آیت‌الله اعرافی
رویکرد حل مسئله در حوزه باید همه‌جانبه و تخصصی باشد
مدیر حوزه‌های علمیه، بر لزوم توسعه نگاه حل مسئله در بدنه حوزه به‌منظور حل مسائل کلان درون‌حوزوی و برون حوزوی تأکید کرد.
به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله اعرافی در نشست با مسئولان و اساتید طرح جامع شهید بیاضی‌زاده و فعالان این حوزه، با بیان اینکه یکی از نکته‌های بسیار مهم در نهاد روحانیت و حوزه، مقوله پاسخگویی و کنشگری است، افزود: انقلاب اسلامی و امام راحل به ما آموخت که اسلام و دین و نهاد روحانیت، یک نهاد تمدنی، فراگیر، پاسخگو و متناسب با عقلانیت و رسالتی است که بر دوش نهاد دین قرار دارد.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: شاهد توانایی حوزه هستیم؛ ۶۰ سال گذشته است از آن زمان که جهان و سختی‌هایی بر روحانیت وارد می‌شد. امام راحل(قد) در این شرایط، نهاد دین را تا این حد توسعه دادند. امام راحل در آن زمان می‌فرمود: یک بلندگو هم برای حرف زدن نداریم؛ ولی آن نگاه بزرگ آسمانی در مسجد اعظم و مدرسه فیضیه فرمود: ما همه دنیا را مخاطب خود می‌دانیم. در فرمایشات روز عاشورای فیضیه روی بحث آمریکا و رژیم شاه تمرکز داشتند که بنیان‌های علمی و فرهنگی دنیا را متزلزل کرد.
وی گفت: پاسخگویی و کنشگری، با واقعیت‌های حوزه ما متفاوت است. امروز بسیاری از سنگرها را از دست داده و در بسیاری از مسائل دچار تفرق شده‌ایم. در تبلیغ و تبیین دین، یک انسجام و راهبری واحدی وجود ندارد. بسیاری از امور تبلیغی، مرتبط به سازمان‌های مختلف است و حتی بعضی وقت‌ها که ورود می‌کنیم، می‌گویند که این امور مرتبط به جای دیگر است.
آیت‌الله اعرافی یادآور شد: حوزه باید رویکردهای خود را ارتقا و دامنه کنشگری خود را توسعه دهد. حوزه تمدنی و پاسخگو و کنشگر، روح بسیاری از صدها طرح کوچک و بزرگی است که مدیریت حوزه در این سال‌ها دنبال کرده است. این مسئله را بر اساس همان بحث بنیادین عرض می‌کنیم که این راهبرد کلان در بسیاری از برنامه‌ها و اسناد حوزه وجود دارد.
وی عنوان کرد: امروزه حوزه به‌شکل نسبی از یک منظومه ذهنی برخوردار است. هر حرکتی در مسیر بسط و توسعه و تعمیق کنشگری و نقش حوزه، باید جامع بین آن دو بال سنت و مناهج اجتهادی و کلامی که برخی از آن جدا شده‌اند و همچنین امور جدید باشد. بال دیگر نیز آن است که بدانیم، نیازهای روز چیست. رهبری معظم بیان کردند: ما افرادی را می‌خواهیم که معادلات روز را بشناسد. این دو بال باید هم‌دیگر را کامل کنند.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: حل مسئله دارای تفسیرهای مختلف است. روح کار شما، باید راهبری مسائل باشد. حل مسئله باید فعال و مبتنی بر یک پارادایم و نیازشناسی و نیازسازی و دیدن مسائل کلان استوار باشد. خواجه نصیر و علامه حلی(ره) دو شخصیت مسئله‌شناس و راهبر بودند که توانستند، مغول‌های خون‌ریز را چنان کنند که در همان دوره، بسیای از تحولات را بنا بنهند.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه گفت: وقتی از طرح آمایش حوزه سخن می‌گوییم؛ یعنی حوزه کنشگر مرتبط با درون خود، نظام، اجتماع و بین‌الملل. هنگامی که از کارویژه‌ها و آمایش صحبت می‌کنیم، به‌منظور حوزه کنشگر و تمدن‌ساز است. زمانی که از درختواره‌های آموزشی و یا مهارت‌های کاربردی و ده طرح وسیع تبلیغی و فقه معاصر سخن می‌گوییم؛ یعنی همین کنشگری و فعالیت در عرصه‌های وسیع تمدن‌سازی.
