پایه‌های مهم احیای تمدن اسلامی هستند
آیت‌الله اعرافی با تأکید بر اینکه بدون تردید، نص قرآنی و حدیثی در تمدن اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و پایه‌های مهم احیای تمدن اسلامی هستند، گفت: بخش اصلی تمدن اسلامی که نص، در آن نقش مهمی دارد، بر حدیث استوار است.
به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله اعرافی در بازدید از کتابخانه تخصصی علوم حدیث، ضمن گرامی‌داشت هفته دفاع مقدس و موالید خجسته پیامبر(ص) اعظم و امام صادق(ع) و هفته وحدت، حضور در این کتابخانه را مایه خرسندی و امتنان زائد‌الوصف دانست و ابراز کرد: مشاهده شکوه عظمت علمی و حدیثی در قم و حوزه‌های علمیه، مایه مباهات و خرسندی است.
وی با تأکید بر اینکه حوزه‌های علمیه همواره قدردان فعالیت‌های دفتر آیت‌الله‌العظمی سیستانی در راه‌اندازی منظومه‌ای از کتابخانههای تخصصی است، اظهار کرد: همواره قدردان حجت‌الاسلام والمسلمین شهرستانی، طلاب، فضلا و اساتید فعال در این مسیر هستیم که همچون ستاره‌ای درخشان همراهی می‌کنند.
مدیر حوزه‌های علمیه در ادامه، بر اهمیت توجه به منظومه دانش‌های علوم حدیث و گستره قلمروی دانش‌های مرتبط با این علم تأکید کرد و گفت: علوم حدیث ام‌العلوم الاسلامیه بوده، از سویی دیگر بخش اصلی تمدن اسلامی که نص در آن نقش مهمی دارد، بر حدیث استوار است.
امام جمعه قم با اشاره به اینکه بدون تردید نص قرآنی و حدیثی در تمدن اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و پایه‌های مهم احیای تمدن اسلامی هستند، اظهار کرد: اهتمام به حدیث و علوم حدیث، از مهمترین رویکردهایی است که باید مورد توجه حوزه‌های علمیه قرار گیرد؛ توجه به تجارب در شناخت نص و ارزیابی آن نیز، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، ضمن اشاره به این نکته که بخش عمده‌ای از علم اصول ما با حدیث ارتباط دارد، ارتقاء و بازبینی در ارزیابی حدیث و حدیث‌پژوهی را که علم اصول متکفل آن است، مهم ارزیابی نمود.
وی تصریح کرد: اگر علوم حدیث با علم اصول تعامل قوی‌تری برقرار و کتابخانههای تخصصی نیز نگاه ویژه‌ای به بخش منهجی و روش‌شناسی داشته باشند، آفاق جدیدی پیش‌روی محققان و پژوهشگران گشوده خواهد شد.
آیت‌الله اعرافی به رهاوردهای علم اصول در قلمروهای فقهی اشاره و با تأکید بر اینکه در علوم حدیث و تحقیقات جدید، می‌توان افق‌هایی را ترسیم و پیش‌روی علم اصول قرار داد، افزود: ما اگر به سنت که شامل رفتارها، سیره و... است، وصل شویم، ناخودآگاه به مباحث تاریخی نیز وصل خواهیم شد؛ لذا بخش افعال، رفتارها و تقاریر در فهم حدیث و گسترش مرزهای حدیثی بسیار مؤثر هستند.
وی بر اهمیت توجه به رویکردهای میان‌دینی، میان‌فرهنگی و میان‌تمدنی در حدیث‌شناسی تأکید و ابراز کرد: تولید نرم‌افزارهای حدیثی و ارائه منظومه حدیث اسلامی مبتنی بر احادیث شیعه و سنی، از خلأ‌هایی است که باید مرتفع گردد. دسترسی به این مهم، افق‌های خوبی را پیش‌روی محققان، فقها و متکلمان حوزه‌های علمیه باز خواهد نمود.
مدیر حوزه‌های علمیه در بخش دیگری از سخنان خود، دستاوردهای دارالحدیث و ارائه ذخایر ارزشمند آن در فضای عمومی حوزه را بسیار مهم ارزیابی نمود و یادآور شد: تقویت ارتباط کتابخانههای تخصصی با برنامه رسمی حدیث‌خوانی حوزه‌های علمیه، می‌تواند در بسط و نشر معارف و مباحث حدیثی آثار پایداری داشته باشد.
