در بزرگداشت نخستین سالگرد رحلت استاد فاطمینیا عنوان شد
حیات پربرکت مردان الهی منزه از دنیا‌طلبی و دنیا‌خواهی است
نخستین مراسم سالگرد رحلت استاد فاطمینیا با پیام تصویری حضرت آیت‌الله جوادی آملی و سخنرانی استاد رشاد رئیس شورای سیاست‌گذاری حوزه علمیه استان تهران و حجت‌الاسلام سیدرضا فاطمینیا در مرکز همایش‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد. پیام معظم‌له به شرح زیر است:
حیات پربرکت مردان الهی منزه از دنیا‌طلبی و دنیا‌خواهی و همراه با یاد حق و نام حق است. نه خود به طرف بازیگری حرکت می‌کنند، نه بازیچه دیگران قرار می‌گیرند. عده‌ای به طرف بازی می‌روند، فخر‌های باطل و عاطل، فریب این و آن. عده‌ای گرچه خود به طرف بازیگری نمی‌روند اما دیگران آنها را بازی می‌گیرند.
مردان الهی اهل بازی نیستند به‌طور مطلق؛ نه خود به سمت بازی به میدان بازیچه حرکت می‌کنند، نه می‌توان آنها را بازی داد و بازی گرفت. هم خودشان شخصیت والایی دارند که از بازی گریزان‌اند و هم کسانی‌اند که «لا تلهیهم تجارة و لا بیع عن ذکر الله» چیزی آنان را بازی نمی‌دهد؛ با اینکه در متن دنیا زندگی می‌کنند، با اینکه همه شئون عادی را دارند اما به این شئون عادی صبغه رحمت الهی و حکمت و قناعت می‌دهند نه بازی. نه به من و ما اسناد می‌دهند؛ چون انّ الله هو الرّزاق ذوالقّوة المتین. نه به دیگری اسناد می‌دهند چون همه برده و بنده ذات خدای سبحان‌اند. این جهت نفی و سلبی اینهاست که نه بازیگرند و نه می‌شود آنها را بازی داد.
اما دو صفت مثبته سودمند دارند، هم خودشان اهل تجارت‌اند، هم دیگران را به تجارت وادار می‌کنند. «هل ادلکم علی تجارة تنجیکم من عذاب الیم». گروه اول کسانی بودند که «ماربحت تجارتهم» گروه دوم کسانی‌اند که « هل ادلکم علی تجارة تنجیکم من عذاب الیم»، تجارت در اینجا رذائل را دادن و فضائل گرفتن است و معنای رذائل دادن، دفع است نه رفع؛ یعنی نمی‌گذارند رذائل به حرم امن دل اینها راه پیدا کند. دفع می‌کنند و نه اینکه باشد و رفع کنند. مردان الهی از همین قبیل‌اند.
پس دو صفات سلبیه دارند که نه بازیگرند و نه می‌شود آنها را بازی داد. و دو صفت ثبوتی دارند که اهل تجارت رابحه‌اند و دیگران را هم به تجارت دعوت می‌کنند. اَلدُّنْيَا سُوقٌ رَبِحَ فِيهَا قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ.