فقه معاصر نشان‌دهنده تلاش حوزه برای حل مسئله است
آیت‌الله اعرافی یادآور شد: در سفر هفت روزه عتبات بیش از چهل برنامه داشتیم. یکی از مسائلی که برای اکثر آنها جذاب بود، مجموعه فقه معاصر بود که با حمایت‌های رهبری معظم کار شد. این مسئله نشان‌دهنده تلاش حوزه برای حل مسئله است. امروزه بیش از پانصد پروژه برای حل مسائل نظام، در حال تدوین و مطالعه است.
وی با اشاره به طرح شهید بیاضی‌زاده عنوان کرد: البته کار شما نیز کار ویژه‌ای است که بر همه طرح‌های حوزه اثر می‌گذارد. در مقام میدانی نیز، در ستاد حوادث و گروه‌های جهادی، اسناد نظام و مهدویت و... کنشگری‌های جدی داشته‌ایم. باید راه را برای ورود نسل قوی و فهیم حوزه به دامنه اثرگذاری باز کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: اکثریت نمی‌دانند که گفتمان انقلاب اسلامی، چه ظرفیت و استعداد پذیرشی در عالم دارد و اگر هم می‌گوییم، یک تصویر شبه‌ذهنی است. بنده در روستاهای آفریقا و آسیا گشته و با همه طبقات علمی و غیر‌علمی کشورهای مختلف جهان ارتباط داشته‌ام. حوزه ما یک هزارم این ظرفیت را نیز جواب نمی‌دهد.
آیت‌الله اعرافی یادآور شد: در زمینه کشف و شناسایی استعدادهای برتر کارهای روتینی انجام می‌دهیم؛ ولی بسیاری از اوقات آدم‌های ممتاز و نخبه در این چارچوب‌ها نمی‌گنجند. مرکز نخبگان و... باید سر جای خود باشد؛ ولی برای این مسئله باید کاری فراتر انجاد داد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه تأثیرگذاری نیازمند ساختارسازی است، افزود: اعتبار و اتقان و راه اجرا از مسائلی است که در خروجی پروژه‌ها و طرح باید مد نظر باشد.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: ارتباط فعالان این عرصه با مجاری و نهادهای تبلیغی در حوزه بسیار مهم است. در گروه مشاوران‌مان سی نهاد شکل گرفته است که پانزده مورد آن فعال است. ارتباط با تبلیغ در پروژه‌ها بسیار مهم است.
آیت‌الله اعرافی عنوان کرد: استعدادهای مدیریتی حوزه باید در صحنه عمل وارد شوند. در فرایند هشت ساله، به ده‌ها جوان در جامعة المصطفی سمت دادیم و تعدادی از آنها از سوی رهبری معظم دارای حکم هستند. باید در زمینه توسعه و گسترش مدیریت در حوزه تلاش‌های جدی شود.
گزارشی از روند طرح
مدیر دفتر امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه نیز در این دیدار، در سخنانی گفت: در ابتدای نشست ۱۳۰ نفر در زمینه استعدادها شناسایی و در طرح نیز دعوت شدند. در زمینه استعدادهای حل مسئله نیز، حدود ۱۵ مسئله توسط اساتید مطرح شد و پس از بررسی در جلسات شورای علمی، از مجموعه ۱۵ مسئله، ۱۳ مورد آن مورد تصویب قرار گرفت و در مجموع ۹۵ نفر در این عرصه شناسایی شدند.
حجت‌الاسلام والمسلمین بهاری افزود: در زمینه استعدادهای مدیریتی ۵۰۰ نفر ثبت‌نام کردند که از این تعداد، ۱۰۰ نفر انتخاب شدند که بخشی از آنها، در طرح اول شهید بیاضی‌زاده که تا سال ۱۴۰۰ برگزار شد، شناسایی شدند. در زمینه نشست‌های تخصصی، جلسات دفاعیه نیز، به‌عنوان مباحث تخصصی در نظر گرفته شد. در زمینه شاخه‌های حل مسئله، نشست‌های تخصصی برگزار شد. در این زمینه ۸ نشست برای ۹۵ نفری که جزء استعدادهای حل مسئله بودند، برگزار شد. حلقه‌های علمی، نشست‌های علمی را هر هفته برگزار می‌کردند و در مجموع ۲۱ نشست حلقه‌های علمی برگزار شد که بخشی از آنها در سال ۱۴۰۲ انجام شده است.
مدیر دفتر امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه، با بیان اینکه در زمینه استعدادهای مدیریتی نیز، نشست‌های تخصصی برگزار شد و مسائل پیرامون محورهای کارگروه را نقد و بررسی می‌کردند، گفت: در این طرح تاکنون ۶ اردو شامل سه اردوی خانوادگی برگزار شده است. در خصوص تولیدات نیز می‌توان گفت که پنج تا هفت کتاب از مجموع هسته‌های علمی منتج خواهد شد. در زمینه تولید پادکست نیز، تعداد قابل توجهی برای پاسخ به شبهات تولید و در رادیو‌سایبان در ایتا منتشر شده است.
