امام خامنه‌ای در دیدار معلمان و فرهنگیان سراسر کشور تشریح کردند
بایدها و نبایدهای مهم نظام آموزش و پرورش
رهبر معظم انقلاب اسلامی، 12 اردیبهشت در دیدار شمار زیادی از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور معلمان را پرورش‌دهندگان جواهر قیمتی «نسل نوجوان و جوان» و معماران آینده کشور خواندند و با تبیین بایدها و نبایدهای مهم نظام آموزش و پرورش، گفتند: نظام در مقابل توقعات خود از معلمان، باید در قبال مشکلات مختلف آنها حقیقتاً احساس مسئولیت کند.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، جامعه معلمین را از بهترین و شریف‌ترین قشرهای کشور دانستند و با سپاس از زحمات این مجاهدان بردبار و سخت‌کوش و متعهد در همه شهرها و روستاهای کشور، افزودند: ارزش و اهمیت پرورش نسلی آگاه، عالم، اهل فکر و منطق، مؤمن، با‌اراده و «برخوردار از اخلاق اسلامی و تعهدات ملی» برای ساختن آینده کشور، با هیچ کار دیگری قابل مقایسه نیست.
رهبر انقلاب اسلامی با گرامی‌داشت یاد استاد شهید مطهری به‌عنوان نمونه یک «معلم حقیقی و کامل» و توصیه به معلمان برای بهره‌گیری از آثار ایشان، حدود ۵ هزار معلم شهید را، جلوه‌‌ای از سربلندی جامعه معلمین در آزمون‌های گوناگون ۴۵ سال اخیر برشمردند و افزودند: معلمان عزیز، فرزندان ملت را همان‌گونه که برای فرزند خود آرزو دارند، «خوشبخت، سربلند، عاقل، باسواد و برخوردار از رفتار احترام‌برانگیز» بار بیاورند که این مهم، علاوه بر درس دادن، با رفتار و کردار معلمان تحقق خواهد یافت.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تشویق دانش‌آموزان به حضور در مراکز برکت‌آفرین از جمله مساجد و هیأت‌ها را توقعی دیگر از معلمان بیان کردند و گفتند: حضور دانش‌آموزان در مدارس، علاوه بر یادگیری، برکات دیگری دارد که از روش‌های مجازی قابل تحقق نیست؛ ضمن اینکه روند آموزش و پرورش، از کرونا، فتنه‌ها، اغتشاشات و ایجاد ناامنی در خیابان‌ها و برخی مسائل دیگر ضربه خورده است.
معظم‌له زنده کردن احساس «هویت ایرانی-اسلامی و شخصیت ملی» در نوجوانان و جوانان باهوش کشور را وظیفه‌ای اساسی دانستند و گفتند: در این روند، مسئله زبان فارسی، پرچم کشور و احساس عزت و افتخار به ایرانی بودن مهم است که البته این مسائل با توصیه و حرف حاصل نمی‌شود؛ بلکه باید مفاخر و سوابق فرهنگی، علمی و تاریخی را به دانش‌آموز تعلیم حقیقی داد.
ایشان پس از بیان توقعات از معلمان، احساس مسئولیت همه‌جانبه حاکمیت در قبال جامعه معلمین را ضرورتی واقعی دانستند و گفتند: معیشت معلمان خیلی مهم است؛ اما مشکلات معلمان فقط معیشتی نیست و دایره گسترده‌ای دارد که مهارت‌آموزی، تجربه‌آموزی و رسیدگی به دانشگاه فرهنگیان، از جمله آنهاست.
