آیت‌الله شبزندهدار؛ عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه
احیای سنت‌های کارآمد تنها راه پیشرفت حوزه‌های علمیه
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: حوزه‌های علمیه باید همواره طلاب و روحانیون مستعدی را که می‌توانند به مراتب علمی بالایی برسند، شناسایی و از آنها حمایت و پشتیبانی کند و این مطلب، در سیره علمای بزرگی مانند حضرت امام خمینی(قد)، مقام معظم رهبری، مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی و مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی وجود داشته و دارد.
به گزارش خبرگزاری حوزه از اهواز، آیت‌الله شبزندهدار عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه در دیدار حجت‌الاسلام و‌المسلمین بلادیان مدیر حوزه علمیه خوزستان، با اشاره به فراز «وثبت لی قدم صدق عندک مع الحسین وأصحاب الحسین» از زیارت عاشورا، بیان کرد: قدم صدق یعنی آنچه که اهل‌بیت(ع) هدف قرار داده بودند و در راه آن جان‌فشانی کردند تا در تاریخ بشر ادامه پیدا کند، باید در آن راه گام برداریم که یکی از تجلیات این قدم صدق، حوزه‌های علمیه و برنامه‌های آنهاست که در راه تبیین مقاصد آن بزرگواران و پیاده شدن آن مقاصد در جامعه کار می‌کنند.
وی در ادامه ضمن تقدیر از زحمات و فعالیت‌های گزارش‌شده مجموعه مدیریت حوزه علمیه خوزستان، ابراز کرد: بعضی از امور مانند رفت و آمد بزرگان به حوزه‌های علمیه نظر درستی است؛ ولی بسیار دشوار است؛ چراکه کارهای فراوانی برعهده این بزرگان وجود دارد. در این امور باید بیشتر از بزرگان موجود در همان استان‌ها و شهرستان‌ها استفاده شود؛ خصوصاً استان خوزستان که دارای شخصیت‌های بزرگی است؛ البته می‌توان دیدار با بزرگان را در اردوهای تابستانه حوزه‌های علمیه تدارک دید.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، با بیان اینکه باید جهات علمی در حوزه‌های علمیه قوت بگیرد، ادامه داد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بسیاری از نیروهای با استعداد حوزوی، بنا به ضرورت به کارهای مختلف مشغول شدند؛ همچنین مشکلات اقتصادی و اشتغال طلاب به کارهای جانبی برای امرار معاش، گاهی به جهات علمی ضربه می‌زند.
عضو فقهای شورای نگهبان خاطرنشان کرد: حوزه‌های علمیه باید همواره طلاب و روحانیون مستعدی را که می‌توانند به مراتب علمی بالایی برسند، شناسایی و از آنها حمایت و پشتیبانی کند و این مطلب در سیره علمای بزرگی مانند حضرت امام خمینی(قد) ، مقام معظم رهبری، مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی و مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی وجود داشته و دارد.
وی در ادامه بر لزوم بازگشت به سنت‌های کارآمد حوزه‌های علمیه تأکید کرد و گفت: یکی از سنت‌های کارآمد حوزه‌های علمیه، نظام تدریس و تدرس بود و در سابق، هر طلبه‌ای در کنار تعلیم و تحصیل، مشغول تدریس و تعلم بود و این مطلب باعث می‌شد که اولاً مطالبی که طلاب فرا می‌گرفتند، از ذهنشان فراموش نمی‌شد، ثانیاً وقتی طلاب مطالب را تدریس می‌کردند، توجهشان به جوانب مطالب بیشتر می‌شد و مطالب جدیدی به فکر آنها خطور می‌کرد و ثالثاً تدریس باعث می‌شد که رفاقت و دوستی میان طلاب بیشتر شده و همچنین طلبه میان بقیه طلاب شناخته شود.
آیت‌الله شبزندهدار بیان کرد: تدریس رکن بسیار مهمی در تقویت بنیه علمی طلاب است؛ البته تدریس به‌اندازه؛ چراکه نباید طلبه آن‌قدر مشغول تدریس شود که وقت برای مباحث علمی نداشته باشد.