عضو فقهای شورای‌نگهبان گزارشی از گرایش‌های حدیثی درختواره رشته‌های حوزه‌های علمیه ارائه نمود و ابراز داشت: حوزه دانشی علوم حدیث درختواره رشته‌های حوزه نیازمند اهتمام حدیث‌پژوهان در نقد و بررسی گرایشها و بازخوانی پیشنهادات ارائه شده است.
آیت‌الله اعرافی ضمن تأکید بر این نکته که تولید علوم در حوزه‌های علمیه در فضای آزاد حوزوی دنبال می‌شود، خاطرنشان ساخت: تشکیل دروس عمیق اجتهادی - حدیثی در قلب حوزه‌های علمیه، قطعا خروجی‌های جدیدی را در اشراب دانش‌های دیگر حوزوی خواهد داشت.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بخش پایانی سخنان خود، بر پیگری فعالیت‌ها در عرصه فضای مجازی، تصریح و ابراز کرد: تعریف پروژه‌های تخصصی موضوع‌شناسی برای جهت‌دهی به پایان‌نامه‌های تخصصی حوزوی، قطعاً مبدأ تحرکات هدفمند علمی ناظر به نیازهای جامعه و جهان خواهد بود.
بزرگترین گام عملی تقریبی جهان اسلام، در حوزه حدیث‌پژوهی
حجت‌الاسلام والسلمین معراجی، رئیس کتابخانه تخصصی علوم حدیث نیز در این مراسم که برخی از رؤسای کتابخانههای تخصصی و پژوهشگران و فضلای حوزه حدیث‌پژوهی نیز حضور داشتند، ضمن ارائه گزارشی از مخازن این کتابخانه، بر اهمیت توسعه رویکردهای تخصصی این مجموعه تأکید نمود.
رئیس کتابخانه تخصصی علوم حدیث تأکید کرد: با توجه به اینکه این کتابخانه تحت اشراف دفتر آیت‌الله‌العظمی سیستانی تأسیس گردیده و با درایت و حمایت‌های نماینده تام‌الاختیار ایشان حجت‌الاسلام و‌المسملین شهرستانی به فعالیت خود ادامه می‌دهد، این کتابخانه متعلق به حوزه‌های علمیه است و نظر به گردآوری کتاب‌های حدیثی همه مذاهب اسلامی در این کتابخانه، در واقع این مجموعه بزرگترین گام عملی تقریبی جهان اسلام در حوزه حدیث‌پژوهی بوده و الگویی از کتابخانه تقریب‌محور در عرصه علوم حدیث است.
کتابخانههای بزرگ جوامع، مهمترین پایه رشد و توسعه علوم مختلف
حجت‌الاسلام والمسلمین علی راد از محققان علوم قرآنی نیز در این جلسه، ضمن گرامی‌داشت اعیاد اهل‌بیت(ع)، بر اهمیت جایگاه حدیث و کتابخانههای حدیثی و تأثیر آن بر علوم اسلامی اشاره و حدیث را مادر علوم اسلامی دانست و اظهار کرد: تمام اندیشمندان و محققان علوم اسلامی، همواره به حدیث توجه داشته، عیار اسلامیت علم نیز، وابسته به مبادی، منابع و معیارهای داوری آن علم درباره حدیث است.
مسئول نمایندگی مرکز پژوهش‌های اسلامی آستان قدس در قم، بر اهمیت اشاعه حدیث در جامعه اسلامی تأکید و ضمن اشاره به تاریخ حوزه‌های علمیه تشیع در گستره بلند و فاخر حدیث‌پژوهی، کتابخانههای بزرگ جوامع را مهمترین پایه رشد و توسعه علوم مختلف دانست و گفت: کتابخانههای بزرگ و تخصصی، نقش مهمی در تألیف آثار سرآمد و ممتاز در حوزه حدیث داشتند؛ قطعاً اگر کتابخانه سید‌مرتضی نبود، خلق آثار حدیثی شیخ طوسی(ره) برای او میسور نمی‌شد.
وی با بیان اینکه سده جدید و معاصر که عصر تخصص‌گرایی و تبحر در یک رشته و گرایش است، اهتمام ویژه‌ای به کتابخانههای تخصصی وجود دارد، اظهار کرد: نقش کتابخانههای حدیثی در حوزه علمیه، نشان‌دهنده اهتمام حوزه به دانش‌های تخصصی و رویکرد تخصصی آن به علوم حدیث و پژوهش‌های حدیثی است.
وی فعالیت کتابخانههای تخصصی را نشان‌گر نگاه تخصصی حوزه علمیه به گستره علم دانش دانست و یادآور شد: کتابخانه‌ها، گذشته، حال و حتی آینده پژوهش‌های حدیثی را پوشش داده، به‌نوعی دایرة‌المعارفی سترگ از گذشته و تکاپوهای حدیثی دوران کهن و مسائل، چالش‌ها و شبهات حدیث‌پژوهشی در گستره تاریخ است.