وی ادامه داد: در طرح تلاش بر این بود که دغدغه‌هایی که بسیاری از بزرگان حوزه داشتند، بحث استاد راهنما نیز لحاظ شود. در این طرح به‌صورت آزمایشی تلاش کردیم که طرح را بر محور استاد بنا کنیم.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: شاهد توانایی حوزه هستیم؛ ۶۰ سال گذشته است از آن زمان که جهان و سختی‌هایی بر روحانیت وارد می‌شد. امام راحل(قد) در این شرایط، نهاد دین را تا این حد توسعه دادند. امام راحل در آن زمان می‌فرمود: یک بلندگو هم برای حرف زدن نداریم؛ ولی آن نگاه بزرگ آسمانی در مسجد اعظم و مدرسه فیضیه فرمود: ما همه دنیا را مخاطب خود می‌دانیم. در فرمایشات روز عاشورای فیضیه روی بحث آمریکا و رژیم شاه تمرکز داشتند که بنیان‌های علمی و فرهنگی دنیا را متزلزل کرد.
وی گفت: پاسخگویی و کنشگری، با واقعیت‌های حوزه ما متفاوت است. امروز بسیاری از سنگرها را از دست داده و در بسیاری از مسائل دچار تفرق شده‌ایم. در تبلیغ و تبیین دین، یک انسجام و راهبری واحدی وجود ندارد. بسیاری از امور تبلیغی، مرتبط به سازمان‌های مختلف است و حتی بعضی وقت‌ها که ورود می‌کنیم، می‌گویند که این امور مرتبط به جای دیگر است.
آیت‌الله اعرافی یادآور شد: حوزه باید رویکردهای خود را ارتقا و دامنه کنشگری خود را توسعه دهد. حوزه تمدنی و پاسخگو و کنشگر، روح بسیاری از صدها طرح کوچک و بزرگی است که مدیریت حوزه در این سال‌ها دنبال کرده است. این مسئله را بر اساس همان بحث بنیادین عرض می‌کنیم که این راهبرد کلان در بسیاری از برنامه‌ها و اسناد حوزه وجود دارد.
وی عنوان کرد: امروزه حوزه به‌شکل نسبی از یک منظومه ذهنی برخوردار است. هر حرکتی در مسیر بسط و توسعه و تعمیق کنشگری و نقش حوزه، باید جامع بین آن دو بال سنت و مناهج اجتهادی و کلامی که برخی از آن جدا شده‌اند و همچنین امور جدید باشد. بال دیگر نیز آن است که بدانیم، نیازهای روز چیست. رهبری معظم بیان کردند: ما افرادی را می‌خواهیم که معادلات روز را بشناسد. این دو بال باید هم‌دیگر را کامل کنند.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: حل مسئله دارای تفسیرهای مختلف است. روح کار شما، باید راهبری مسائل باشد. حل مسئله باید فعال و مبتنی بر یک پارادایم و نیازشناسی و نیازسازی و دیدن مسائل کلان استوار باشد. خواجه نصیر و علامه حلی(ره) دو شخصیت مسئله‌شناس و راهبر بودند که توانستند، مغول‌های خون‌ریز را چنان کنند که در همان دوره، بسیای از تحولات را بنا بنهند.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه گفت: وقتی از طرح آمایش حوزه سخن می‌گوییم؛ یعنی حوزه کنشگر مرتبط با درون خود، نظام، اجتماع و بین‌الملل. هنگامی که از کارویژه‌ها و آمایش صحبت می‌کنیم، به‌منظور حوزه کنشگر و تمدن‌ساز است. زمانی که از درختواره‌های آموزشی و یا مهارت‌های کاربردی و ده طرح وسیع تبلیغی و فقه معاصر سخن می‌گوییم؛ یعنی همین کنشگری و فعالیت در عرصه‌های وسیع تمدن‌سازی.
فقه معاصر نشان‌دهنده تلاش حوزه برای حل مسئله است
آیت‌الله اعرافی یادآور شد: در سفر هفت روزه عتبات بیش از چهل برنامه داشتیم. یکی از مسائلی که برای اکثر آنها جذاب بود، مجموعه فقه معاصر بود که با حمایت‌های رهبری معظم کار شد. این مسئله نشان‌دهنده تلاش حوزه برای حل مسئله است. امروزه بیش از پانصد پروژه برای حل مسائل نظام، در حال تدوین و مطالعه است.