مرحوم آیت‌الله فاطمینیا رضوان الله تعالی علیه، در عمر با برکتشان، چه آن‌وقتی که در حوزه علمیه در محضر علامه طباطبائی و دیگر بزرگان بهره‌های علمی بردند. از فضائل این صفات سلبی و اثباتی بهره می‌بردند، چه آن‌وقتی که امامت و تبلیغ و هدایت مردم بزرگ و بزرگوار تهران را به عهده گرفتند، از این فضائل برخوردار بودند. چه آن‌وقتی که مشغول تألیف کتاب و تدریس بودند، از این فضائل برخوردار بودند. جزء کسانی بودند که چیزی اینها را سرگرم نمی‌کرد. [رجال لا تلهیهم تجارة و لابیع]، در حقیقت «لا تلهیهم سیاسة و لا تلهیهم ریاسة و لا تلهیهم ایّ‌شیء»، هیچ‌وقت اینها را از یاد خدا باز نمی‌دانست. هم محفلشان نورانی بود، هم شاگردان خوب تربیت کردند، هم اصحاب و صحابه خاصی داشتند و با قرآن کریم بودند. طرزی تربیت شدند که با طهارت بهره بردند. پیغمبر علیه و علی آله آلاف التحیه و الثنا فرمود: «طهِّروا افواهکم فانها طرق القرآن»؛ فرمود دهانتان را پاک کنید، زیرا دهان مسیر قرآن کریم است نه دندانتان را. دندانتان، لبانتان، زبانتان، حلقتان، فضای دهان را پاک کنید، فانها طرق القرآن. نکته‌ای که نباید فراموش بشود این است که، همه کارهای انسان تحت حساب خداست و مهمترین راه برای محاسبه، همان گفتار و سخن و سخنرانی و امثال‌ذلک است. لذا در قرآن کریم فرمود [ما یلفظ من قول الا لدیه رقیب عتید] یعنی هیچ حرفی نمی‌زند مگر اینکه یک کسی مراقب است و همان مراقب، عتید است، مستعد است، آماده است. نه اینکه یک طرف رقیب و دیگری عتید. بلکه در طرف راست رقیبی است عتید؛ در طرف چپ رقیبی است عتید.
رقیب یعنی مراقب. مراقب کسی است که رقبه می‌کشد، گردن می‌کشد. به اصطلاح، سرکشی می‌کند. فرشته‌ای که سرکشی دارد، چه طرف راست و چه طرف چپ، چه حسنات چه سیئات، آن آماده است، هم مراقب است هم عتید و آماده و مستعد است برای ضبط. با اینکه همه کارها این‌چنین است، ولی به قول اسناد داده شد. در آنجا هم که وجود مبارک پیامبر(ص) فرمود: «طهِّروا افواهکم»، نه‌اینکه تطهیر دهان فقط لازم است. بلکه تطهیر چشم و گوش لازم است، تهطیر دست و پا لازم است، تطهیر وهم و خیال لازم است، تطهیر عقل نظر و عقل عمل لازم است. آنکه مسئول اندیشه و دبیر اندیشه است، باید طاهر باشد، آنکه مسئول انگیزه و دبیر انگیزه است، باید طاهر باشد «طهّروا عقولکم، طهّروا اوهامکم، طهّروا خیالاتکم طهّروا اعینکم طهّروا آذانکم طهّروا السنتکم طهّروا ایدیکم طهّروا ارجلکم» و بالاخره «طهّروا افواهکم». از کسانی که موفق بودند به این تطهیر عمل کنند، مرحوم عالم بزرگوار و عامل بافضیلت مرحوم آیت‌الله فاطمینیا رضوان الله تعالی علیه بودند.
بسیاری از مسائل اخلاقی، در رفتار مدیریتی مورد غفلت واقع شدهبه گزارش خبرگزاری شفقنا، استاد علی‌اکبر رشاد در این مراسم، بیان کرد: یکی از انحرافاتی که در جامعه ما و به‌خصوص در جامعه شیعی پدیده آمده، این است که تصور می‌شود، کسی که به خطابه و وعظ می‌پردازد، لازم نیست فاضل، اهل نظر، اهل مطالعه و تحقیق باشد؛ اما استاد فاطمینیا، فاضل، عالم و درس خوانده بود.
رئیس شورای سیاست‌گذاری حوزه علمیه استان تهران ادامه داد: مرحوم استاد فاطمینیا برای منبر مطالعه می‌کرد و وقت می‌گذاشت. اهل اطلاع بود و کتاب‌ها، منابع و آراء را می‌شناخت و با علوم گوناگون آشنا و در شماری از علوم صاحب‌نظر بود؛ مطالعه ایشان هدف‌دار، ژرف و عمیق بود.
وی با بیان اینکه استاد فاطمینیا سخن سنجیده، دقیق و عمیق می‌گفت، افزود: در جلساتی که عامه مردم هم حضور داشتند، در مباحثی همه واقعیت و حقیقت را نمی‌گفت و به‌اندازه استعداد مخاطب از آن حقیقت، نکاتی را برملا می‌کرد؛ اما در همین خلاصه‌گویی هم، دقیق و عمیق سخن می‌گفت.