مسئول نمایندگی مرکز پژوهش‌های اسلامی آستان قدس در قم تصریح کرد: کتابخانههای تخصصی علوم حدیث، موسوعه مهمی از اندیشه اسلامی در حوزه حدیث‌پژوهی و زبانی گویا و کارنامه‌ای درخشان از تلاش‌های پژوهشی محققان حوزه حدیث‌پژوهی است.
وی با بیان اینکه در حوزه مطالعات حدیثی، باید همگام با دوران مدرن، اهتمام ویژه‌ای به کتابخانههای تخصصی داشته باشیم، اظهار کرد: با حمایت‌های مرجعیت معظم حضرت آیت‌الله سیستانی و با درایت حکیمانه حجت‌الاسلام والمسلمین شهرستانی و مدیریت مجدانه حجت‌الاسلام والمسلمین معراجی، حوزه علمیه اکنون به کتابخانه تخصصی در حوزه حدیث آراسته است؛ این مهم نشان‌گر رویکرد گفتمانی تشیع به حدیث‌پژوهی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین راد در ادامه، ضمن تقدیر از اهتمام رئیس و کتاب‌داران کتابخانه تخصصی علوم حدیث در همراهی با پژوهشگران، همدلی پژوهشگران و اساتید حدیث‌پژوه را برجسته‌ترین ویژگی محققان این مجموعه دانست و یادآور شد: این کتابخانه حرکت خوبی را از تأسیس تا تثبیت طی نموده و برای برداشتن گام‌های بلند پیش رو، نیازمند حمایت‌های جدی حوزه‌های علمیه است.
این محقق قرآنی با تأکید بر اینکه کتابخانه تخصصی علوم حدیث، باید به قطب کتاب‌های حدیث اسلامی در جهان تبدیل گردد، اظهار کرد: این کتابخانه باید از مرجعیت کتابخانه‌ای در توسعه و اثرگذاری بین‌المللی برخوردار باشد.
وی شناساندن ظرفیت‌های متنوع و نهفته و پنهان این کتابخانه به طلاب حوزه را بسیار مهم ارزیابی و خاطرنشان کرد: توسعه ارتباط این کتابخانه با کتابخانههای تخصصی و کالج‌های خاورشناسان، امر مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین راد در پایان سخنان خود، راه‌اندازی بخش فضای مجازی و ارائه اندیشه‌های حدیث‌پژوهی شیعه و برگزاری نشست‌های تخصصی حدیث‌پژوهی در محل کتابخانه را، از برجسته‌ترین رویکردهایی مرجعیت‌بخشی بین‌المللی دانست.
وی با تأکید بر اینکه حوزه‌های علمیه همواره قدردان فعالیت‌های دفتر آیت‌الله‌العظمی سیستانی در راه‌اندازی منظومه‌ای از کتابخانههای تخصصی است، اظهار کرد: همواره قدردان حجت‌الاسلام والمسلمین شهرستانی، طلاب، فضلا و اساتید فعال در این مسیر هستیم که همچون ستاره‌ای درخشان همراهی می‌کنند.
مدیر حوزه‌های علمیه در ادامه، بر اهمیت توجه به منظومه دانش‌های علوم حدیث و گستره قلمروی دانش‌های مرتبط با این علم تأکید کرد و گفت: علوم حدیث ام‌العلوم الاسلامیه بوده، از سویی دیگر بخش اصلی تمدن اسلامی که نص در آن نقش مهمی دارد، بر حدیث استوار است.
امام جمعه قم با اشاره به اینکه بدون تردید نص قرآنی و حدیثی در تمدن اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و پایه‌های مهم احیای تمدن اسلامی هستند، اظهار کرد: اهتمام به حدیث و علوم حدیث، از مهمترین رویکردهایی است که باید مورد توجه حوزه‌های علمیه قرار گیرد؛ توجه به تجارب در شناخت نص و ارزیابی آن نیز، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، ضمن اشاره به این نکته که بخش عمده‌ای از علم اصول ما با حدیث ارتباط دارد، ارتقاء و بازبینی در ارزیابی حدیث و حدیث‌پژوهی را که علم اصول متکفل آن است، مهم ارزیابی نمود.
وی تصریح کرد: اگر علوم حدیث با علم اصول تعامل قوی‌تری برقرار و کتابخانههای تخصصی نیز نگاه ویژه‌ای به بخش منهجی و روش‌شناسی داشته باشند، آفاق جدیدی پیش‌روی محققان و پژوهشگران گشوده خواهد شد.