رهبر انقلاب اسلامی درباب مسائل اصلی آموزش و پرورش، عبور از گردنه‌های دشوار پیشرفت همه‌جانبه کشور را بدون کمک و ایفای نقش آموزش و پرورش غیرممکن دانستند و با تأکید بر اهمیت درک جایگاه عظیم این مجموعه در نظام مدیریتی کشور، افزودند: خطای راهبردی برخی مسئولان گذشته این بود که متأسفانه قدر و عظمت و قدرت تأثیرگذاری آموزش و پرورش را نمی‌دانستند و به این مجموعه، به‌عنوان مزاحم و مصرف‌کننده بی‌فایده بودجه نگاه می‌کردند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، با اشاره به اتفاق‌نظر بسیاری از صاحب‌نظران و کارشناسان بر محور بودن مدرسه برای گره‌گشایی از مشکلات کشور، افزودند: همان‌گونه که این متخصصان می‌گویند، اگر در ۲۰ سال قبل به موضوع مدرسه رسیدگی کرده بودیم، امروز بسیاری از مشکلات وجود نداشت؛ بنابراین چاره کار در برنامه‌ریزی صحیح و همت جدی برای اصلاح مدرسه است و همه مسئولان، تصمیم‌سازان، تصمیم‌گیران و آحاد مردم باید اهمیت حیاتی دستگاه آموزش و پرورش را درک کنند.
ایشان با انتقاد از بی‌ثباتی در مدیریت آموزش و پرورش گفتند: دستگاه به این عظمت با تغییر مداوم وزیر، ضربه می‌خورد؛ بخصوص اینکه تغییر وزیر گاهی تغییر معاونان، مدیران میانی و حتی مدیران مدارس را هم درپی می‌آورد.
«ضرورت انطباق ساختار، محتوا و نظام درسی آموزش و پرورش با نیازهای کشور» نکته مهم دیگری بود که رهبر انقلاب با تأکید بر آن گفتند: کشور به همان اندازه که به نیروی متفکر و دانشمند احتیاج دارد به نیروی ماهر کار هم نیازمند است اما آیا اکنون نسبت متعادلی بین آموزش‌های رایج در دبیرستان‌ها با آموزش‌های مهارتی و فنی و حرفه‌ای برقرار است؟ و دالان عبور از مدرسه و دبیرستان برای رسیدن به دانشگاه و نحوه توزیع منابع انسانی در بخش‌های مختلف کشور، مسیری درست است؟
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مسئولان را به تأمل و تجدیدنظر درباره مسیر کنونی آموزش و ارزیابی میزان بهره‌وری آن برای کشور فراخواندند و افزودند: سیاست اصلی آموزش و پرورش باید آموزش علم نافع و تأمین نیازهای امروز و فردای کشور باشد.
«سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، موضوع اساسی دیگری بود که رهبر انقلاب اسلامی در خصوص آن پنج توصیه خطاب به مسئولان بیان کردند: «اول، سند تحول به‌صورت مستمر تکمیل و به‌روزرسانی شود». «دوم، از سند تحول حمایت قاطع و به اجرای آن کمک شود». «سوم، برای سند تحول که سندی متقن و خوب است، بدیل و رقیبی درست نشود». «چهارم، نقشه راه دقیق اجرای سند تحول از ستاد تا مدارس، تهیه و در دولت و مجلس از آن حمایت شود» و «پنجم، در نقشه راه، شاخص‌های قابل اندازه‌گیری معین شود که بر اساس آنها، پیشرفت اجرای سند دائماً رصد شود».
موضوع دیگری از نظام مسائل اصلی آموزش و پرورش که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به آن پرداختند، مسئله سرنوشت‌ساز «جذب معلم» بود.
ایشان با اشاره به کمبود معلم به‌علت نبود پیش‌بینی‌های درست در گذشته، گفتند: معلمان زیادی در سراسر کشور از جان مایه می‌گذارند؛ اما همچنان با کمبود معلم متعهد و کارآمد روبه‌رو هستیم که راه حل آن، تلاش و سرمایه‌گذاری بیشتر بر روی تقویت زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های دستگاه‌های تربیت معلم به خصوص دانشگاه فرهنگیان و همچنین استفاده از معلمان مجرب، مؤمن و قدیمی است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی، رصد شایستگی‌های حرفه‌ای و عمومی معلم در طول دوران خدمت و اکتفا نکردن به گزینش‌های بدو خدمت را نیز ضروری دانستند و گفتند: ضوابط گزینش نباید کمرنگ شود.