استاد رشاد، به ویژگی دیگری از خطابه‌ها و بیانات استاد فاطمینیا اشاره و خاطرنشان کرد: ایشان اخلاقی سخن می‌گفت و معناگرا بود. در جوهر وعظ و در ذات نصح، اخلاق و معنویت نهفته است. مگر می‌شود، وعظ کرد؛ بدون اینکه از فضایل اخلاقی گفته شود؟ مگر می‌شود، دیگران را موعظه کرد؛ اما از عالم معنا چیزی به زبان نیاورد؟ مگر می‌شود، کسی از عالم معنا سخن بگوید؛ اما از آن خبر نداشته باشد؟ به این جهت استاد فاطمینیا تکیه زیادی بر اخلاق و حفظ معنا داشت.
استاد حوزه علمیه تهران با تأکید بر اینکه خطیب، منبری و واعظ باید میان «مردم و خداوند» آشتی برقرار کند و تلاش نماید که روی قلب مردم کار کند نه کالبد مردم، خاطرنشان کرد: بیش از آنکه با مباحث خشک برهانی جلسه را اداره کنیم، بهتر است که روی قلب مردم با کلمات و مطالب لطیف و عرفانی کار کنیم.
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه بسیاری از مسائل اخلاقی در رفتار مدیریتی مورد غفلت واقع شده است، تصریح کرد: مجلس شورای اسلامی پشت سر هم قانون‌گذاری می‌کند که البته وضع قانون در مورد مسائل مختلف لازمه اداره کشور است؛ اما از سوی دیگر، مراجع فراوان دیگر از نیروی انتظامی تا شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در موارد مختلفی به‌نوعی قانون وضع می‌کنند؛ اما یک مرجعی نداریم که اصول و ارزش‌های اخلاقی را معرفی و سپس قوانین اخلاقی را وضع کند و بگوید که اگر اصول و ارزش‌های اخلاقی نقض شد، چه باید کرد.
وی افزود: منابع اخلاقی بسیار ارزشمندی در دست داریم که خاک می‌خورند و حداکثر آنها را زیبا چاپ می‌کنیم؛ به عنوان مثال صحیفه سجادیه را داریم؛ اما چه کسی به این کتاب مراجعه و مطالعه می‌کند؟! معتقدم امروز به‌اندازه یک کتاب قصه یا رمان، صحیفه در اختیار ما نیست.
رئیس شورای سیاست‌گذاری حوزه علمیه تهران با بیان اینکه صحیفه سجادیه سرمایه‌ای گران‌بهاست، اظهار کرد: باید صحیفه را در دانشگاه‌ها و حوزه‌ها ترویج می‌کردیم. اگر جوانان را با صحیفه سجادیه آشنا کنیم و بر این اساس پرورش دهیم، دل آنها نرم می‌شود و این دل‌نرمی نیاز امروز نسل جوان است؛ چراکه حوادث اخیر نشان داد که جوانان ما دچار چه مشکلات روحی و معنوی هستند.
ما موظف به گریاندن مردم نیستیم و نباید به هر طریقی اشکی از مردم بگیریم
حجت‌الاسلام سیدرضا فاطمینیا نیز در این مراسم، به سلوک مرحوم استاد فاطمینیا اشاره و اظهار کرد: ایشان می‌گفت: رذایل اخلاقی در انسان به ملکه تبدیل می‌شود و پس از آن صور برزخی پیدا می‌کند و منشأ آثار می‌گردد و شخص را تا محشر رها نمی‌کند؛ لذا بسیار تأکید داشتند که باید از این رذایل اخلاقی بترسیم. ایشان عنوان می‌کردند که ورود ما به بهشت یا جهنم براساس دریافت رذایل و فضایل اخلاقی در همین دنیاست.