آیت‌الله اعرافی به رهاوردهای علم اصول در قلمروهای فقهی اشاره و با تأکید بر اینکه در علوم حدیث و تحقیقات جدید، می‌توان افق‌هایی را ترسیم و پیش‌روی علم اصول قرار داد، افزود: ما اگر به سنت که شامل رفتارها، سیره و... است، وصل شویم، ناخودآگاه به مباحث تاریخی نیز وصل خواهیم شد؛ لذا بخش افعال، رفتارها و تقاریر در فهم حدیث و گسترش مرزهای حدیثی بسیار مؤثر هستند.
وی بر اهمیت توجه به رویکردهای میان‌دینی، میان‌فرهنگی و میان‌تمدنی در حدیث‌شناسی تأکید و ابراز کرد: تولید نرم‌افزارهای حدیثی و ارائه منظومه حدیث اسلامی مبتنی بر احادیث شیعه و سنی، از خلأ‌هایی است که باید مرتفع گردد. دسترسی به این مهم، افق‌های خوبی را پیش‌روی محققان، فقها و متکلمان حوزه‌های علمیه باز خواهد نمود.
مدیر حوزه‌های علمیه در بخش دیگری از سخنان خود، دستاوردهای دارالحدیث و ارائه ذخایر ارزشمند آن در فضای عمومی حوزه را بسیار مهم ارزیابی نمود و یادآور شد: تقویت ارتباط کتابخانههای تخصصی با برنامه رسمی حدیث‌خوانی حوزه‌های علمیه، می‌تواند در بسط و نشر معارف و مباحث حدیثی آثار پایداری داشته باشد.
عضو فقهای شورای‌نگهبان گزارشی از گرایش‌های حدیثی درختواره رشته‌های حوزه‌های علمیه ارائه نمود و ابراز داشت: حوزه دانشی علوم حدیث درختواره رشته‌های حوزه نیازمند اهتمام حدیث‌پژوهان در نقد و بررسی گرایشها و بازخوانی پیشنهادات ارائه شده است.
آیت‌الله اعرافی ضمن تأکید بر این نکته که تولید علوم در حوزه‌های علمیه در فضای آزاد حوزوی دنبال می‌شود، خاطرنشان ساخت: تشکیل دروس عمیق اجتهادی - حدیثی در قلب حوزه‌های علمیه، قطعا خروجی‌های جدیدی را در اشراب دانش‌های دیگر حوزوی خواهد داشت.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بخش پایانی سخنان خود، بر پیگری فعالیت‌ها در عرصه فضای مجازی، تصریح و ابراز کرد: تعریف پروژه‌های تخصصی موضوع‌شناسی برای جهت‌دهی به پایان‌نامه‌های تخصصی حوزوی، قطعاً مبدأ تحرکات هدفمند علمی ناظر به نیازهای جامعه و جهان خواهد بود.
بزرگترین گام عملی تقریبی جهان اسلام، در حوزه حدیثپژوهیحجتالاسلام والسلمین معراجی، رئیس کتابخانه تخصصی علوم حدیث نیز در این مراسم که برخی از رؤسای کتابخانههای تخصصی و پژوهشگران و فضلای حوزه حدیث‌پژوهی نیز حضور داشتند، ضمن ارائه گزارشی از مخازن این کتابخانه، بر اهمیت توسعه رویکردهای تخصصی این مجموعه تأکید نمود.
رئیس کتابخانه تخصصی علوم حدیث تأکید کرد: با توجه به اینکه این کتابخانه تحت اشراف دفتر آیت‌الله‌العظمی سیستانی تأسیس گردیده و با درایت و حمایت‌های نماینده تام‌الاختیار ایشان حجت‌الاسلام و‌المسملین شهرستانی به فعالیت خود ادامه می‌دهد، این کتابخانه متعلق به حوزه‌های علمیه است و نظر به گردآوری کتاب‌های حدیثی همه مذاهب اسلامی در این کتابخانه، در واقع این مجموعه بزرگترین گام عملی تقریبی جهان اسلام در حوزه حدیث‌پژوهی بوده و الگویی از کتابخانه تقریب‌محور در عرصه علوم حدیث است.
کتابخانههای بزرگ جوامع، مهمترین پایه رشد و توسعه علوم مختلفحجتالاسلام والمسلمین علی راد از محققان علوم قرآنی نیز در این جلسه، ضمن گرامی‌داشت اعیاد اهل‌بیت(ع)، بر اهمیت جایگاه حدیث و کتابخانههای حدیثی و تأثیر آن بر علوم اسلامی اشاره و حدیث را مادر علوم اسلامی دانست و اظهار کرد: تمام اندیشمندان و محققان علوم اسلامی، همواره به حدیث توجه داشته، عیار اسلامیت علم نیز، وابسته به مبادی، منابع و معیارهای داوری آن علم درباره حدیث است.