وی افزود: نباید برای استاد قید و قیود بگذاریم؛ بلکه باید تدریس همگانی راه‌اندازی شود؛ البته امتحانات را قوی‌تر برگزار کنیم تا متوجه شویم، طلبه آن درس را خوب فهمیده است.
این استاد حوزه علمیه قم در ادامه گفت: یکی دیگر از سنت‌های کارآمد حوزه‌های علمیه، بازگشت به دروس قبل یا به
تدریس یا به مباحثه یا به مطالعه است؛ به‌عنوان مثال، مرحوم آیت‌الله شیخ مرتضی حائری گفته بودند که من با نذر، یک دوره مجمع‌البیان مطالعه کردم. یکی از چیزهایی که می‌تواند انسان را به مطالعه عادت دهد و انسان بازگشت دوره‌ای به مطالب داشته باشد، همین نذر کوتاه‌مدت است.
آیت‌الله شبزندهدار، استفاده از ظرفیت نظم و شعر را از دیگر سنت‌های کارآمد حوزه‌های علمیه که علمای سلف از آن استفاده می‌کردند، یاد کرد و گفت: شعر دو خاصیت مهم دارد؛ اولین خاصیت شعر؛ ماندگاری طولانی‌مدت آن است و دومین خاصیت آن، تداعی معانی است؛ چراکه گاهی یک لفظ از شعری به یک برهان که دارای مقدمات بسیاری است، اشاره دارد و شخص با اشاره به آن لفظ، بدون نیاز به ذکر مقدمات و نتیجه برهان، آن معنی را تداعی می‌کند.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه تصریح کرد: برنامه‌ریزی‌های حوزه‌های علمیه، به‌گونه‌ای صورت گرفته که این سنت‌ها در حوزه‌های علمیه کم شده‌اند و اگر بخواهیم، حوزه‌های علمیه اصلاح شده و پیشرفت کنند، باید حتماً این سنت‌ها دوباره احیا شوند.
وی در پایان به مسئله تهذیب در حوزه‌های علمیه اشاره کرد و گفت: مهمترین امری که بر روی تهذیب طلاب اثرگذار است، سیر و سلوک مجموعه مدیریتی، کادر و اساتید حوزه‌های علمیه است؛ چراکه طلاب نگاهشان به این افراد است و از آنها الگو می‌گیرند.
گفتنی است، در پایان این دیدار، مدیر حوزه علمیه استان خوزستان به بیان گزارشی از وضعیت موجود این حوزه علمیه پرداخت.
وی در ادامه ضمن تقدیر از زحمات و فعالیت‌های گزارش‌شده مجموعه مدیریت حوزه علمیه خوزستان، ابراز کرد: بعضی از امور مانند رفت و آمد بزرگان به حوزه‌های علمیه نظر درستی است؛ ولی بسیار دشوار است؛ چراکه کارهای فراوانی برعهده این بزرگان وجود دارد. در این امور باید بیشتر از بزرگان موجود در همان استان‌ها و شهرستان‌ها استفاده شود؛ خصوصاً استان خوزستان که دارای شخصیت‌های بزرگی است؛ البته می‌توان دیدار با بزرگان را در اردوهای تابستانه حوزه‌های علمیه تدارک دید.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، با بیان اینکه باید جهات علمی در حوزه‌های علمیه قوت بگیرد، ادامه داد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بسیاری از نیروهای با استعداد حوزوی، بنا به ضرورت به کارهای مختلف مشغول شدند؛ همچنین مشکلات اقتصادی و اشتغال طلاب به کارهای جانبی برای امرار معاش، گاهی به جهات علمی ضربه می‌زند.