«تألیف جذاب، به‌روز و مبتکرانه کتاب‌های درسی» ضرورت دیگری بود که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره آن، گفتند: کتاب‌های درسی در همه رشته‌ها به‌گونه‌ای باشد که یادگیری آنها، نسل جوان را سر شوق بیاورد.
ایشان، «گنجاندن مفاهیم اسلامی و معرفی مفاخر اسلامی و ایرانی و سرآمدان دانش و اکتشافات علمی در تاریخ ایران» را از جمله کارهای لازم در به‌روز کردن کتاب‌های درسی و متناسب با تغییر زمانه برشمردند و خاطرنشان کردند: منظور برخی افراد از تغییر زمانه، تغییر اصول است؛ در‌حالی‌که اصولی مانند عدالت، انصاف و محبت هیچ‌گاه تغییر نمی‌کند؛ بلکه روبناهایی همچون شیوه‌های نگارش و بیان، تغییرپذیر هستند.
توصیه پایانی معظم‌له در این دیدار، اهتمام به امور پرورشی در مدارس بود که با قدردانی از توجه به این موضوع در ستاد آموزش و پرورش، گفتند: البته اهتمام به امور پرورشی باید در مدارس نیز امتداد داشته باشد؛ اما اکنون اثر چندانی از آن مشاهده نمی‌شود و مدارس زیادی مسئول پرورشی ندارند؛ البته کار پرورشی هم، باید به‌گونه‌ای جذاب باشد که بچه‌ها را فراری ندهد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، با تأکید بر تعیین تکلیف هر‌چه سریع‌تر مدیریت آموزش و پرورش برای پیش‌بُرد قاطع و بهتر امور در این دستگاه، گفتند: ما به آینده آموزش و پرورش و کارهای بزرگ معلمان محترم امیدوار هستیم.
گفتنی است، در ابتدای این دیدار آقای صحرایی سرپرست وزارت آموزش و پرورش، گزارشی از فعالیت‌های سال گذشته و برنامه‌های پیش‌روی این وزارت‌خانه بیان کرد.
اجرایی‌سازی سند تحول، تکمیل مراحل اجرایی قانون رتبه‌بندی، به‌سازی کتب درسی و گسترش آموزش‌های کاربردی، به‌روزرسانی نظام پرورشی برای هویت و سبک زندگی دانش‌آموزان، تعیین تکلیف بازماندگان از تحصیل، افزایش کیفیت مدارس دولتی، کنکور اختصاصی تربیت معلم و همچنین تأسیس پردیس اختصاصی تربیت «معلم پرورشی»، از محورهای گزارش سرپرست وزارت آموزش و پرورش بود.
رهبر انقلاب اسلامی با گرامی‌داشت یاد استاد شهید مطهری به‌عنوان نمونه یک «معلم حقیقی و کامل» و توصیه به معلمان برای بهره‌گیری از آثار ایشان، حدود ۵ هزار معلم شهید را، جلوه‌‌ای از سربلندی جامعه معلمین در آزمون‌های گوناگون ۴۵ سال اخیر برشمردند و افزودند: معلمان عزیز، فرزندان ملت را همان‌گونه که برای فرزند خود آرزو دارند، «خوشبخت، سربلند، عاقل، باسواد و برخوردار از رفتار احترام‌برانگیز» بار بیاورند که این مهم، علاوه بر درس دادن، با رفتار و کردار معلمان تحقق خواهد یافت.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تشویق دانش‌آموزان به حضور در مراکز برکت‌آفرین از جمله مساجد و هیأت‌ها را توقعی دیگر از معلمان بیان کردند و گفتند: حضور دانش‌آموزان در مدارس، علاوه بر یادگیری، برکات دیگری دارد که از روش‌های مجازی قابل تحقق نیست؛ ضمن اینکه روند آموزش و پرورش، از کرونا، فتنه‌ها، اغتشاشات و ایجاد ناامنی در خیابان‌ها و برخی مسائل دیگر ضربه خورده است.