مسئول نمایندگی مرکز پژوهش‌های اسلامی آستان قدس در قم، بر اهمیت اشاعه حدیث در جامعه اسلامی تأکید و ضمن اشاره به تاریخ حوزه‌های علمیه تشیع در گستره بلند و فاخر حدیث‌پژوهی، کتابخانههای بزرگ جوامع را مهمترین پایه رشد و توسعه علوم مختلف دانست و گفت: کتابخانههای بزرگ و تخصصی، نقش مهمی در تألیف آثار سرآمد و ممتاز در حوزه حدیث داشتند؛ قطعاً اگر کتابخانه سید‌مرتضی نبود، خلق آثار حدیثی شیخ طوسی(ره) برای او میسور نمی‌شد.
وی با بیان اینکه سده جدید و معاصر که عصر تخصص‌گرایی و تبحر در یک رشته و گرایش است، اهتمام ویژه‌ای به کتابخانههای تخصصی وجود دارد، اظهار کرد: نقش کتابخانههای حدیثی در حوزه علمیه، نشان‌دهنده اهتمام حوزه به دانش‌های تخصصی و رویکرد تخصصی آن به علوم حدیث و پژوهش‌های حدیثی است.
وی فعالیت کتابخانههای تخصصی را نشان‌گر نگاه تخصصی حوزه علمیه به گستره علم دانش دانست و یادآور شد: کتابخانه‌ها، گذشته، حال و حتی آینده پژوهش‌های حدیثی را پوشش داده، به‌نوعی دایرة‌المعارفی سترگ از گذشته و تکاپوهای حدیثی دوران کهن و مسائل، چالش‌ها و شبهات حدیث‌پژوهشی در گستره تاریخ است.
مسئول نمایندگی مرکز پژوهش‌های اسلامی آستان قدس در قم تصریح کرد: کتابخانههای تخصصی علوم حدیث، موسوعه مهمی از اندیشه اسلامی در حوزه حدیث‌پژوهی و زبانی گویا و کارنامه‌ای درخشان از تلاش‌های پژوهشی محققان حوزه حدیث‌پژوهی است.
وی با بیان اینکه در حوزه مطالعات حدیثی، باید همگام با دوران مدرن، اهتمام ویژه‌ای به کتابخانههای تخصصی داشته باشیم، اظهار کرد: با حمایت‌های مرجعیت معظم حضرت آیت‌الله سیستانی و با درایت حکیمانه حجت‌الاسلام والمسلمین شهرستانی و مدیریت مجدانه حجت‌الاسلام والمسلمین معراجی، حوزه علمیه اکنون به کتابخانه تخصصی در حوزه حدیث آراسته است؛ این مهم نشان‌گر رویکرد گفتمانی تشیع به حدیث‌پژوهی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین راد در ادامه، ضمن تقدیر از اهتمام رئیس و کتاب‌داران کتابخانه تخصصی علوم حدیث در همراهی با پژوهشگران، همدلی پژوهشگران و اساتید حدیث‌پژوه را برجسته‌ترین ویژگی محققان این مجموعه دانست و یادآور شد: این کتابخانه حرکت خوبی را از تأسیس تا تثبیت طی نموده و برای برداشتن گام‌های بلند پیش رو، نیازمند حمایت‌های جدی حوزه‌های علمیه است.
این محقق قرآنی با تأکید بر اینکه کتابخانه تخصصی علوم حدیث، باید به قطب کتاب‌های حدیث اسلامی در جهان تبدیل گردد، اظهار کرد: این کتابخانه باید از مرجعیت کتابخانه‌ای در توسعه و اثرگذاری بین‌المللی برخوردار باشد.
وی شناساندن ظرفیت‌های متنوع و نهفته و پنهان این کتابخانه به طلاب حوزه را بسیار مهم ارزیابی و خاطرنشان کرد: توسعه ارتباط این کتابخانه با کتابخانههای تخصصی و کالج‌های خاورشناسان، امر مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین راد در پایان سخنان خود، راه‌اندازی بخش فضای مجازی و ارائه اندیشه‌های حدیث‌پژوهی شیعه و برگزاری نشست‌های تخصصی حدیث‌پژوهی در محل کتابخانه را، از برجسته‌ترین رویکردهایی مرجعیت‌بخشی بین‌المللی دانست.