فرزند مرحوم استاد فاطمینیا با بیان اینکه دو رویکرد تشریح وقایع با جزئیات یا تبیین فضایل اهل‌بیت(ع) نسبت به ذکر مصیبت وجود دارد، گفت: استاد فاطمینیا می‌گفت که بیان فضایل اهل‌بیت(ع) بالاترین ذکر مصیبت است.
ایشان تأکید داشت که نباید وقایع را تشریح کنیم و موجب قساوت قلوب شویم. ما موظف به گریاندن مردم نیستیم و نباید به هر طریق و شیوه‌ای اشکی از مردم بگیریم.
مردان الهی اهل بازی نیستند به‌طور مطلق؛ نه خود به سمت بازی به میدان بازیچه حرکت می‌کنند، نه می‌توان آنها را بازی داد و بازی گرفت. هم خودشان شخصیت والایی دارند که از بازی گریزان‌اند و هم کسانی‌اند که «لا تلهیهم تجارة و لا بیع عن ذکر الله» چیزی آنان را بازی نمی‌دهد؛ با اینکه در متن دنیا زندگی می‌کنند، با اینکه همه شئون عادی را دارند اما به این شئون عادی صبغه رحمت الهی و حکمت و قناعت می‌دهند نه بازی. نه به من و ما اسناد می‌دهند؛ چون انّ الله هو الرّزاق ذوالقّوة المتین. نه به دیگری اسناد می‌دهند چون همه برده و بنده ذات خدای سبحان‌اند. این جهت نفی و سلبی اینهاست که نه بازیگرند و نه می‌شود آنها را بازی داد.
اما دو صفت مثبته سودمند دارند، هم خودشان اهل تجارت‌اند، هم دیگران را به تجارت وادار می‌کنند. «هل ادلکم علی تجارة تنجیکم من عذاب الیم». گروه اول کسانی بودند که «ماربحت تجارتهم» گروه دوم کسانی‌اند که « هل ادلکم علی تجارة تنجیکم من عذاب الیم»، تجارت در اینجا رذائل را دادن و فضائل گرفتن است و معنای رذائل دادن، دفع است نه رفع؛ یعنی نمی‌گذارند رذائل به حرم امن دل اینها راه پیدا کند. دفع می‌کنند و نه اینکه باشد و رفع کنند. مردان الهی از همین قبیل‌اند.
پس دو صفات سلبیه دارند که نه بازیگرند و نه می‌شود آنها را بازی داد. و دو صفت ثبوتی دارند که اهل تجارت رابحه‌اند و دیگران را هم به تجارت دعوت می‌کنند. اَلدُّنْيَا سُوقٌ رَبِحَ فِيهَا قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ.
مرحوم آیت‌الله فاطمینیا رضوان الله تعالی علیه، در عمر با برکتشان، چه آن‌وقتی که در حوزه علمیه در محضر علامه طباطبائی و دیگر بزرگان بهره‌های علمی بردند. از فضائل این صفات سلبی و اثباتی بهره می‌بردند، چه آن‌وقتی که امامت و تبلیغ و هدایت مردم بزرگ و بزرگوار تهران را به عهده گرفتند، از این فضائل برخوردار بودند. چه آن‌وقتی که مشغول تألیف کتاب و تدریس بودند، از این فضائل برخوردار بودند. جزء کسانی بودند که چیزی اینها را سرگرم نمی‌کرد. [رجال لا تلهیهم تجارة و لابیع]، در حقیقت «لا تلهیهم سیاسة و لا تلهیهم ریاسة و لا تلهیهم ایّ‌شیء»، هیچ‌وقت اینها را از یاد خدا باز نمی‌دانست. هم محفلشان نورانی بود، هم شاگردان خوب تربیت کردند، هم اصحاب و صحابه خاصی داشتند و با قرآن کریم بودند. طرزی تربیت شدند که با طهارت بهره بردند. پیغمبر علیه و علی آله آلاف التحیه و الثنا فرمود: «طهِّروا افواهکم فانها طرق القرآن»؛ فرمود دهانتان را پاک کنید، زیرا دهان مسیر قرآن کریم است نه دندانتان را. دندانتان، لبانتان، زبانتان، حلقتان، فضای دهان را پاک کنید، فانها طرق القرآن. نکته‌ای که نباید فراموش بشود این است که، همه کارهای انسان تحت حساب خداست و مهمترین راه برای محاسبه، همان گفتار و سخن و سخنرانی و امثال‌ذلک است. لذا در قرآن کریم فرمود [ما یلفظ من قول الا لدیه رقیب عتید] یعنی هیچ حرفی نمی‌زند مگر اینکه یک کسی مراقب است و همان مراقب، عتید است، مستعد است، آماده است. نه اینکه یک طرف رقیب و دیگری عتید. بلکه در طرف راست رقیبی است عتید؛ در طرف چپ رقیبی است عتید.