عضو فقهای شورای نگهبان خاطرنشان کرد: حوزه‌های علمیه باید همواره طلاب و روحانیون مستعدی را که می‌توانند به مراتب علمی بالایی برسند، شناسایی و از آنها حمایت و پشتیبانی کند و این مطلب در سیره علمای بزرگی مانند حضرت امام خمینی(قد) ، مقام معظم رهبری، مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی و مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی وجود داشته و دارد.
وی در ادامه بر لزوم بازگشت به سنت‌های کارآمد حوزه‌های علمیه تأکید کرد و گفت: یکی از سنت‌های کارآمد حوزه‌های علمیه، نظام تدریس و تدرس بود و در سابق، هر طلبه‌ای در کنار تعلیم و تحصیل، مشغول تدریس و تعلم بود و این مطلب باعث می‌شد که اولاً مطالبی که طلاب فرا می‌گرفتند، از ذهنشان فراموش نمی‌شد، ثانیاً وقتی طلاب مطالب را تدریس می‌کردند، توجهشان به جوانب مطالب بیشتر می‌شد و مطالب جدیدی به فکر آنها خطور می‌کرد و ثالثاً تدریس باعث می‌شد که رفاقت و دوستی میان طلاب بیشتر شده و همچنین طلبه میان بقیه طلاب شناخته شود.
آیت‌الله شبزندهدار بیان کرد: تدریس رکن بسیار مهمی در تقویت بنیه علمی طلاب است؛ البته تدریس به‌اندازه؛ چراکه نباید طلبه آن‌قدر مشغول تدریس شود که وقت برای مباحث علمی نداشته باشد.
وی افزود: نباید برای استاد قید و قیود بگذاریم؛ بلکه باید تدریس همگانی راه‌اندازی شود؛ البته امتحانات را قوی‌تر برگزار کنیم تا متوجه شویم، طلبه آن درس را خوب فهمیده است.
این استاد حوزه علمیه قم در ادامه گفت: یکی دیگر از سنت‌های کارآمد حوزه‌های علمیه، بازگشت به دروس قبل یا به
تدریس یا به مباحثه یا به مطالعه است؛ به‌عنوان مثال، مرحوم آیت‌الله شیخ مرتضی حائری گفته بودند که من با نذر، یک دوره مجمع‌البیان مطالعه کردم. یکی از چیزهایی که می‌تواند انسان را به مطالعه عادت دهد و انسان بازگشت دوره‌ای به مطالب داشته باشد، همین نذر کوتاه‌مدت است.
آیت‌الله شبزندهدار، استفاده از ظرفیت نظم و شعر را از دیگر سنت‌های کارآمد حوزه‌های علمیه که علمای سلف از آن استفاده می‌کردند، یاد کرد و گفت: شعر دو خاصیت مهم دارد؛ اولین خاصیت شعر؛ ماندگاری طولانی‌مدت آن است و دومین خاصیت آن، تداعی معانی است؛ چراکه گاهی یک لفظ از شعری به یک برهان که دارای مقدمات بسیاری است، اشاره دارد و شخص با اشاره به آن لفظ، بدون نیاز به ذکر مقدمات و نتیجه برهان، آن معنی را تداعی می‌کند.
عضو شورای‌عالی حوزه‌های علمیه تصریح کرد: برنامه‌ریزی‌های حوزه‌های علمیه، به‌گونه‌ای صورت گرفته که این سنت‌ها در حوزه‌های علمیه کم شده‌اند و اگر بخواهیم، حوزه‌های علمیه اصلاح شده و پیشرفت کنند، باید حتماً این سنت‌ها دوباره احیا شوند.
وی در پایان به مسئله تهذیب در حوزه‌های علمیه اشاره کرد و گفت: مهمترین امری که بر روی تهذیب طلاب اثرگذار است، سیر و سلوک مجموعه مدیریتی، کادر و اساتید حوزه‌های علمیه است؛ چراکه طلاب نگاهشان به این افراد است و از آنها الگو می‌گیرند.
گفتنی است، در پایان این دیدار، مدیر حوزه علمیه استان خوزستان به بیان گزارشی از وضعیت موجود این حوزه علمیه پرداخت.