آیت‌الله‌العظمی سبحانی
پایه‌گذار عید غدیر پیامبر اکرم(ص) بوده است
حضرت آیت‌الله سبحانی، با اشاره به واقعه غدیر گفتند: نمی‌شود یک دینی را که دین اجتماعی است، برپا کرد و بعد آن را رها کرد و رهبری برای آن تعیین نکرد.
به گزارش خبرگزاری حوزه، حضرت آیت‌الله سبحانی در دیدار اعضای کمیته برگزاری همایش «غدیر در گستره تمدن و فرهنگ اسلامی با تأکید بر تاریخ و مذاهب اسلامی»، ضمن تقدیر و تشکر از حجت‌الاسلام و‌المسلمین سیدابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب و هیأت همراه برای برپایی این همایش و با تبریک اعیاد ماه ذی‌الحجه، بیان کردند: پایه‌گذار عید غدیر، خود پیامبر اکرم(ص) است. ایشان پس از آنکه از منبر فرود آمد، امیرمؤمنان(ع) را در یک خیمه‌ای نشاند و «امرالناس بالتهنئة علیه»؛ حتی شیخین هم آمدند و تهنئه کردند و گفتند: «بخ بخ لک یا علی أصبحت مولای و مولی کل مؤمن و مؤمنة». بعداً اصحاب نیز به‌تدریج آمدند و تبریک گفتند و این تبریک گفتن به‌معنای عید است. بنابراین اگر سلفی‌ها بیایند و بگویند دلیل شما بر عید چیست؟ باید بگویید که یکی از این دلایل همین روایت است.
این مرجع تقلید افزودند: در طول تاریخ مسلمانان، عید غدیر را محترم می‌شمردند. خصوصاً در زمان فاطمی‌ها که در بغداد در روز غدیر جشن رسمی برگزار می‌شد.
حضرت آیت‌الله سبحانی با طرح این سؤال که فلسفه غدیر چیست و پیامبر اکرم(ص) با این کار خواستند، چه مسأله‌ای را محقق بفرمایند، خاطرنشان کردند: منهای این‌که این کار امر الهی بوده، یک مسأله اجتماعی هم در کار بوده و آن این است که در آن روز، مسلمانان را سه خطر تهدید می‌کرد. از طرف شرق امپراطوری ایران بوده که نامه پیامبر(ص) را پاره کردند، از طرف غرب رومیان بودند و از طرف شمال هم شامیان بودند. به‌همین جهت پیامبر(ص) تا شام رفت و راه را امن کرد. خطر سوم خطر منافقین بود. اینها همیشه در کمین بودند که علیه اسلام توطئه‌ای به‌پا کنند.
ایشان بیان کردند: پیامبر اکرم(ص) فردی عاقل و اعقل‌العقلا بود. نمی‌شود یک دینی را که دین اجتماعی استّ برپا کرد و بعد آن را رها کرد و رهبری برای آن تعیین نکرد. محاسبات عقلانی ایجاب می‌کند که پیامبر(ص) در مقابل این خطرها فردی را انتخاب کند که هم کامل است و هم در این ۲۳ سال خودش را نشان داده است و مسأله دیگر این است که چرا پیامبر(ص) این موضوع را به خود مسلمانان واگذار نکرده است؟ مسلمانان عشیره‌ای بودند و مسلماً هر عشیره‌ای، نسبت به رئیس خود، حساسیت داشت. حتی انصار نیز، نسبت به رؤسای خود حساس بودند. آیا یک جمعیت عشیره‌ای می‌توانست، بدون رهبر باشد. این عقلانی است که پیامر(ص) چنین جامعه‌ای را بدون رهبر بگذارد؟ و به‌همین جهت محاسبات پیامبر (ص) ایجاب می‌کرد که جامعه را بدون رهبر نگذارد و فردی را انتخاب کند که بتواند، بر تمام این عشیره‌ها رهبری کند.