رقیب یعنی مراقب. مراقب کسی است که رقبه می‌کشد، گردن می‌کشد. به اصطلاح، سرکشی می‌کند. فرشته‌ای که سرکشی دارد، چه طرف راست و چه طرف چپ، چه حسنات چه سیئات، آن آماده است، هم مراقب است هم عتید و آماده و مستعد است برای ضبط. با اینکه همه کارها این‌چنین است، ولی به قول اسناد داده شد. در آنجا هم که وجود مبارک پیامبر(ص) فرمود: «طهِّروا افواهکم»، نه‌اینکه تطهیر دهان فقط لازم است. بلکه تطهیر چشم و گوش لازم است، تهطیر دست و پا لازم است، تطهیر وهم و خیال لازم است، تطهیر عقل نظر و عقل عمل لازم است. آنکه مسئول اندیشه و دبیر اندیشه است، باید طاهر باشد، آنکه مسئول انگیزه و دبیر انگیزه است، باید طاهر باشد «طهّروا عقولکم، طهّروا اوهامکم، طهّروا خیالاتکم طهّروا اعینکم طهّروا آذانکم طهّروا السنتکم طهّروا ایدیکم طهّروا ارجلکم» و بالاخره «طهّروا افواهکم». از کسانی که موفق بودند به این تطهیر عمل کنند، مرحوم عالم بزرگوار و عامل بافضیلت مرحوم آیت‌الله فاطمینیا رضوان الله تعالی علیه بودند.
بسیاری از مسائل اخلاقی، در رفتار مدیریتی مورد غفلت واقع شدهبه گزارش خبرگزاری شفقنا، استاد علی‌اکبر رشاد در این مراسم، بیان کرد: یکی از انحرافاتی که در جامعه ما و به‌خصوص در جامعه شیعی پدیده آمده، این است که تصور می‌شود، کسی که به خطابه و وعظ می‌پردازد، لازم نیست فاضل، اهل نظر، اهل مطالعه و تحقیق باشد؛ اما استاد فاطمینیا، فاضل، عالم و درس خوانده بود.رئیس شورای سیاست‌گذاری حوزه علمیه استان تهران ادامه داد: مرحوم استاد فاطمینیا برای منبر مطالعه می‌کرد و وقت می‌گذاشت. اهل اطلاع بود و کتاب‌ها، منابع و آراء را می‌شناخت و با علوم گوناگون آشنا و در شماری از علوم صاحب‌نظر بود؛ مطالعه ایشان هدف‌دار، ژرف و عمیق بود.
وی با بیان اینکه استاد فاطمینیا سخن سنجیده، دقیق و عمیق می‌گفت، افزود: در جلساتی که عامه مردم هم حضور داشتند، در مباحثی همه واقعیت و حقیقت را نمی‌گفت و به‌اندازه استعداد مخاطب از آن حقیقت، نکاتی را برملا می‌کرد؛ اما در همین خلاصه‌گویی هم، دقیق و عمیق سخن می‌گفت.