معظم‌له زنده کردن احساس «هویت ایرانی-اسلامی و شخصیت ملی» در نوجوانان و جوانان باهوش کشور را وظیفه‌ای اساسی دانستند و گفتند: در این روند، مسئله زبان فارسی، پرچم کشور و احساس عزت و افتخار به ایرانی بودن مهم است که البته این مسائل با توصیه و حرف حاصل نمی‌شود؛ بلکه باید مفاخر و سوابق فرهنگی، علمی و تاریخی را به دانش‌آموز تعلیم حقیقی داد.
ایشان پس از بیان توقعات از معلمان، احساس مسئولیت همه‌جانبه حاکمیت در قبال جامعه معلمین را ضرورتی واقعی دانستند و گفتند: معیشت معلمان خیلی مهم است؛ اما مشکلات معلمان فقط معیشتی نیست و دایره گسترده‌ای دارد که مهارت‌آموزی، تجربه‌آموزی و رسیدگی به دانشگاه فرهنگیان، از جمله آنهاست.
رهبر انقلاب اسلامی درباب مسائل اصلی آموزش و پرورش، عبور از گردنه‌های دشوار پیشرفت همه‌جانبه کشور را بدون کمک و ایفای نقش آموزش و پرورش غیرممکن دانستند و با تأکید بر اهمیت درک جایگاه عظیم این مجموعه در نظام مدیریتی کشور، افزودند: خطای راهبردی برخی مسئولان گذشته این بود که متأسفانه قدر و عظمت و قدرت تأثیرگذاری آموزش و پرورش را نمی‌دانستند و به این مجموعه، به‌عنوان مزاحم و مصرف‌کننده بی‌فایده بودجه نگاه می‌کردند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، با اشاره به اتفاق‌نظر بسیاری از صاحب‌نظران و کارشناسان بر محور بودن مدرسه برای گره‌گشایی از مشکلات کشور، افزودند: همان‌گونه که این متخصصان می‌گویند، اگر در ۲۰ سال قبل به موضوع مدرسه رسیدگی کرده بودیم، امروز بسیاری از مشکلات وجود نداشت؛ بنابراین چاره کار در برنامه‌ریزی صحیح و همت جدی برای اصلاح مدرسه است و همه مسئولان، تصمیم‌سازان، تصمیم‌گیران و آحاد مردم باید اهمیت حیاتی دستگاه آموزش و پرورش را درک کنند.
ایشان با انتقاد از بی‌ثباتی در مدیریت آموزش و پرورش گفتند: دستگاه به این عظمت با تغییر مداوم وزیر، ضربه می‌خورد؛ بخصوص اینکه تغییر وزیر گاهی تغییر معاونان، مدیران میانی و حتی مدیران مدارس را هم درپی می‌آورد.
«ضرورت انطباق ساختار، محتوا و نظام درسی آموزش و پرورش با نیازهای کشور» نکته مهم دیگری بود که رهبر انقلاب با تأکید بر آن گفتند: کشور به همان اندازه که به نیروی متفکر و دانشمند احتیاج دارد به نیروی ماهر کار هم نیازمند است اما آیا اکنون نسبت متعادلی بین آموزش‌های رایج در دبیرستان‌ها با آموزش‌های مهارتی و فنی و حرفه‌ای برقرار است؟ و دالان عبور از مدرسه و دبیرستان برای رسیدن به دانشگاه و نحوه توزیع منابع انسانی در بخش‌های مختلف کشور، مسیری درست است؟
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مسئولان را به تأمل و تجدیدنظر درباره مسیر کنونی آموزش و ارزیابی میزان بهره‌وری آن برای کشور فراخواندند و افزودند: سیاست اصلی آموزش و پرورش باید آموزش علم نافع و تأمین نیازهای امروز و فردای کشور باشد.
«سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، موضوع اساسی دیگری بود که رهبر انقلاب اسلامی در خصوص آن پنج توصیه خطاب به مسئولان بیان کردند: «اول، سند تحول به‌صورت مستمر تکمیل و به‌روزرسانی شود». «دوم، از سند تحول حمایت قاطع و به اجرای آن کمک شود». «سوم، برای سند تحول که سندی متقن و خوب است، بدیل و رقیبی درست نشود». «چهارم، نقشه راه دقیق اجرای سند تحول از ستاد تا مدارس، تهیه و در دولت و مجلس از آن حمایت شود» و «پنجم، در نقشه راه، شاخص‌های قابل اندازه‌گیری معین شود که بر اساس آنها، پیشرفت اجرای سند دائماً رصد شود».
موضوع دیگری از نظام مسائل اصلی آموزش و پرورش که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به آن پرداختند، مسئله سرنوشت‌ساز «جذب معلم» بود.
ایشان با اشاره به کمبود معلم به‌علت نبود پیش‌بینی‌های درست در گذشته، گفتند: معلمان زیادی در سراسر کشور از جان مایه می‌گذارند؛ اما همچنان با کمبود معلم متعهد و کارآمد روبه‌رو هستیم که راه حل آن، تلاش و سرمایه‌گذاری بیشتر بر روی تقویت زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های دستگاه‌های تربیت معلم به خصوص دانشگاه فرهنگیان و همچنین استفاده از معلمان مجرب، مؤمن و قدیمی است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی، رصد شایستگی‌های حرفه‌ای و عمومی معلم در طول دوران خدمت و اکتفا نکردن به گزینش‌های بدو خدمت را نیز ضروری دانستند و گفتند: ضوابط گزینش نباید کمرنگ شود.
«تألیف جذاب، به‌روز و مبتکرانه کتاب‌های درسی» ضرورت دیگری بود که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره آن، گفتند: کتاب‌های درسی در همه رشته‌ها به‌گونه‌ای باشد که یادگیری آنها، نسل جوان را سر شوق بیاورد.
ایشان، «گنجاندن مفاهیم اسلامی و معرفی مفاخر اسلامی و ایرانی و سرآمدان دانش و اکتشافات علمی در تاریخ ایران» را از جمله کارهای لازم در به‌روز کردن کتاب‌های درسی و متناسب با تغییر زمانه برشمردند و خاطرنشان کردند: منظور برخی افراد از تغییر زمانه، تغییر اصول است؛ در‌حالی‌که اصولی مانند عدالت، انصاف و محبت هیچ‌گاه تغییر نمی‌کند؛ بلکه روبناهایی همچون شیوه‌های نگارش و بیان، تغییرپذیر هستند.
توصیه پایانی معظم‌له در این دیدار، اهتمام به امور پرورشی در مدارس بود که با قدردانی از توجه به این موضوع در ستاد آموزش و پرورش، گفتند: البته اهتمام به امور پرورشی باید در مدارس نیز امتداد داشته باشد؛ اما اکنون اثر چندانی از آن مشاهده نمی‌شود و مدارس زیادی مسئول پرورشی ندارند؛ البته کار پرورشی هم، باید به‌گونه‌ای جذاب باشد که بچه‌ها را فراری ندهد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، با تأکید بر تعیین تکلیف هر‌چه سریع‌تر مدیریت آموزش و پرورش برای پیش‌بُرد قاطع و بهتر امور در این دستگاه، گفتند: ما به آینده آموزش و پرورش و کارهای بزرگ معلمان محترم امیدوار هستیم.
گفتنی است، در ابتدای این دیدار آقای صحرایی سرپرست وزارت آموزش و پرورش، گزارشی از فعالیت‌های سال گذشته و برنامه‌های پیش‌روی این وزارت‌خانه بیان کرد.
اجرایی‌سازی سند تحول، تکمیل مراحل اجرایی قانون رتبه‌بندی، به‌سازی کتب درسی و گسترش آموزش‌های کاربردی، به‌روزرسانی نظام پرورشی برای هویت و سبک زندگی دانش‌آموزان، تعیین تکلیف بازماندگان از تحصیل، افزایش کیفیت مدارس دولتی، کنکور اختصاصی تربیت معلم و همچنین تأسیس پردیس اختصاصی تربیت «معلم پرورشی»، از محورهای گزارش سرپرست وزارت آموزش و پرورش بود.