معظم‌له گفتند: برخی دیگر می‌گویند که پیامبر(ص) مجبور شده بود به این کار؛ زیراکه علی(ع) متهم شده بود، به برخی مسائلی که در یمن بود و برخی کارهای اختصاصی نسبت به خود انجام داده بود و بعضی با ایشان دشمن شده بودند؛ ولی در جواب باید گفت، نیازی نبود که پیامبر(ص) در یک بیابان گرم و زیر آفتاب سوزان، مردم را جمع کند و بالای منبر برود و بعداً در وحدانیت خدا، رسالت خود و مرگ خود سخن بگوید و بعد شهادت بخواهد از مردم و دست علی(ع) را بالا ببرد.
حضرت آیت‌الله سبحانی بار دیگر با تشکر از برگزارکنندگان این همایش گفتند: این همایش، یک همایش الهی خواهد بود و این ولایت که برای کشور ما نعمتی است، انشاءالله به‌وسیله آقایان محکم‌تر و پربارتر باشد.
حجت‌الاسلام و‌المسلمین سید ابوالحسن نواب نیز در ابتدای این دیدار، ضمن تبریک فرا رسیدن اعیاد قربان و غدیر، گفت: مسأله غدیر مسأله بسیار مهمی است؛ به‌همین جهت دانشگاه ادیان و مذاهب در ۱۵ تیرماه همایشی را در موضوع غدیر در گستره تمدن و فرهنگ اسلامی با تاکید بر تاریخ و مذاهب اسلامی برگزار می‌کند. این همایش قرار بود که در سال ۹۸ برگزار شود که با آمدن کرونا به تعویق افتاد. به‌همین جهت دوستان دوباره آن را احیا کردند.
همچنین در ادامه این دیدار دکتر محمد غفوری‌نژاد دبیر علمی این همایش نیز ضمن تقدیر از آیت‌الله‌العظمی سبحانی با ارائه گزارشی، گفت: همایش غدیر از سال ۹۷ شروع به‌کار کرد. در ابتدای کار در حدود ۱۵ مؤسسه بودند که می‌خواستند درباره موضوع غدیر در بخش‌های مختلف مطالعاتی داشته باشند. بعد از فراخوان و ارزیابی‌های مقالات مجموعاً ۱۸ مقاله از ارزیابی‌ها عبور کردند که پنج‌شنبه 15 تیر در کمیسیون‌های مربوطه ارائه خواهند شد.
وی ادامه داد: برخی بر این تصورند که موضوع غدیر به‌طور کلی اشباع شده است؛ ولی وقتی ما به این موضوع وارد شدیم، دیدیم که علمای اسلامی اعم از اشاعره، ماتریدیه، معتزله و ... به این موضوع پرداخته‌اند و کسی آنها را مطالعه نکرده است. خب این موضوعات به محققینی سفارش داده شد. همچنین بحث غدیر در تاریخ، بحث جغرافیای غدیر و … چه تطوراتی داشته است، مطالعه شد که در برخی از دوره‌ها، موضوع جغرافیایی غدیر به حاشیه رانده شده و مورخان و جغرافی‌دانان اهل سنت، خیلی آن را مطرح نکرده‌اند و این باعث اختلافاتی شده است.
این مرجع تقلید افزودند: در طول تاریخ مسلمانان، عید غدیر را محترم می‌شمردند. خصوصاً در زمان فاطمی‌ها که در بغداد در روز غدیر جشن رسمی برگزار می‌شد.
حضرت آیت‌الله سبحانی با طرح این سؤال که فلسفه غدیر چیست و پیامبر اکرم(ص) با این کار خواستند، چه مسأله‌ای را محقق بفرمایند، خاطرنشان کردند: منهای این‌که این کار امر الهی بوده، یک مسأله اجتماعی هم در کار بوده و آن این است که در آن روز، مسلمانان را سه خطر تهدید می‌کرد. از طرف شرق امپراطوری ایران بوده که نامه پیامبر(ص) را پاره کردند، از طرف غرب رومیان بودند و از طرف شمال هم شامیان بودند. به‌همین جهت پیامبر(ص) تا شام رفت و راه را امن کرد. خطر سوم خطر منافقین بود. اینها همیشه در کمین بودند که علیه اسلام توطئه‌ای به‌پا کنند.