استاد رشاد، به ویژگی دیگری از خطابه‌ها و بیانات استاد فاطمینیا اشاره و خاطرنشان کرد: ایشان اخلاقی سخن می‌گفت و معناگرا بود. در جوهر وعظ و در ذات نصح، اخلاق و معنویت نهفته است. مگر می‌شود، وعظ کرد؛ بدون اینکه از فضایل اخلاقی گفته شود؟ مگر می‌شود، دیگران را موعظه کرد؛ اما از عالم معنا چیزی به زبان نیاورد؟ مگر می‌شود، کسی از عالم معنا سخن بگوید؛ اما از آن خبر نداشته باشد؟ به این جهت استاد فاطمینیا تکیه زیادی بر اخلاق و حفظ معنا داشت.
استاد حوزه علمیه تهران با تأکید بر اینکه خطیب، منبری و واعظ باید میان «مردم و خداوند» آشتی برقرار کند و تلاش نماید که روی قلب مردم کار کند نه کالبد مردم، خاطرنشان کرد: بیش از آنکه با مباحث خشک برهانی جلسه را اداره کنیم، بهتر است که روی قلب مردم با کلمات و مطالب لطیف و عرفانی کار کنیم.
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه بسیاری از مسائل اخلاقی در رفتار مدیریتی مورد غفلت واقع شده است، تصریح کرد: مجلس شورای اسلامی پشت سر هم قانون‌گذاری می‌کند که البته وضع قانون در مورد مسائل مختلف لازمه اداره کشور است؛ اما از سوی دیگر، مراجع فراوان دیگر از نیروی انتظامی تا شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در موارد مختلفی به‌نوعی قانون وضع می‌کنند؛ اما یک مرجعی نداریم که اصول و ارزش‌های اخلاقی را معرفی و سپس قوانین اخلاقی را وضع کند و بگوید که اگر اصول و ارزش‌های اخلاقی نقض شد، چه باید کرد.
وی افزود: منابع اخلاقی بسیار ارزشمندی در دست داریم که خاک می‌خورند و حداکثر آنها را زیبا چاپ می‌کنیم؛ به عنوان مثال صحیفه سجادیه را داریم؛ اما چه کسی به این کتاب مراجعه و مطالعه می‌کند؟! معتقدم امروز به‌اندازه یک کتاب قصه یا رمان، صحیفه در اختیار ما نیست.
رئیس شورای سیاست‌گذاری حوزه علمیه تهران با بیان اینکه صحیفه سجادیه سرمایه‌ای گران‌بهاست، اظهار کرد: باید صحیفه را در دانشگاه‌ها و حوزه‌ها ترویج می‌کردیم. اگر جوانان را با صحیفه سجادیه آشنا کنیم و بر این اساس پرورش دهیم، دل آنها نرم می‌شود و این دل‌نرمی نیاز امروز نسل جوان است؛ چراکه حوادث اخیر نشان داد که جوانان ما دچار چه مشکلات روحی و معنوی هستند.
ما موظف به گریاندن مردم نیستیم و نباید به هر طریقی اشکی از مردم بگیریمحجتالاسلام سیدرضا فاطمینیا نیز در این مراسم، به سلوک مرحوم استاد فاطمینیا اشاره و اظهار کرد: ایشان می‌گفت: رذایل اخلاقی در انسان به ملکه تبدیل می‌شود و پس از آن صور برزخی پیدا می‌کند و منشأ آثار می‌گردد و شخص را تا محشر رها نمی‌کند؛ لذا بسیار تأکید داشتند که باید از این رذایل اخلاقی بترسیم. ایشان عنوان می‌کردند که ورود ما به بهشت یا جهنم براساس دریافت رذایل و فضایل اخلاقی در همین دنیاست.
فرزند مرحوم استاد فاطمینیا با بیان اینکه دو رویکرد تشریح وقایع با جزئیات یا تبیین فضایل اهل‌بیت(ع) نسبت به ذکر مصیبت وجود دارد، گفت: استاد فاطمینیا می‌گفت که بیان فضایل اهل‌بیت(ع) بالاترین ذکر مصیبت است.
ایشان تأکید داشت که نباید وقایع را تشریح کنیم و موجب قساوت قلوب شویم. ما موظف به گریاندن مردم نیستیم و نباید به هر طریق و شیوه‌ای اشکی از مردم بگیریم.