وی با اشاره به طرح شهید بیاضی‌زاده عنوان کرد: البته کار شما نیز کار ویژه‌ای است که بر همه طرح‌های حوزه اثر می‌گذارد. در مقام میدانی نیز، در ستاد حوادث و گروه‌های جهادی، اسناد نظام و مهدویت و... کنشگری‌های جدی داشته‌ایم. باید راه را برای ورود نسل قوی و فهیم حوزه به دامنه اثرگذاری باز کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: اکثریت نمی‌دانند که گفتمان انقلاب اسلامی، چه ظرفیت و استعداد پذیرشی در عالم دارد و اگر هم می‌گوییم، یک تصویر شبه‌ذهنی است. بنده در روستاهای آفریقا و آسیا گشته و با همه طبقات علمی و غیر‌علمی کشورهای مختلف جهان ارتباط داشته‌ام. حوزه ما یک هزارم این ظرفیت را نیز جواب نمی‌دهد.
آیت‌الله اعرافی یادآور شد: در زمینه کشف و شناسایی استعدادهای برتر کارهای روتینی انجام می‌دهیم؛ ولی بسیاری از اوقات آدم‌های ممتاز و نخبه در این چارچوب‌ها نمی‌گنجند. مرکز نخبگان و... باید سر جای خود باشد؛ ولی برای این مسئله باید کاری فراتر انجاد داد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه تأثیرگذاری نیازمند ساختارسازی است، افزود: اعتبار و اتقان و راه اجرا از مسائلی است که در خروجی پروژه‌ها و طرح باید مد نظر باشد.
مدیر حوزه‌های علمیه بیان کرد: ارتباط فعالان این عرصه با مجاری و نهادهای تبلیغی در حوزه بسیار مهم است. در گروه مشاوران‌مان سی نهاد شکل گرفته است که پانزده مورد آن فعال است. ارتباط با تبلیغ در پروژه‌ها بسیار مهم است.
آیت‌الله اعرافی عنوان کرد: استعدادهای مدیریتی حوزه باید در صحنه عمل وارد شوند. در فرایند هشت ساله، به ده‌ها جوان در جامعة المصطفی سمت دادیم و تعدادی از آنها از سوی رهبری معظم دارای حکم هستند. باید در زمینه توسعه و گسترش مدیریت در حوزه تلاش‌های جدی شود.
گزارشی از روند طرحمدیر دفتر امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه نیز در این دیدار، در سخنانی گفت: در ابتدای نشست ۱۳۰ نفر در زمینه استعدادها شناسایی و در طرح نیز دعوت شدند. در زمینه استعدادهای حل مسئله نیز، حدود ۱۵ مسئله توسط اساتید مطرح شد و پس از بررسی در جلسات شورای علمی، از مجموعه ۱۵ مسئله، ۱۳ مورد آن مورد تصویب قرار گرفت و در مجموع ۹۵ نفر در این عرصه شناسایی شدند.
حجت‌الاسلام والمسلمین بهاری افزود: در زمینه استعدادهای مدیریتی ۵۰۰ نفر ثبت‌نام کردند که از این تعداد، ۱۰۰ نفر انتخاب شدند که بخشی از آنها، در طرح اول شهید بیاضی‌زاده که تا سال ۱۴۰۰ برگزار شد، شناسایی شدند. در زمینه نشست‌های تخصصی، جلسات دفاعیه نیز، به‌عنوان مباحث تخصصی در نظر گرفته شد. در زمینه شاخه‌های حل مسئله، نشست‌های تخصصی برگزار شد. در این زمینه ۸ نشست برای ۹۵ نفری که جزء استعدادهای حل مسئله بودند، برگزار شد. حلقه‌های علمی، نشست‌های علمی را هر هفته برگزار می‌کردند و در مجموع ۲۱ نشست حلقه‌های علمی برگزار شد که بخشی از آنها در سال ۱۴۰۲ انجام شده است.
مدیر دفتر امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه، با بیان اینکه در زمینه استعدادهای مدیریتی نیز، نشست‌های تخصصی برگزار شد و مسائل پیرامون محورهای کارگروه را نقد و بررسی می‌کردند، گفت: در این طرح تاکنون ۶ اردو شامل سه اردوی خانوادگی برگزار شده است. در خصوص تولیدات نیز می‌توان گفت که پنج تا هفت کتاب از مجموع هسته‌های علمی منتج خواهد شد. در زمینه تولید پادکست نیز، تعداد قابل توجهی برای پاسخ به شبهات تولید و در رادیو‌سایبان در ایتا منتشر شده است.
وی ادامه داد: در طرح تلاش بر این بود که دغدغه‌هایی که بسیاری از بزرگان حوزه داشتند، بحث استاد راهنما نیز لحاظ شود. در این طرح به‌صورت آزمایشی تلاش کردیم که طرح را بر محور استاد بنا کنیم.