ایشان بیان کردند: پیامبر اکرم(ص) فردی عاقل و اعقل‌العقلا بود. نمی‌شود یک دینی را که دین اجتماعی استّ برپا کرد و بعد آن را رها کرد و رهبری برای آن تعیین نکرد. محاسبات عقلانی ایجاب می‌کند که پیامبر(ص) در مقابل این خطرها فردی را انتخاب کند که هم کامل است و هم در این ۲۳ سال خودش را نشان داده است و مسأله دیگر این است که چرا پیامبر(ص) این موضوع را به خود مسلمانان واگذار نکرده است؟ مسلمانان عشیره‌ای بودند و مسلماً هر عشیره‌ای، نسبت به رئیس خود، حساسیت داشت. حتی انصار نیز، نسبت به رؤسای خود حساس بودند. آیا یک جمعیت عشیره‌ای می‌توانست، بدون رهبر باشد. این عقلانی است که پیامر(ص) چنین جامعه‌ای را بدون رهبر بگذارد؟ و به‌همین جهت محاسبات پیامبر (ص) ایجاب می‌کرد که جامعه را بدون رهبر نگذارد و فردی را انتخاب کند که بتواند، بر تمام این عشیره‌ها رهبری کند.
معظم‌له گفتند: برخی دیگر می‌گویند که پیامبر(ص) مجبور شده بود به این کار؛ زیراکه علی(ع) متهم شده بود، به برخی مسائلی که در یمن بود و برخی کارهای اختصاصی نسبت به خود انجام داده بود و بعضی با ایشان دشمن شده بودند؛ ولی در جواب باید گفت، نیازی نبود که پیامبر(ص) در یک بیابان گرم و زیر آفتاب سوزان، مردم را جمع کند و بالای منبر برود و بعداً در وحدانیت خدا، رسالت خود و مرگ خود سخن بگوید و بعد شهادت بخواهد از مردم و دست علی(ع) را بالا ببرد.
حضرت آیت‌الله سبحانی بار دیگر با تشکر از برگزارکنندگان این همایش گفتند: این همایش، یک همایش الهی خواهد بود و این ولایت که برای کشور ما نعمتی است، انشاءالله به‌وسیله آقایان محکم‌تر و پربارتر باشد.
حجت‌الاسلام و‌المسلمین سید ابوالحسن نواب نیز در ابتدای این دیدار، ضمن تبریک فرا رسیدن اعیاد قربان و غدیر، گفت: مسأله غدیر مسأله بسیار مهمی است؛ به‌همین جهت دانشگاه ادیان و مذاهب در ۱۵ تیرماه همایشی را در موضوع غدیر در گستره تمدن و فرهنگ اسلامی با تاکید بر تاریخ و مذاهب اسلامی برگزار می‌کند. این همایش قرار بود که در سال ۹۸ برگزار شود که با آمدن کرونا به تعویق افتاد. به‌همین جهت دوستان دوباره آن را احیا کردند.
همچنین در ادامه این دیدار دکتر محمد غفوری‌نژاد دبیر علمی این همایش نیز ضمن تقدیر از آیت‌الله‌العظمی سبحانی با ارائه گزارشی، گفت: همایش غدیر از سال ۹۷ شروع به‌کار کرد. در ابتدای کار در حدود ۱۵ مؤسسه بودند که می‌خواستند درباره موضوع غدیر در بخش‌های مختلف مطالعاتی داشته باشند. بعد از فراخوان و ارزیابی‌های مقالات مجموعاً ۱۸ مقاله از ارزیابی‌ها عبور کردند که پنج‌شنبه 15 تیر در کمیسیون‌های مربوطه ارائه خواهند شد.
وی ادامه داد: برخی بر این تصورند که موضوع غدیر به‌طور کلی اشباع شده است؛ ولی وقتی ما به این موضوع وارد شدیم، دیدیم که علمای اسلامی اعم از اشاعره، ماتریدیه، معتزله و ... به این موضوع پرداخته‌اند و کسی آنها را مطالعه نکرده است. خب این موضوعات به محققینی سفارش داده شد. همچنین بحث غدیر در تاریخ، بحث جغرافیای غدیر و … چه تطوراتی داشته است، مطالعه شد که در برخی از دوره‌ها، موضوع جغرافیایی غدیر به حاشیه رانده شده و مورخان و جغرافی‌دانان اهل سنت، خیلی آن را مطرح نکرده‌اند و این باعث اختلافاتی شده است.